روایتی از ارتقای قدرت سامانه باور 373/ چگونه به توانایی کشف همزمان 300 هدف در فاصله 450 کیلومتری رسیدیم؟

خبرگزاری فارس 1401/08/16 - 13:01 مشاهده در مرجع

گروه سیاسی خبرگزاری فارس: صبح یکشنبه 15 آبان بود که خبری در رسانه‌ها منتشر شد. خبر این بود؛ نسل جدید از موشک‌های پدافندی خانواده صیاد با نام صیاد 4B رونمایی شد. با این رونمایی، سامانه باور 373 نیز که از این موشک استفاده می‌کند یک ارتقای برد 100 کیلومتری را تجربه کرد.

رونمایی از این دستاورد موشکی پدافندی اهمیت بسیاری دارد. چرا که کشورمان با دستیابی به این دستاورد نه تنها می‌تواند چتر دفاعی را گسترش بدهد بلکه به دشمن اجازه نمی‌دهد تا با عملیاتی روانی بتواند تبیلغات خود را به پیش ببرد.

* چرا ایران به سوی ساخت باور 373 رفت؟

دوران جنگ تحمیلی بود؛ جنگنده‌های بعثی به طور مداوم بر فراز مناطق حساس نظامی و خانه‌های مردم به پرواز در می‌آمدند. ایران اما، سامانه پدافندی در اختیار نداشت تا از آن طریق بتواند با این جنگنده‌ها مقابله کند و تامکت‌ها تنها مهره پدافندی کشورمان در مقابله با بعثی‌ها بودند.

سامانه‌های هاوک و راپیر نیز مشغول دفاع از آسمان ایران اسلامی بودند. اما، آن طور که باید و شاید امکان دفع حملات هوایی بعثی‌ها را نداشتند. به ویژه اینکه دشمن توانسته بود در اواسط جنگ نیز به جنگنده‌های برد بلند میگ 25 دسترسی پیدا کند. البته بعدها در دوران جنگ تحمیلی متخصصان دفاعی توانستند طی پروژه‌ها و ابتکارات مختلف با همین سامانه‌های در دسترس، چند جنگنده بعثی را منهدم کنند.

با وجود این موفقیت‌ها جمهوری اسلامی ایران هنوز به سامانه برد بلند پدافندی نیاز داشت تا بتواند دستان متجاوز به کشورمان را قطع کند. متخصصان طی سال‌های پس از جنگ تحمیلی کار بر روی سامانه‌های مختلف مانند ارتقای سامانه‌های هاوک با نام مرصاد را پیش گرفته و عملیاتی کردند. حتی هوافضای سپاه نیز توانست سامانه‌های پدافندی مانند طبس و سوم خرداد را در کنار موشک‌های بالستیک طراحی و تولید کند.

سامانه‌های پدافند تولید شده هر کدام نقش و کاربرد مهمی دارند اما، ایران هنوز سامانه برد بلند در اختیار ندارد و باید به فکر ساخت سامانه‌های برد بلند باشد. ساخت چنین سامانه‌ای نیاز به دانش پیشرفته دارد که با توجه به تحریم‌های سنگین ایران سخت به نظر می‌رسید. اینجا بود که مسئولان دفاعی ایران به علت روابط خوب کشورمان با روسیه به سراغ خرید سامانه معروف S300 رفتند. قراردادهای این سامانه منعقد و نهایی شد.

قرار بود که سامانه به ایران تحویل شود ولی به علت شیطنت‌های رژیم تروریستی آمریکا و برخی ابرقدرت ها و فشارهای رژیم منحوس صهیونیستی این سامانه به ما واگذار نشد حتی به مرحله‌ای رسید که گفته شد قرارداد آن هم باید ملغی شود. البته با پیگیری‌های بین المللی در آن زمان، این سامانه پس از10 سال در اختیار کشورمان قرار گرفت.

نخستین جرقه‌های ساخت باور 373

متخصصان پدافندی کشورمان در سال 1389 با تشکیل گروهی از نخبگان این حوزه، مطالعه و تحقیق و جمع آوری اطلاعات برای طراحی یک سامانه موشکی برد بلند پدافندی را آغاز کردند. در این راستا، با دستور فرمانده وقت قرارگاه پدافند هوایی خاتم الانبیاء (ص) دفتر مستقل پروژه‌های خاص که یک ساختار غیر سازمانی و مخصوص به این نوع از مطالعات بود، با پنج کمیته رادار، فرماندهی و کنترل، موشک و تجهیزات زمینی، ارتباطات و فاوا و کمیته سامانه و سلاح شکل گرفت.

