رشد 161 درصدی عناوین کتاب در دولت تدبیر و امید
تهران - ایرنا - عملکرد دولت تدبیر و امید در حوزه کتاب، حاکی از رشد 161 درصدی عناوین کتاب، نسبت به مدت مشابه (دولت‌های نهم و دهم) دارد و این یعنی، «کتاب» کارنامه حسن روحانی نشان می‌دهد که خوش درخشیده است.
کتاب و کتابخوانی از آن دست مسائل کلان حوزه فرهنگ است که برای همه دولت‌ها اهمیت ویژه‌ای داشته است، والبته در این میان، دولت تدبیر و امید، توانست در این هفت‌سال که از عمر آن می‌گذرد، خوش بدرخشد. ازجمله آنکه توانست کتاب‌های مهمی که در دولت‌های نهم و دهم، پشت در مانده و مجوز دریافت نکرده بود را در اختیار مخاطبان قرار دهد. اعداد و ارقام انتشار کتاب در این هفت‌سال، که در این گزارش می‌خوانید، بر عملکرد مثبت دولت حاضر در این عرصه صحه می‌گذارند.
کتاب در سال‌های 1384 تا 1388
«محمدحسین صفار هرندی» که وزیر فرهنگ و ارشاد اسلامی دولت نهم شد، آمار انتشار کتاب به‌شکل قابل ملاحظه‌ای کاهش پیدا کرد. این در حالی بود که در هشت سال پیش از آن، کتاب رونق منحصر به‌فردی پیدا کرده بود. در این دولت اما سرعت‌گیرهای بسیار قدرتمندی ایجاد شد تا راه انتشار کتاب دشوار و دشوارتر شود، چنان‌که وقتی صفارهرندی، کلید اتاقش را تحویل داد، آمار کتاب تفاوت چندانی با روزی‌که احمد مسجدجامعی، وزارت ارشاد دولت اصلاحات را به پایان رساند، نداشت. بر این اساس، در سال هشتادوهشت، 60هزار و 827 عنوان به چاپ رسید که تنها هفت‌هزار عنوان به نسبت به آمار سال هشتادوچهار افزوده شده بود. مولفان نیز 41هزار و 755 نفر هستند که یازده‌هزار و 261 نفر آنها، زن بود و فقط، چهارهزار نفر اضافه شده بود.
کتاب در سال‌های 1388 تا 1392
در دولت دهم، «سیدمحمد حسینی»، وزیر فرهنگ و ارشاد اسلامی شد. این سال‌ها اگرچه کتاب، کمی وضعیت بهتری را تجربه کرد اما در بر همان پاشنه می‌چرخید و آمار، در کنار رونق تولید الکترونیکی کتاب با ظهور دستگاه‌های چاپ جدید، چندان چشم‌گیر به‌شمار نمی‌آید. در دوره وزارت او، فضای فرهنگ کمی گشوده می‌شود و آثار متنوع‌تری عرضه می‌شوند. دو وزیر از یک دولت، در امتداد یکدیگر کار نکردند و ارقام به روشنی نشان می‌دهند. دلیلی هم ندارد دو وزیر در دولت محمود احمدی‌نژاد به هم شباهتی داشته باشند. اگرچه او هم گل طلایی وارد دروازه نکرد و با عدد 68هزار و 835 عنوان کتاب، رشد چندانی نداشت. پدیدآورندگان در پایان این دولت، 45هزار و 18 نفر هستند که 14هزار و 564 نفرشان، زن است.
کتاب در دولت‌های نهم و دهم
پس از آمار تفکیک‌شده هر دوره، بد نیست بدانیم در بازه زمانی هشت‌سال 12 مرداد 1384 - که ساختمان پاستور از دولت اصلاحات تحویل گرفته شد - تا 12 مرداد 1392 - که نهاد ریاست جمهوری به دولت تدبیر و امید تحویل داده شد - 484هزار و 263 عنوان کتاب منتشر شد که 382هزار و 967 عنوان آن، تالیف و مابقی ترجمه بود. از میان این عناوین، البته 237هزار و 821 عنوان کتاب هم منتشر شد که نخستین چاپ خود را تجربه کردند.
کتاب در سال‌های 1392 تا 1395
دولت حسن روحانی که آمد، «علی جنتی»، سکاندار ساختمان خیابان کمال‌الملک شد. او اما منش و روش را به‌کلی تغییر داد. در فضا حالا به معنای واقعی کلمه گشایش حاصل شده بود و روند نشر کتاب دوباره شکل صعودی به خود گرفت. در پایان دوره سه‌ساله حضور او در این وزارتخانه، آمار نشر کتاب را به 89هزار و 258 عنوان رسید که جهشی قابل ملاحظه است، که البته ناگفته پیداست می‌توانست بیشتر هم باشد. در این مدت اما 78هزار و 726 نفر پدیدآورنده هم، اثر از خود منتشر کنند که اهمیت دارد.
