رتبه 4 جهانی ایران در ثبت مقاله نانو و بیستم دنیا در ثبت پتنت
نمایه سازی 12هزار و 190 مقاله مرتبط با فناوری نانو توسط محققان ایرانی در WoS، ثبت 273 اختراع مرتبط با فناوری نانو در دفاتر ثبت پتنت آمریکا و اروپا و کسب رتبه 20 جهانی ایران در پتنت‌های ثبت شده در USPTO در سال 2020، دستاورد یک ساله ایران در سال 99 است.
به گزارش ایسنا، گزارش‌عملکرد سند گسترش کاربرد فناوری نانو ایران در سال 1399 در راستای اطلاع‌رسانی در خصوص اقدامات صورت گرفته در زمینه برنامه‌های سند گسترش کاربرد فناوری نانو مصوب هیئت‌وزیران و تشریح عملکرد ستاد ویژه توسعه فناوری نانو در 5 فصل منتشر شد. در فصل اول گزارش، وضعیت کشور در راستای اهداف کلان پیشرفت فناوری نانو بیان شده است.
بر این اساس در سال 2020 میلادی، 12هزار و 190 مقاله مرتبط با فناوری نانو توسط محققان ایرانی در WoS نمایه شد که معادل 93.5 درصد از کل مقالات نانو منتشر شده در سال 2020 است. ایران با این سهم از انتشارات نانو، همانند سال گذشته، در رتبه چهارم دنیا قرار گرفت.
این جایگاه در حالی به‌دست آمده که ایران در سال 2001 و قبل از تأسیس ستاد فناوری نانو که تعداد معدودی از محققان و دانشمندان ایرانی با این فناوری نوظهور آشنا بودند با انتشار 10 مقاله نانو در رده پنجاه و هفتم دنیا و ششم منطقه خاورمیانه قرار داشت. ایران در سال‌های بعد همواره یک روند صعودی را در انتشار علوم نانو طی کرد، به‌طوری که از انتشار سالانه 10 مقاله نانو به انتشار روزانه 33 مقاله نانو رسید.
در سال 2020 در بین دانشگاه‌های ایران، دانشگاه تهران با انتشار 877 مقاله نانو (7.2درصد) از کل مقالات نانو ایران در این سال در رده اول قرار دارد. پس از آن به ترتیب دانشگاه تربیت مدرس 582 مقاله نانو، دانشگاه صنعتی امیرکبیر 530 مقاله، دانشگاه علوم پزشکی تهران 510 مقاله و دانشگاه علم و صنعت 480 مقاله در رده‌های بعدی قرار دارند.
تمامی واحدهای مجموعه دانشگاه آزاد اسلامی نیز نزدیک به یک چهارم از کل مقالات نانو ایران را منتشر کرده‌اند.
در شاخص اچ (h-Index)، رتبه جهانی ایران برای مقالات منتشر شده در 5 سال منتهی به 2020 (h-index پنج‌ساله) یازدهم است. سهم مقالات نانوی مشترک ایران با کشورهای دیگر در سال 2020 حدود 30 درصد بود.
ایران در مجموع تا پایان سال 2020 تعداد 273 اختراع مرتبط با فناوری نانو در دفاتر ثبت پتنت آمریکا و اروپا منتشر کرده است. تعداد پتنت‌های نانوی ایران در USPTO در سال 2020 به تعداد 37 پتنت رسیده است. علاوه بر این، در همین سال، 20 اختراع نانویی دیگر در حال ثبت نهایی در این دفتر هستند. رتبه ایران در پتنت‌های ثبت شده در USPTO در سال 2020 بیستم است.
نسبت تعداد پتنت‌ها به تعداد مقالات نانو نشان می‌دهد که 4.6 پتنت نانویی در ازای هر 1000 مقاله نانو ثبت شده است. با این حال، همین تعداد اختراعات مرتبط با فناوری نانو، سهمی در حدود 29 درصد از کل پتنت‌های ثبت شده ایران در ادارات ثبت پتنت آمریکا و اروپا را شامل می‌شوند.
در سال 1398، حجم بازار نانو ایران 74 درصد نسبت به سال قبل رشد داشت. در پایان سال 1398، در مجموع 234 شرکت در زمینه تولید محصولات، تجهیزات و خدمات حوزه فناوری نانو فعال بودند که از داده‌های جمع آوری شده از این شرکت‌ها، رقم کلی فروش معادل 44 هزار و 487 میلیارد ریال به دست آمده است. از مجموع بازار فروش محصولات نانو ساخت ایران در سال 1398، 2648 میلیارد ریال (حدود 6درصد) مربوط به صادرات این محصولات به کشورهای دیگر و 41 هزار و 839 میلیارد ریال آن مربوط به فروش در بازار داخلی بوده است.