دفتر مستقل طراحی توانست کار طراحی سامانه بومی پدافندی برد بلند را طراحی و با توجه به بیانات فرمانده کل قوا نام باور را برای آن انتخاب کرد. متخصصان پدافندی برای طراحی این سامانه تنها نبودند و برای تحقق آن با 10 دانشگاه مطرح کشور و 100 شرکت دانش بنیان همکاری می‌کردند. این پروژه در ابتدا با نام باور 1 آغاز شد و فعالیت‌های مربوط به آن تا سال 1392 ادامه پیدا کرد و در این سال پروژه باور به وزارت دفاع واگذار شد.

پس از واگذاری پروژه باور به وزارت دفاع، جلسات متعدد و کارهای سنگین علمی و مشترک بین نیروی پدافند هوایی ارتش و وزارت دفاع آغاز شد. فعالیت‌های تحقیقاتی این پروژه تا سال 1397 ادامه پیدا کرد و بالاخره در 18 بهمن ماه همان سال، نخستین تست هدف‌زنی آن در برد 120 کیلومتر در میدان تیر سمنان انجام شد.

امیر سرتیپ ثقفی‌فر معاون طرح و برنامه نیروی پدافند هوایی ارتش درباره سامانه باور 373 گفت: ایران با ساخت این سیستم سلاح، موفق شد تا تجربه بسیار خوبی را در مدت ده سال به دست آورد. البته باید در اینجا به این نکته اشاره کرد که کشور‌های پیشرفته دنیا این مسیر را طی 70 سال طی کردند و ما طی یک دهه فناوری، دانش و تجربه خوبی را در این مسیر به دست آوردیم.

* رونمایی از سامانه برد بلند باور 373/ اولین هدف‌زنی در 120 و 152 کیلومتری

سامانه باور 373 پس از شلیک و هدف‌زنی موفق در 18 بهمن 1397 توانست خود را اثبات کند. حالا وقت رونمایی است، صبح پنجشنبه 31 مرداد 1398 روز موعود پدافندی‌ها است و این روز معنای ویژه‌ای برای آن‌ها دارد. حسن روحانی رئیس جمهور وقت کشورمان به همراه امیر حاتمی وزیر دفاع و امیر صباحی‌فرد به طور رسمی از سامانه باور 373 رونمایی کرد.

این پایان کار نیست و متخصصان دفاعی مشغول به کار هستند. 12 تیر سال 1399 است، یک سال و نیم از اولین شلیک موفق و هدف زنی باور گذشته است. دوباره به سمنان می‌رویم، این بار شلیک موفق این سامانه در فاصله 150 کیلومتری انجام شد و همه را دلگرم‌تر کرد. سامانه باور 373 چند ماه پس از این شلیک در یک رزمایش نیز شرکت و توانست یک هدف را در یک سناریوی سخت عملیاتی در فاصله 152 کیلومتر منهدم کند.

کار سامانه به جاهای خوبی رسیده. اما، آیا این فاصله برای پدافند هوایی کافی است؟

فرماندهان که ناظر همه این مراحل هستند، هنوز برد سامانه را کافی نمی‌دانند و به دنبال بردهای بیشتر هستند. متخصصان دفاعی مجدداً گرد هم جمع شده و مقرر کردند تا افزایش برد این سامانه به بالای 300 کیلومتر که نیاز جدی کشور است، تحقق پیدا کند.

امیر سرتیپ صباحی‌فرد فرمانده نیروی پدافند هوایی ارتش در گفت‌وگو با خبرنگار سیاسی فارس، درباره مدت زمان دستیابی به برد بیش از 300 کیلومتری گفت: ما توانستیم طی یک کار فوق العاده در مدت زمان 16 ماه برد 150 کیلومتری سامانه باور 373 را به بیش از 300 کیلومتر ارتقاء بدهیم.

وی افزود: پس از شلیک‌های موفق تا برد 150 کیلومتر، جلسات متعددی برگزار کردیم و تصمیم براین شد تا با توجه به گسترش تهدیدات برد این سامانه را به دو برابر افزایش بدهیم.

در این راستا، همان تیم متخصصان باور وارد یک کار علمی شده و طی یک کار سنگین و شبانه‌روزی علمی میان وزارت دفاع و نیروی پدافند هوایی ارتش، برد این سامانه را به بالای 300 کیلومتر ارتقاء دادند.

