دیدگاه فرهاد قائمیان درباره «خندستان» و وضعیت کمدی
ایسنا نوشت: فرهاد قائمیان معتقد است که کار هنرهای نمایشی ایجاد تفکر و شناساندن مسائل اجتماعی، عرفانی، روانشناسی و جامعه شناختی است.
این بازیگر که به عنوان داور بخش صحنه‌ای جشنواره «خندستان» با این رویداد هنری همکاری دارد، همزمان با برگزاری این جشنواره، وضعیت تئاتر کمدی را بررسی می‌کند و می‌گوید: نتوانستیم سطح توقع مردم و نیازهای روحی و فکری آنها را برآورده کنیم و برای همین، کمی از نمایش دور شده‌اند.
او همچنین معتقد است که «خندستان» می‌تواند یکی از جشنواره‌هایی باشد که به آسیب‌شناسی و تعاریف طنز و کمدی برسد و پیشرفتی را در این زمینه داشته باشد.
فرهاد قائمیان در پاسخ به پرسشی مبنی بر اینکه آیا ذائقه مخاطب در مشاهده تئاتر کمدی به سمت تئاتری که فقط هدف آن خنده است تغییر کرده است؟ توضیح می‌دهد: فقط این ذائقه تغییر نکرده بلکه طوری شده که پسرفتی در این زمینه وجود دارد و مردم به این فکر نمی‌کنند که این کار را باید کنار بگذارند چون نمایشی اصولی روی صحنه نمی‌رود، پس مردم می‌گویند این کار را می‌بینم و می‌خندم. یعنی مردم بهترین متفکرانند و با توجه به اینکه در جامعه ما از هر قشری بهترین‌ها را داریم که همان‌ها کارها را داوری می‌کنند و نه ما، بنابراین اگر آثار هنری یا بازیگران رشد می‌کنند، فقط به خاطر مردم است. بنابراین ما باید وظیفه و تعهد اصلی خود را به عنوان جامعه هنری به مردمی که از لحاظ تفکر خیلی بالاتر هستند، عمل کنیم و با آنان همراهی داشته باشیم. در حالی که الان با مردم همراهی نداریم ولی باید با مردم که ذات هنر و تئاتر کمدی را می‌دانند، همراه شویم که این تعهد ما نسبت به جامعه است و باید سعی کنیم این را در جامعه و زندگی مردم فرهنگ‌سازی و جاری کنیم.
این هنرمند در پاسخ به اینکه این فرهنگ‌سازی در چه بخشی باید صورت بگیرد؟ می‌گوید: فرهنگ‌سازی به حوزه تئاتر برنمی‌گردد، بلکه به فرهنگ عمومی برمی‌گردد و باید این اتفاق را ایجاد کنیم که جامعه هنری بتواند از مسئولان فرهنگی مطالبه کند زیرا وظیفه مسئولان تنها ساخت ساختمان و سالن نمایشی که خالی باشد و مردم نتوانند در آن مکان‌ها بیایند، نیست. البته برای صرف خنداندن مردم نمایش‌هایی هست که خیلی هم خوب هستند و مردم حدود دو ساعت می‌توانند این فضا و حتی سالن‌ها را پر کنند؛ اما قرار نیست فقط به این بچسبیم که مردم را بخندانیم، بلکه آنان باید به خواسته‌های خودشان در نمایش برسند و این چنین است که مسئولان و جامعه هنری باید از یکدیگر مطالبه‌گر باشند.
او درباره بین‌المللی شدن جشنواره خندستان و تاثیر که بر رشد تئاتر کمدی ایران دارد، توضیح می‌دهد: حضور گروه‌های نمایشی از کشورهای دیگر در جشنواره خندستان بلامانع است ولی زمانی است که به زیرساخت‌های فرهنگی فرهنگ عمومی ما آنقدر پرداخته شود که مردم بدانند هر ماه در ساعت و سالن مشخصی گروه‌های تئاتر کمدی به اجرای برنامه می‌پردازند. این موضوع چه در تلویزیون و چه در نشست‌های مختلف نیز می‌تواند انجام شود. به طور مثال سازمان فرهنگی هنری شهرداری بتواند کارهایی را انجام دهد که مردم و جوانان و جامعه هنری را گرد هم آورد و کارگاه آموزشی در رابطه با تئاتر کمدی و طنز و نمایش‌های اقوام مختلف ایران برگزار کند که این تبادل اجراها در کشور و این چرخش را برای جامعه می‌توان تعریف کرد ولی با تعریف کار برای جشنواره و یا انجام مصاحبه، اثرگذاری و پایه‌ریزی برای ادامه این نوع کارها وجود ندارد.