کتاب در سال‌های 1395 تا 1396
«سیدرضا صالحی امیری» در آن یک‌سال پایانی دولت یازدهم، که اداره‌گر عرصه فرهنگ و هنر کشور بود، میزان انتشار کتاب به رقم 99هزار و 114 عنوان رسید. او در همین یک‌سال البته به یازده‌هزار مولف تازه اجازه کار داد و رقم مولفان و مصنفان و مترجمان و مصححان به 89هزار و 474 نفر رسید، که حدود یک‌سوم آن را زنان تشکیل می‌دهند، یعنی 28هزار و 239 پیدآور زن در بین آنها حضور دارند.
کتاب در سال‌های 1396 تا 1399
وزیر فرهنگ و ارشاد اسلامی دولت دوازدهم، «سیدعباس صالحی» بود. در دورانی که او مقام عالی این وزارتخانه بود، 306هزار و 168 عنوان کتاب در اختیار مخاطبان قرار گرفت که از میان آنها، 226هزار و 331 عنوان آن تالیف بودند که قابل ملاحظه است. همچنین از آن عدد کلی، 179هزار و 872 عنوان، برای نخستین بار بود که در این مدت به طبع می‌رسیدند که آن هم البته می‌تواند محل توجه باشد.
کتاب در دولت‌های یازدهم و دوازدهم
در این هفت‌سال، 616هزار و 680 عنوان کتاب منتشر شد و این عدد، در حالی است که هنوز یک‌سال از این دولت باقی‌مانده اما آمار حکایت از رشد 161 درصدی عناوین کتاب نسبت به مدت مشابه (دولت‌های نهم و دهم) با کسر یک سال دارد؛ یعنی از 12 مرداد 1392 تا 12 مرداد 1399 - که سالروز آغاز به‌کار دولت است -. در این میان، کتاب‌های تالیف‌شده، به 474هزار و 584 عنوان رسید که باز هم افزایش را نشان می‌دهد.
حالا بیایید سری به آمار موضوعی بزنیم و ببینیم آنجا چه خبر است. در حوزه فلسفه در بازه زمانی 12 مرداد 1392 تا 12 مرداد 1393، 2405 عنوان کتاب منتشر شد.
کتاب‌های حوزه دین هم در همین مدت، 9189 عنوان بودند. از نیمه سال 1393 تا سال 1394 نیز، 6526 عنوان کتاب علوم اجتماعی به چاپ رسید و کتاب‌های علوم طبیعی و ریاضیات هم، 1180 عنوان بودند.
از اواسط تابستان 1394 تا میانه تابستان 1395 تعداد عناوین کتاب، در علوم عملی، 8808 عنوان کتاب منتشر شد و در کلیات هم، 1184 عنوان کتاب به چاپخانه رفتند.
در حوزه هنر، از تابستان 1395 تا تابستان 1396، 2907 عنوان به بوته نشر سپرده شد و ادبیاتی‌ها نیز، 13هزار و 761 عنوان را در حوزه خود تورق کردند.
از 12 مرداد 1396 تا 12 مرداد 1397، آثار کودک و نوجوان به 16هزار و 546 عنوان رسید و در آثار کمک‌آموزشی هم 20هزار و 466 عنوان به نورد چاپ سپرده شد.
اهالی تاریخ و جغرافیا با 4134 عنوان کتاب از اواسط سال 1397 تا اواسط سال 1398 روبه‌رو شدند و زبان‌دان‌ها نیز، در همین مدت، 2608 عنوان در حوزه‌شان به طبع رسید.
اگر بخواهیم سه‌سال نخست دو دولت یازدهم و دوازدهم را هم به مقایسه کنیم، از 12 مرداد 1392 تا 12 مرداد 1396، چیزی در حدود 226هزار و 282 عنوان به چاپ رسیدند که در مدت مشابه، یعنی از سال 1396 تا 1399، این عدد به 294هزار و 277 عنوان رسید که رشد را نشان می‌دهد.
یک سال دیگر دولت تدبیر و امید باید زمام کار را تحویل دیگری دهد و این همه عدد و رقم یعنی کتاب در دولت حسن روحانی پیشرفت کرده است، یعنی اگرچه بحران کاغذ و خیلی چیزهای دیگر را داشته است اما عملکردش را آمار رشد نشان می‌دهد. حال می‌ماند محتوای آثار که آن‌را باید ارباب قلم و معرفت و اصحاب فکر و فرهنگ نظر دهند و ارزیابی کنند.
*س_برچسب‌ها_س*