رکوردشکنی گرانی‌ها در تولید سیزدهم / گوشت همچنان گران می‌شود

در فصل پاییز 1402، شاخص نرخ تولیدکننده بخش‌های خدمات 29.5است که نسبت به فصل قبل (تورم فصلی) 8.9 درصد، نسبت به فصل مشابه سال قبل (تورم نقطه به نقطه) 54.6 درصد و در 4فصل منتهی به فصل جاری نسبت به دوره مشابه سال قبل (تورم سالانه) 57.9 درصد افزایش داشته است. در پاییز امسال، درصد تغییرات شاخص نرخ تولیدکننده بخش‌های خدمات نسبت به تابستان یا همان تورم فصلی 8.9 درصد و در مقایسه با همین اطلاع در فصل تابستان که معادل 12.6 درصد بوده است، با کاهش 3.7 واحد درصدی مواجه شده‌ایم.

به‌زبان ساده‌تر، میانگین نرخ دریافتی توسط ارائه‌دهندگان خدمات به‌ازای تولید خدمت‌شان در داخل ایران، در پاییز امسال نسبت به تابستان 8.9 درصد گران‌تر شده است.

در این مدت زمانی، بیشترین تورم فصلی با 35.9 درصدی مربوط به گروه «آموزش» و کمترین تورم فصلی با 0.1 درصد مربوط به گروه «آبرسانی، مدیریت پسماند، فاضلاب و فعالیت‌های تصفیه» است.

به‌گزارش در پاییز امسال درصد تغییرات شاخص نرخ تولیدکننده بخش خدمات نسبت به تابستان پیشین، که تورم نقطه به نقطه هم خوانده می‌شود، 54.6 درصد محاسبه شده که در مقایسه با گزارش مزبور مرکز آمار برای تابستان 1402 که معادل 57 درصد بود، کاهش 2.4 واحد درصدی را تجربه کرده که در تورمی چنین فزاینده، چندان محسوس نبوده است. به عبارتی، میانگین نرخ دریافتی توسط ارائه‌دهندگان خدمات به‌ازای تولید خدمات‌شان در داخل کشور، در پاییز امسال نسبت به پاییز 1401، افزایش 54.6 درصدی داشته است.

در پاییز امسال بیشترین تورم نقطه به نقطه با 86.7 درصد مربوط به گروه «فعالیت‌های خدماتی مربوط به تامین جا و غذا» و کمترین تورم نقطه به نقطه با نرخ 17.8 درصد مربوط به گروه «اطلاعات و ارتباطات» است.

رکوردشکنی گرانی‌ها در تولید سیزدهم

بخش خدمات بیش از نیمی از تولید ناخالص داخلی و نیمی از اشتغال ایران را تشکیل می‌دهد و اهمیت این مسئله هم به همین نقش سنگین و وزن مهم آن از اهمیت آن در اقتصاد ملی ایران دارد. با این وجود، بررسی‌ها نشان می‌دهد که تورم بخش خدمات بیش از تورم عادی کشور را در خود داشته است که همین نیز می‌تواند نقش سنگین آن در تورم‌های مصرف‌کننده را شکل دهد.

در طول دهه 90 بحران تورم در کشور به‌مراتب بیش از دهه‌های پیشین، گریبان معیشت مردم و توسعه کشور را گرفته، به‌نحوی‌که در نیم قرن گذشته تورم سالانه میانگین 20 درصد، اما در 3 سال گذشته، همواره این نرخ بیش از 40 درصد بوده است. به این ترتیب، بحران تورمی شدتی بی‌سابقه در کشور پیدا کرد. پرواضح است که در شرایطی چنین پرنوسان، بخشی چون خدمات هم با نوسانات فزاینده‌ای مواجه شده است.

نکته تعیین‌کننده این است که بالاترین تورم به‌ثبت‌رسیده در بخش تولیدکننده خدمات کشور برای 2 بار پی در پی در 2 فصل بهار و تابستان امسال با نرخ 58.8 درصد ثبت شد و پس از این دو، بالاترین تورم تجربه‌شده سالانه تولیدکننده خدمات از سال 91 تاکنون در پاییز امسال حاصل شده است.

