دو آفت مهم جلسات نقد شعر از نگاه زهیر توکلی

به گزارش خبرنگار فرهنگی تسنیم، نشست «بررسی عملکرد پایگاه نقد شعر» با حضور زهیر توکلی، شاعر، منتقد، پژوهشگر ادبی و سردبیر پایگاه نقد شعر برگزار شد. زهیر توکلی در ابتدای نشست، بیان کرد: پایگاه اینترنتی نقد شعر از سال 1396 برای اعتلای ادبیات معاصر ایران افتتاح شد که هدف اصلی آن آموزش شعر و کمک به هنرجوها و شاعران جوان برای اینکه بهتر بتوانند کار هنری خود را سامان دهند و بستری برای انتقال تجربه از طرف اساتید برجسته که سابقه بیشتری دارند به شاعران جوان باشد.

وی در ادامه، افزود: پایگاه نقد شعر، در حال حاضر 5 هزار نفر هنرجو دارد و یکی از معدود کارهای فرهنگی است که با بودجه بسیار کم، بازده بسیار خوبی دارد. در این پایگاه‌ها شاعران و نویسندگان جوان از طریق خوانش و بررسی آثارشان، فوت و فن‌های نهایی را می‌آموزند و به دانش‌هایی مسلط می‌شوند که شاید در دل کلاس‌های درس به دست نیایند. همه شاعران می‌توانند بدون هیچ هزینه‌ای در نخستین پایگاه نقد شعر عضو شوند و به صورت رایگان اشعار خود را مورد نقد قرار دهند.

توکلی درباره آفت‌های جلسات شعر و نقد، گفت: در جلسات شعر و نقد 2 آفت وجود دارد که یکی از آنها، تعارف و رودربایستی است که در واقع جلسه نقد نیست و یک دورهمی شاعرانه است و در آن نقدی صورت نمی‌گیرد. مورد بعدی حضور اساتیدی است که در جلسات جدی، نقد انجام می‌دهند. این اساتید همه هنرجوها و شاعران جوانی که زیر نظر آنها هستند را بدون توجه به استعداد ذاتی هنرجو، آن‌ها را مانند خودشان تکثیر می‌کنند. این روش آموزش متاسفانه مانع رشد و شکوفایی هنرجو خواهد بود.

سردبیر پایگاه نقد شعر درباره محاسن این پایگاه و فعالیت‌های آن، اظهار کرد: یکی از خوبی‌های پایگاه نقد شعر این است که مشافهه و رودررو بودنی در آن وجود ندارد بنابراین تعارفی هم در کار نیست. شاعری که شعر خود را برای نقد شعر می‌فرستد با این پیش فرض جلو می‌رود که شعرش نقد و تحلیل شود به همین دلیل بدون تعارف و رودربایستی منتقدها و شاعرانی که کارشناس این حوزه هستند، صادقانه و باصراحت شعری که برایشان ارسال شده است را نقد می‌کنند. شرط منتقدی که نقد آموزشی انجام می‌دهد «صداقت» است. افرادی که کار نقد انجام می‌دهند رسالت و تعهد نقد خود را با تعارف و بی انصافی به درستی انجام نمی‌دهند. از طرف دیگر نقد شوندگان غرورشان اجازه نمی‌دهد شعر خود را به نقد بگذارند و شعر خود را در جاهایی نشر می‌دهند که مورد تعریف و تمجید واقع شوند.

او در ادامه، گفت: یکی از کار پایگاه نقد شعر، ایجاد «عدالت» است که برگزاری کارگاه‌های آموزشی در شهرستان‌ها یکی از این موارد است. این کارگاه‌ها قبلاً وجود داشته است اما قصد داریم آن را توسعه دهیم. انجمن‌های شعری که در شهرستان‌ها در حال فعالیت هستند از طریق پایگاه معرفی و حمایت می‌شوند.

این شاعر بیان کرد: در این پایگاه برای تحول در رویکردهای نقدآثار و انتقال دانش به نویسندگان و شاعران جوان و در نهایت ارتقای کیفی فعالیت‌های آنها، از اساتیدی که به عنوان استاد و منتقد در این پایگاه حضور نداشتند از آن‌ها می‌خواهیم که در پایگاه عضو شوند و بتوانیم از حضور آنها استفاده کنیم و دامنه سلیقه‌ها را گسترش دهیم.

زهیر توکلی در پایان، گفت: ما در این پایگاه دنبال سطح‌بندی هنرجوها هستیم و برای شاعرانی که در سطح بالاتری هستند با پشتیبانی پایگاه مجموعه شعر اول آنها را چاپ کنیم. همچنین قصد داریم تبعیض شکنی رخ دهد و از تمام اساتیدی که در شهرستان‌ها و شاعران مشهور و پیشکسوتی که به عنوان شاعران صاحب‌قلم و صاحب‌سبک می‌شناسیم، حضور داشته باشند و شعر شاعران جوان را مورد نقد قرار دهند.