روایتی از یک مصاحبه با منوچهر اسماعیلی / دوبله هم از سکسکه درمی‌آید اگر سینما رونق بگیرد

اسماعیلی اهل مصاحبه نبود. او از همان جوانی هم به سختی تن به مصاحبه می داد. مخصوصا در این سالهای پایانی عمر که حتی از فضای دوبله هم کناره گرفته بود.

نکته اینجاست که اطرافیانش هم چندان اهل مصاحبه نیستند. زهره شکوفنده خواهرزاده منوچهر اسماعیلی که خود از صداهای ماندگار دوبله است، نه تنها مصاحبه نمی کند که گویی اغلب با خبرنگاران سر جنگ دارد. همین امروز هم که پس از انتشار خبر درگذشت منوچهر اسماعیلی به قصد تسلیت با او تماس گرفتیم، با لحنی تند ما را به خبرجمع کردن متهم کرد. و اینگونه است که تا ساعت ها پس از فوت این هنرمند ارزشمند عرصه دوبله، بسیاری از رسانه ها، علاقمندان به او و حتی سایت ها و نهادهای تخصصی مرتبط با دوبله هنوز هم خبر درگذشتش را اعلام نکرده اند.

با این همه منوچهر اسماعیلی با آن صدای مخملی اش انقدر بر گردن دوبله ایران و هنر کشورمان منت دارد که با تمام توان برایش بنویسیم. به یک سال قبل برگردیم. همان روزی که به قصد گفت وگو با او با خانه اش تماس گرفتیم. آنچه در ادامه می خوانید شرح آن ماجراست.

«مدتی است که نه کار می کند و نه تمایلی به مصاحبه و حرف زدن با خبرنگارها دارد. شاید کرونا و این روزهای تلخ و از دست دادن عزیزان، دلیل این همه سکوت و بی علاقگی حتی برای یک احوالپرسی ساده باشد از سوی صدای ماندگاری که شنیدنش حتی برای لحظه ای مخاطب را سر ذوق می آورد.

با این همه او هیچگاه اهل نمایش نبود؛ نگاهی به سال های گذشته به سرعت این حقیقت را یادآوری می کند. منوچهر اسماعیلی در همه این سال ها بیش از همه ترجیح داد در خدمت کارش باشد و هنرش را با صدایش به رخ همگان کشید.

در راستای گفت وگو با هنرمندان دوبله، این بار سراغ یکی دیگر از صداهای ماندگار این عرصه رفت؛ هنرمندی از نسل طلایی دوبله.

منوچهر اسماعیلی چندان اهل مصاحبه نیست، او هیچگاه اهل مصاحبه نبوده است؛ ولی پیشترها وقتی جویای احوالش می شدیم، حداقل چند کلامی مهربانانه بینمان رد و بدل می شد و در اغلب موارد محترمانه درخواستمان را برای گفت وگو رد می کرد؛ اما حالا مدت هاست که این هنرمند در خانه اش استراحت می کند و سر کار هم نمی رود.

با منزلش تماس می گیریم تا چند کلمه ای با او صحبت کنیم. همسرش تلفن را جواب می دهد. بعد از شنیدن درخواستمان از ما می خواهد منتظر بمانیم، و بعد از گذشت چند ثانیه، پاسخ این است: «ببخشید می گوید تمایلی به صحبت ندارم.» و در ادامه دیالوگ هایی از توصیف شرایط و شرح حال این روزهای استاد، بینمان رد و بدل می شود که بر حسب امانتداری از انتشار آنها منصرف می شویم.

با این همه حیفمان آمد، این گزارش را ننویسم تا شاید همین جملات هم بهانه یادآوری صدایی باشد که بسیاری از نقش های ماندگار را در دوبله ایران جان داد.»

منوچهر اسماعیلی هشتم فروردین ماه سال 1318 در کرمانشاه متولد شد. او کار دوبله را از سال 1336 با رل گویی در نقش های کوتاه آغاز کرد و از سال 1342 مدیریت دوبله بسیاری از فیلم های بزرگ جهان را برعهده داشته است.

اسماعیلی در سال 1338 در فیلم «دروازه های پاریس» به مدیریت دوبلاژ مرحوم علی کسمایی خوش درخشید و اوج کارش را در دوبله فیلم «بن هور» به مدیریت دوبلاژ مرحوم احمد رسول زاده در سال 1341 تجربه کرد.

این دوبلور باسابقه و مطرح کشورمان همچون ناصر طهماسب به صحبت کردن به جای چند شخصیت در یک فیلم با صداهای متنوع و به اصطلاح تیپ گویی شهرت دارد.

اسماعیلی در فیلم «هزار دستان» مرحوم علی حاتمی به جای شخصیت شعبان (محمدعلی کشاورز)، رضا تفنگچی (جمشید مشایخی) و همچنین به جای صدای عزت الله انتظامی و جمشید لایق نیز صحبت کرده است. او پسرعمه زهره شکوفنده، دیگر دوبلور مطرح کشورمان است. منوچهر اسماعیلی در طول این سال ها، مدیریت ارشد دوبلاژ بیش از 200 فیلم سینمایی، تلویزیونی و سریالی و همچنین برنامه های رادیویی را انجام داده است. او به جای بسیاری از بازیگران ایرانی و خارجی صحبت کرده است که از جمله آثار ماندگار او در مقام گوینده فیلم و سریال های خارجی می توان به «محمد رسول الله» در نقش آنتونی کویین، «پاپیون» در نقش استیومک کوئین، «دروازه های پاریس» به جای پیر براسور، «انتقام جویان»، «بابا لنگ دراز»، «مرد هزار چهره»، «یوزپلنگ»، «قانون»، «سمندر»، «شیوع» و... اشاره داشت.

از جمله آثار ایرانی که اسماعیلی در آن ها نقش گفته و یا مدیر دوبلاژی شان را برعهده داشته، می توان به «خاک»، «قیصر»، «هزاردستان»، «پهلوانان نمی میرند»، «دزد عروسک ها»، «دایی جان ناپلئون»، «حسن کچل»، «ناخدا خورشید»، «امام علی (ع)»، «مادر»، «دکل»، «کاراگاه» و «بایکوت» اشاره داشت.

منوچهر اسماعیلی در گفت و گویی که سال 92داشت، درباره دلیل ماندگاری صداها در دوبله گفته بود: «مایه اصلی ماندگاری صدا، فیلم است. اگر فیلم خوب، دلسوزی، توجه و تعهد در کار باشد و دوستان در کار دوبله سری دوزی نکنند و بدانند چه می کنند، قطعا صداها می تواند مثل گذشته ماندگار شود.»

این استاد تیپ سازی همچنین به ممنوعیت ورود فیلم ها اشاره کرده و تاکید کرده بود: «اگر ممنوعیت ورود فیلم ها چه خصوصی و چه دولتی برای اکران در سینماهای کشور برداشته شود، کار دوبله هم از سکسکه درمی آید.»

57244