قائمیان در پاسخ به این پرسش که چرا از تئاترهای کمدی امروزه در خارج از تهران استقبال کمتری می‌شود، می‌گوید: در تهران سالن‌های مشخصی برای این نوع نمایش‌ها وجود دارد و افرادی که می‌خواهند خانوادگی برای دیدن نمایشی بروند و بخندند به آن سالن‌ها می‌روند و ایرادی هم به نمایش نیست اما وقتی از جنبه دیگر به این تئاترها فرهیختگی تزریق می‌کنیم، تئاترهایی که شاید این طیف از جامعه هنری قبول ندارد، من معتقدم این تئاترها بهترین هستند چون صادقانه‌ترین نمایش‌هایی هستند که برای مردم به نمایش گذاشته می‌شوند و خلوص‌شان را همانطور روی صحنه نشان می‌دهند و تبدیل به یک فرهیختگی می‌شوند که خودمان هم از فهمش خارج هستیم.
وی ادامه می‌دهد: آن نوع تئاترها باید وجود داشته باشد. البته نمی‌خواهیم بگوییم فرهیختگی باید کل جامعه را بگیرد چون ذائقه افراد مختلف است اما بخش‌های دیگری از تئاتر است که برای خواص است و در آن هم اشکالی نمی‌بینم و آنها هم باید باشند چون زیرساختی و زیربنایی هستند و باید باشند تا آن اتفاق بیفتد.
قائمیان اضافه می‌کند: ما نتوانستیم سطح توقع مردم و نیازهای روحی و فکری آنها را برآورده کنیم و برای همین کمی از نمایش دور شده‌اند و می‌گویند چقدر باید با الفاظ آنچنانی نمایش ببینیم، پس این اتفاقات افتاده و مطالبه دو طرفه است. هم مسئولان و هم جامعه هنری باید مطالبه‌گر باشند و امیدوارم چنین نشود که سطح توقع مردم از تئاتر پایین بیاید.
این بازیگر در پاسخ به اینکه برخی معتقدند فقط در جشنواره‌ها به تئاتر صحنه‌ای و بیرونی بها داده می‌شود، توضیح می‌دهد: تئاتر یا صحنه‌ای یا محیطی است و انواع مختلف نمایش‌نامه را به جز این موارد باید در تله تئاتر دید ولی الان همین نوع جشنواره‌ها را باید حفظ کرد و ارتقا داد همین نوع جشنواره‌هایی که در شهرهای مختلف برگزار می‌شوند.
وی با اعتقاد بر اینکه جشنواره خندستان تزئینی نیست، تاکید می‌کند: این جشنواره باید ادامه یابد ولی فقط این طور نباشد که سال به سال برگزار شود بلکه طی سال خندستان باید بتواند شرایطی را ایجاد و استادانی را یا از شهرهای دیگر یا از خود اصفهان دعوت کند و دبیرخانه دائمی با تهران هماهنگ شود و افرادی را برگزاری کارگاه‌های آموزشی در این زمینه و برای دوره‌های بعدی جشنواره به استان‌های دیگر بفرستد و نه اینکه کاری را مشخص کند و بگوید باید این نمایش‌ها را انجام دهید.
قائمیان تاکید می‌کند: باید در تعاریف مختلف تئاتر کمدی و طنز، محیطی و صحنه‌ای و الزامات نمایش کارگاه بگذارند تا بتواند فرهنگ برگزاری جشنواره ادامه یابد نه اینکه دو ماه مانده به جشنواره فراخوان داده شود و به دلیل فرصت اندک تمرین، کارهایی با کیفیت پایین اجرا شود. در حالیکه شناسایی نیروها و استعدادهای استان‌های مختلف می‌تواند در برگزاری دوره‌های بعدی کمک موثری باشد.
او درباره تاثیر حضور شهرداری در ارتقای تئاتر می‌گوید: این یک جریان بین‌المللی است که شهرداری هر شهر در کشورهای مختلف وظایف فرهنگی هنری خودش را دارد. وظیفه شهرداری فقط ساخت و ساز و رسیدگی به امور شهر و مباحث عمرانی نیست، پس این وظیفه درست و جای خودش است.
این بازیگر درباره اقدامات لازم برای تبدیل خندستان به رویداد بین‌المللی، توضیح می‌دهد: این تبادل می‌تواند به صورت ملی و گسترده باشد و همه ایرانیان بدانند جشنواره‌ای در ایران است که ممکن است در شهرهای خودشان هم برگزار شود. درست است دبیرخانه برگزاری این جشنواره در اصفهان است. دبیرخانه باید تفاهم‌نامه‌هایی را بین استان‌ها ایجاد کند، استان میزبان و دبیرخانه حامی مالی باشند تا این آثار در تمام استان‌ها بتواند دیده شود و همچنین کارگاه‌های آموزشی نیز مهم‌ترین مورد است که برگزاری ماهیانه آنها در این زمینه کمک موثری است که اول جشنواره در سطح کشور مطرح شود و سپس بین‌المللی شود.
فرهاد قائمیان در پایان درباره اضافه شدن بخش زاینده‌رود به این دوره از جشنواره می‌گوید: زاینده‌رود و دریاچه ارومیه متعلق به ایران است. چطور می‌شود به سی و سه پل افتخار کرد ولی مساله خشک شدن آن مطرح نشود، اتفاقا سازمان فرهنگی هنری شهرداری مکلف به ایجاد این فرهنگ است.
57247
کد خبر 1737928