* باور 373 از چه بخش‌هایی تشکیل شده است؟

سامانه باور 373 از چند بخش اصلی شامل؛ مرکز فرماندهی و کنترل آتش، رادار ردگیر اهداف، رادار کشف و شناسایی اهداف و پرتابگرها.

همچنین، یک گردان از سامانه باور 373 نیز شامل؛ یک رادار معراج 4، یک رادار کاشف، یک رادار ردگیری، 6 آتشبار دوتایی، یک پست فرماندهی و ِیک دستگاه ژنراتور.

موشک‌های صیاد 2، 3، 4 و 4B موشک‌های مورد استفاده در این سامانه هستند و می‌توانند اهداف مشخص شده را در ارتفاع 32 کیلومتری و برد 306 کیلومتری منهدم کنند. رادار کنترل آتش آرایه‌فازی معراج چشمان باور 373 برای هدایت موشک‌های این سامانه به سوی اهداف است.

رادار بهینه شده این سامانه می‌تواند همزمان 300 هدف را در فاصله بیش از 450 کیلومتری کشف کرده و برد رادار ردگیری این سامانه به 405 کیلومتر ارتقاء یافته است. همچنین، برد رادار درگیری این سامانه نیز به 400 کیلومتر ارتقاء پیدا کرده است.

مزیت سامانه باور 373 نسبت به نمونه‌های خارجی خود این است که قادر به رهگیری 100 هدف در برد 405 کیلومتری است. در حالی که S300 تنها قادر به رهگیری 12 هدف در برد کم‌تر از 200 کیلومتر بوده و سامانه S400 نیز قادر به رهگیری 36 هدف است.

دیگر ویژگی این سامانه قدرت هدف‌گیری 9 هدف به طور همزمان است. اما، S300 و PATRIOT به ترتیب قادر به هدف‌گیری 6 و یک هدف هستند.

نکته دیگر در توانایی این سامانه که می‌توان ذکر کرد این است که این سیستم می‌تواند با انواع موشک‌های کروز و بالگردها نیز به طور موثر مقابله کند. این سامانه همچنین قادر است تا در محیط‌های آلوده به مواد شیمیایی، تشعشات رادیواکتیو و محیط‌های آلوده به مواد میکروبی فعالیت کند.

دیگر قابلیت سامانه ارتقاءیافته باور 373 توانایی اتصال به شبکه، دریافت اطلاعات و پرداخت اطلاعات در شبکه است.

یکی دیگر از ویژگی‌های مهم سامانه باور 373 برخورداری از سیستم کنترل بردار رانش (TVC) است. موشک‌های صیاد از این طریق پس از شلیک به صورت عمودی مسیر خود به سوی هدف را تغییر داده و از حالت عمودی به افقی تغییر می‌دهند. سپس به سوی اهداف حرکت می‌کنند.

* مشت محکم ایران بر صورت سنتکام و صهیونیست‌ها

صهیونیست‌ها اخیراً درباره توان نفوذ به آسمان ایران لفاظی‌های گسترده‌ای انجام داده و بارها مدعی شدند که می‌توانند به آسمان ایران اسلامی نفوذ کنند. البته این ادعا بارها توسط فرماندهان نیروهای مسلح از جمله امیر صباحی‌فرد فرمانده نیروی پدافند هوایی ارتش تکذیب شده است. با این وجود، سخنان امیر صباحی‌فرد در مراسم رونمایی از موشک صیاد 4B شاید تاکید دوباره‌ای بر این مهم باشد.

فرمانده نیروی پدافند هوایی ارتش در این مراسم از توانایی سامانه باور 373 در انهدام پهپادها و هواپیماها حتی هواپیماهای نسل پنجم (نسل آخر هواپیماها از جمله F35 و...) با سطح مقطع بسیار پایین خبر داد.

سخنان امیر صباحی‌فرد درباره قدرت عملیاتی سامانه باور 373 برای انهدام جنگنده F-35 نسل پنجم آمریکایی و سایر جنگنده‌های این نسل پیام مهمی برای دشمنان جمهوری اسلامی ایران به ویژه صهیونیست‌ها دارد به ویژه اینکه صهیونیست‌ها بارها خواسته بودند با شایعه نفوذ جنگنده F-35 به حریم هوایی ایران یک جنگ روانی گسترده علیه ایران اسلامی ایجاد کنند.

پایان پیام /