روایت «آقای ایرانشهر» از دوران تبعید و زندگی با مردم ایرانشهر

18 دی همزمان با سالگرد تبعید حضرت آیت‌الله خامنه‌ای به ایرانشهر از کتاب «آقای ایرانشهر» رونمایی و یادداشت رهبر انقلاب پیرامون این کتاب قرائت شد.

ایشان نگارش رحیم مخدومی را جذاب و دامنه‌دار خواندند و نوشتند: «طبق معمول درباره این حقیر مبالغه و بزرگنمایی شده است. خاطره انس با مردم مهربان ایرانشهر برای من فراموش شدنی نیست، ولی این کتاب آن را برجسته کرد؛ اگرچه بخش‌های زیاد و شاید بیشتر رویداد‌های آن دوران ناگفته مانده است».

محمد‌علی قندهاری‌نیا، مدیر انتشارات انقلاب اسلامی در پاسخ به این سوال که از آنجایی بخش عمده کتاب «آقای ایرانشهر» از مصاحبه‌های مهدی حسینی گردآوری شده و حتی مصاحبه‌های کتاب «بر تبعید» که روایتگر دوران تبعید حضرت آقاست، توسط آقای حسینی انجام شده، تفاوت اصلی «آقای ایرانشهر» با «بر تبعید» چیست؟ گفت: کتاب «بر تبعید» از سوی انتشارات صهبا منتشر شده، که دو تمایز متفاوت با کتاب «آقای ایرانشهر» دارد. تمام کتاب «بر تبعید» سند یا کتاب مستند است، که تصاویر، دست‌نوشته‌ها، مصاحبه، سند‌های ساواک و یادداشت‌های آن دوران را دربر می‌گیرد. ولی «آقای ایرانشهر» سند محور نیست و روایت ماجرا جزو محوریت داستان قرار گرفته است. این کتاب سفرنامه آقای رحیم مخدومی به شهرستان ایرانشهر است و ذیل این سفرنامه ارجاعاتی به صحبت‌های حضرت آقا یا متن‌های مصاحبه‌ها که از سوی آقای حسینی یا آقای مخدومی انجام داده می‌شود.

قندهاری‌نیا تفاوت عمده این دو کتاب را در درج متن‌های مصاحبه دفتر حفظ و نشر آثار حضرت آیت‌الله خامنه‌ای با حضرت آقا در کتاب «آقای ایرانشهر» دانست و افزود: در حالی این مصاحبه‌ها در کتاب «بر تبعید» نبوده است. آنقدر حضور و ماجرای تبعید رهبر انقلاب در شهرستان ایرانشهر زوایای مختلف دارد، که جا دارد کتاب‌های داستانی و آثار سینمایی ساخته شود. همانطور که حضرت آقا در یادداشتی که درباره این کتاب نوشته بودند اشاره کردند هنوز ناگفته‌های زیادی باقی مانده است.

مدیر انتشارات انقلاب اسلامی در پاسخ به این سوال که از آنجایی که «آقای ایرانشهر» قالب سفرنامه دارد، آیا بهتر نبود این سفرنامه از زبان رهبری باشد؟ توضیح داد: از آنجایی که کتاب «خون دلی که لعل شد» خودنوشت حضرت آقاست، از زبان اول شخص وارد داستان می‌شود. در «آقای ایرانشهر» جا‌هایی که به متن صحبت‌های رهبری اشاره می‌شود بخاطر اینکه سندیت صحبت‌ها حفظ شود، آقای مخدومی به آن متن‌ها دست نزدند. هر نویسنده که کتابی را برای نگارش دست می‌گیرد، انتخاب می‌کند که از چه زاویه‌ای وارد داستان شود. آقای مخدومی روایت و سفرنامه خودشان را انتخاب کردند و کل ماجرا‌های تبعید را در آن قالب گنجاندند.

وی در پاسخ به این سوال که رونمایی از این کتاب در سیستان و بلوچستان می‌تواند با حوادث تروریستی ماه‌های اخیر ارتباط داشته باشد؟ تصریح کرد: خیر، همزمانی این دو اتفاق تصادفی بوده است. رونمایی از کتاب «آقای ایرانشهر» در شهرستان ایرانشهر بخاطر سالگرد تبعید حضرت آقا بوده است. 14 سال است که همایش «خورشید ولایت» در ایرانشهر برگزار می‌شود. برگزاری رویداد‌ها به تناسب مناسبت‌هاست و لزوماً با اتفاقات سیاسی - اجتماعی روز تناسب ندارد.

قندهاری‌نیا درباره تبدیل آثار داستانی دفتر حفظ و نشر آثار حضرت آیت‌الله خامنه‌ای به آثار نمایشی توضیح داد: ما در انتشارات انقلاب اسلامی چنین ظرفیتی را نداریم. حتی دفتر نشر هم تجربه ساخت آثار نمایشی و سینمایی را ندارد. اما تجربه‌هایی بوده که بعد از اینکه کتابی مورد توجه قرار گرفته، بلافاصله ساخت نمایشی اثر در دستور کار قرار گرفته است.