محصولات فناوری نانو ایران به‌طور کلی در سه گروه کالا، خدمات و تجهیزات دسته‌بندی می‌شوند که در ادامه وضعیت کلی هر دسته ارائه می‌شود. در سال 1398 بیشترین حجم بازار نانو، معادل 96 درصد، متعلق به کالاهاست. بخش خدمات در سال گذشته نزدیک به 130درصد رشد داشت و از 443 میلیارد ریال به 1015 میلیارد ریال رسید.
در سال 1398، بخش زیادی از بازار خدمات را خدمات پوشش‌دهی و بعد از آن خدمات شبکه آزمایشگاهی تشکیل دادند. فروش تجهیزات آزمایشگاهی و صنعتی فناوری نانو در سال 1398، با وجود تحریم‌ها و کمبود منابع مالی و حمایتی با افزایش 48درصدی همراه بوده است.
در سال 1398، بیش از 55 درصد از حجم بازار کالاهای فناوری نانو، به حوزه ساخت‌وساز تعلق دارد که عبارتند از: شیرآلات، شیشه‌های کم‌گسیل، بتن سبک، انواع کف‌پوش، انواع کاشی و گرانیت آنتی‌باکتریال. در رتبه بعدی، صنایع اپتوالکترونیک قرار دارد که حدود 12درصد از بازار کالاهای نانو ساخت ایران را به خود اختصاص داده است. خودرو، نفت و گاز، نساجی و پلیمر و کامپوزیت با سهم بین 2.9 تا 2.5درصد در رتبه‌های بعدی قرار دارند. شیرآلات بهداشتی و خانگی به‌دلیل گستردگی بازار مصرف، حجم بالای تولید و همچنین کاربرد خوب تجهیزات لایه‌نشانی PVD در این صنعت، حجم بالایی از محصولات نانو حوزه ساختمان (بیش از 70درصد) را در سال گذشته به خود اختصاص دادند.
در سال 1398، بخش بزرگی (حدود 66درصد) از بازار خدمات فناوری نانو ایران متعلق به خدمات پوشش‌دهی به روش رسوب فیزیکی بخار (PVD) است که در بخش‌های مختلف صنعت ساخت‌وساز از جمله شیرآلات، کاشی و ورق استیل در حال ارائه خدمات فنی هستند. پس از آن خدمات شبکه آزمایشگاهی با سهم 32 درصدی در رده بعدی قرار دارد. محاسبه بازار نانو ایران در سال 1399 در دست اقدام است و گزارش نهایی آن در پاییز 1400 منتشر خواهد شد.
در طول سال 1399، فعالان حوزه فناوری نانو کشور از صرف توان و تخصص خود برای کمک به بهبود وضع کشور در برابر ویروس کرونا فروگذار نکردند. محصولات فناوری نانو مؤثر در مقابله با همه‌گیری کووید -19 را می‌توان به دو دسته کلی محصولات مورد استفاده در پیشگیری و محصولات تشخیصی دسته‌بندی کرد. «ماسک‌های تنفسی بر پایه نانوالیاف، دستگاه‌های تصفیه‌کننده هوا بر پایه فناوری پلاسما، مواد ضدعفونی‌کننده دست و سطوح حاوی نانومواد و مکمل‌های دارویی برپایه نانومیسل»، مهم‌ترین محصولات برای پیشگیری و «دستگاه تشخیص سریع کرونا برپایه نانوحسگر» محصول حوزه تشخیص هستند. ویژگی‌های هریک از این محصولات در فصل اول این گزارش بیان شده است.
در فصل دوم، گزارش عملکرد برنامه های کلان، عملیاتی و اقدامات اجرایی فناوری نانو در کشور بیان شده است. بر این اساس اقدامات مختلف صورت گرفته در 8 برنامه کلان شامل: «ترویج و آموزش عمومی فناوری نانو، ارتقای کیفیت علمی و پرورش سرمایه‌های انسانی فناوری نانو، مدیریت توسعه فناوری نانو، سازمان‌دهی و توسعه خدمات و زیرساخت‌های تجاری‌سازی فناوری نانو، ارتقای صنایع موجود و ایجاد صنایع جدید بر پایه فناوری نانو، پیاده‌سازی نظام استاندارد و ایمنی فناوری نانو، توسعه بازار محصولات نانو و ارتقای همکاری‌های بین‌المللی در حوزه فناوری نانو» تشریح شده است.
در فصل سوم این گزارش، برنامه‌ها و اقدامات صورت گرفته در راستای سیاست‌گذاری پیشرفت فناوری نانو و ارزیابی برنامه‌ها و نهادها تبیین شده است.
به نقل از ستاد نانو، فصل چهارم گزارش به تشریح اقدامات دستگاه‌های اجرایی در راستای تکالیف سند گسترش کاربرد فناوری نانو پرداخته است. در فصل پنجم نیز، ارزیابی شاخص‌ها و گزارش تأمین مالی برنامه پیشرفت فناوری نانو ایران در سال 1399 ذکر شده است.
انتهای پیام