کمترین تورم سالانه تجربه‌شده از 91 تا به امروز نیز، در سال 95 حاصل شده است. تورم در سال‌های 95 و 96 در امتداد روند کاهنده‌ای که از سال 93 شکل گرفته بود، موجب تجربه 2 سال تورم تک‌رقمی شد. این طنز تلخ ماجرا است که در 45 سال گذشته تنها یک‌بار آن‌هم 2 سال پی در پی در میانه دهه‌ای ثبت شد که بالاترین تورم‌های تجربه‌شده هم در آن حاصل شد. به هر روی در سال 96 تورم تولیدکننده بخش خدمات از سال 91 به این سو تک‌رقمی و 8.9 درصد اعلام شد. پس از آن هم، کمترین جهش نرخ در بخش تولید خدمات به‌ترتیب در 2 سال 94 و 96 با 13.4 و 13.6 درصد حاصل شد. از ابتدای 1401 دولت سیزدهم سکان امور را به‌طورکامل در دست داشت. این سال نخستین سالی بود که ابراهیم رئیسی و کابینه‌اش خود بودجه را به‌شکل لایحه تحویل مجلس همسو داده بودند و در نتیجه برنامه مالی دولت به‌دست خودشان نوشته شده بود و مسئول تمام پیامدهایش به‌طورطبیعی، دولت مستقر است. بررسی وضعیت تورم نقطه به نقطه از بهار 1401 تا به امروز که 7 فصل سپری شده، بالاترین نرخ ثبت‌شده با 61.9 درصد در بهار امسال به‌دست آمد. پیش از این، در زمستان 1401 هم نرخ محاسبه‌شده از سوی مرکز آمار ایران 59.3 درصد بوده است. از بهار 1401 تا به امروز کمترین تورم تولید بخش خدمات 49.4 درصد بوده که در بهار 1401 حاصل شده که این نشان می‌دهد کمینه و بیشینه تولیدکننده این بخش در 21 ماه گذشته بین 49.4 درصد تا 61.9 درصد بوده است.

همچنین در این مدت زمانی، تنها برای یک‌بار و در زمستان 1401 تک‌رقمی شد که نرخ آن زمان تورم فصلی، تولید خدمات معادل 8.9 درصد بود. بالاترین تورم فصلی نیز در تابستان سال گذشته با نرخ 16.2 درصد ثبت شده است. نباید فراموش کرد که اگر تورم فصلی برای 4 فصل پی در پی معادل 15درصد، در پایان همان سال تورم سالانه به حدود 70 درصد خواهد رسید که یک نرخ بسیار بالا و نگران‌کننده است.

تورم فزاینده باوجود کاهشی ناچیز

در مدت زمان موردبحث، درصد تغییرات شاخص نرخ تولیدکننده بخش‌های خدمات در 4 فصل منتهی به پاییز 1402 نسبت به مدت زمان مشابه منتهی به پاییز 1401، بالغ بر 57.9 درصد است. در حالی که برای تابستان امسال نرخ تورم سالانه را 58.8 درصد برآورد کرده بودند که البته این مهم، از کاهش 0.9 واحد درصدی در پایان فصل سوم امسال حکایت دارد. به‌عبارت‌ساده‌تر، میانگین نرخ دریافتی توسط ارائه‌دهندگان بخش خدمات به‌ازای تولید خدمات‌شان در داخل کشور، در 4 فصل منتهی به پاییز امسال نسبت به دوره مشابه در سال گذشته 57.9 درصد افزایش دارد. در پاییز بیشترین تورم سالانه با 98.5 درصد مربوط به گروه «فعالیت‌های خدماتی مربوط به تامین جا و غذا» و کمترین تورم سالانه با نرخ 16.6 درصدی مربوط به گروه «اطلاعات و ارتباطات» است.

گوشت همچنان گران می‌شود

در گزارشی دیگر، مرکز آمار به بررسی نرخ تورم تولیدکننده بخش مرغداری‌های صنعتی کشور پرداخته است. بنا بر این گزارش در پاییز امسال، تورم فصلی در این بخش 12.4 درصد افزایش یافته، در حالی که مرجع رسمی اعلام آمار کشور نرخ تورم نقطه به نقطه در این بخش را معادل 52 درصد برآورد کرده است؛ همچنین بررسی‌ها نشان می‌دهد که در پاییز امسال، نرخ تورم سالانه به 61.5 درصد رسیده است. از این‌رو در اردیبهشت پارسال هم، به‌دلیل حذف ارز ترجیحی 4هزار و200 تومانی، باز هم یک موج بزرگ تورم خوراکی‌ها شکل گرفته که دولت معتقد است از خرداد امسال فشار آن تخلیه شده است، اما همان‌طوری که ارقام رسمی نشان می‌دهند، همچنان تورم خوراکی‌ها و به‌ویژه گوشت سفید و مرغ به‌مراتب بیش از میانگین تورم سالانه مصرف‌کننده است. در گزارشی دیگر، مشخص شده است که تورم فصلی برای تولیدکننده بخش گاوداری‌های صنعتی کشور تا پایان پاییز 1402 به 4.5 درصد رسید. این مهم از کاهش 10.1 واحد درصدی تورم این بخش خبر می‌دهد. در تابستان امسال گزارش شده بود که تورم فصلی این بخش 14.6 درصد بوده است. در همین مدت زمانی، تورم نقطه به نقطه در تولید گاوداری‌های صنعتی به 57.5 درصد رسیده که در مقایسه با نرخ تورم محاسبه‌شده برای تابستان پیشین، 2.6 واحد درصد درصد بیشتر شده؛ همچنین نرخ تورم سالانه را هم 58.2 درصد محاسبه کردند که در مقایسه با نرخ تورم سالانه این بخش در تابستان که 61.2 درصد بود، 3 واحد درصد کاهش یافته است.