ریسک جدی پیش پای سهامداران بورس / نقش دلار نیمایی در بازار سرمایه
به دلیل ریسک‌های سیستماتیک موجود در منطقه خاورمیانه، بورس تهران از تقاضای چندانی در میان سرمایه‌گذاران برخوردار نیست.
دومین هفته معاملاتی سال در بازار سهام به پایان رسید و برخلاف هفته نخست سال که نمادهای سهامی در دامنه مثبت کار خود را به اتمام رسانده بودند، هر سه نماد اصلی بازار در مسیر نزولی قرار گرفتند؛ این در حالی است که دلار در بازار آزاد همچنان تحت تأثیر ناشی از ناپایداری‌هایی که در خاورمیانه رخ می‌دهد، به تغییرات قیمتی خود ادامه می‌دهد و در هفته پایان یافته به 15 فروردین، برای سومین هفته متوالی، قیمت آن افزایش یافت و این موضوع منجر به افزایش قیمت‌ها در بازارهای داخلی شده است.
بورس و ریسک سیستماتیک
افزایش ریسک‌های سیستماتیک در مقاطعی به مهم‌ترین عامل پیش‌روی معاملات سهام به‌خصوص در بازه زمانی کوتاه‌مدت بدل می‌شود. گاهی اوقات، سایه سنگین ریسک سیاسی، مهم‌ترین عاملی است که جریان معاملات بازار سهام را تحت‌الشعاع خود قرار می‌دهد. بازار سهام، یکی از حساس‌ترین بازارها نسبت به ریسک‌های مختلف موجود در اقتصاد کشور است و نمود منفی و مثبت اخبار گوناگون، به‌سرعت در نماگرهای تالار شیشه‌ای نمایان می‌شود. بازار سهام در هفته گذشته به‌طور کامل تحت‌تاثیر تنش حادث‌شده در خاورمیانه قرارگرفت و نماگرهای سهامی با کاهش ارتفاع همراه شدند. هرچند با آغاز معاملات دلار در بازار آزاد و مشاهده رشد قیمت اسکناس آمریکایی از شدت عرضه‌ها در تالار شیشه‌ای کاسته شد، اما بازار نتوانست به مدار مثبت بازگردد. بورس تهران در سنوات قبل، به کرات با چنین ریسک‌هایی دست‌وپنجه نرم کرده است و هربار ثابت شده که واکنش بورس به موارد مذکور به‌صورت کوتاه‌مدت بوده و بازار سهام، پس از فروکش‌کردن التهابات به روند قبلی خود بازگشته است. ششم خرداد ماه پارسال و پس از درگیری‌های مرزی رخ‌داده میان ایران و نیروهای طالبان در مرزهای شرقی کشور نیز بازار سهام سرخ‌پوش شد و در روز پس از این واقعه، هر سه نماگر اصلی بازار سهام، کار خود را در محدوده سرخ تابلوی معاملاتی به اتمام رساندند، اما پس از مدت زمانی کوتاه که دامنه درگیری‌ها گسترده‌تر نشد، بازار به روند قبلی خود بازگشت.
شرایط بازارهای دارایی
بورس تهران با توجه به ریسک‌های سیستماتیک موجود در خاورمیانه، از اقبال چندانی میان سرمایه‌گذاران برخوردار نیست و همان‌طور که گفته شد هر سه شاخص اصلی بازار در هفته‌ای که گذشت، در مدار نزولی قرارگرفتند. در هفته‌ای که گذشت، شاخص‌کل بورس تهران، افت 0.46درصدی را ثبت کرد و نماگر هم‌وزن نیز که نشانی از اثرگذاری یکسان کلیه نمادهای معاملاتی است و چهره بازار را به نحو مطلوب‌تری نمایش می‌دهد، با کاهش ارتفاع 1.39درصدی همراه شد. همچنین شاخص‌کل فرابورس نیز در هفته گذشته، 1.65درصد از ارتفاع خود را از دست داد. با توجه به همزمانی رشد بهای اونس طلا در بازارهای جهانی و همچنین رشد قیمت دلار در بازار آزاد، قیمت‌ها در بازار طلا و سکه نیز با افزایش فوق‌العاده‌ای همراه شده‌اند و در هفته منتهی به 15 فروردین، میانگین قیمت سکه در بورس‌کالا، به 41میلیون و 243هزارتومان رسیده‌است. ارقام فوق در قیمت سکه در حالی به‌ثبت رسید که در هفته منتهی به 9 اسفند، میانگین قیمت سکه، عدد 33میلیون و 549هزارتومان را ثبت کرده‌بود. موضوع قابل‌توجه در بررسی معاملات بازار ارز این است که فاصله قیمت دلار بازار آزاد و دلار نیمایی به 55درصد رسیده‌است و سیاستگذار ناچار است که موجبات افزایش قیمت دلار نیمایی را فراهم آورد. برای چهارمین هفته متوالی نیز بازار سهام با خروج پول حقیقی مواجه شد و در هفته گذشته، 812میلیاردتومان نقدینگی حقیقی از گردونه معاملات سهام و حق‌تقدم خارج شد. میانگین ارزش دلاری بازار نیز در هفته گذشته رقم 144میلیارد دلار را ثبت کرد.
بررسی معاملات صندوق‌های اهرمی نیز نشان می‌دهد که میانگین ارزش معاملات 5 صندوق اهرمی حاضر در بازار به رقم 641میلیاردتومان رسیده‌است که نسبت به هفته قبل از آن افت معناداری را در این متغیر آماری شاهد هستیم. ریسک‌های موجود در اطراف بازار سهام در هفته گذشته مانع از آن شده که معاملات صندوق‌های اهرمی نیز با استقبال همراه نشود. همچنین در هفته پیش، صندوق‌های اهرمی، با خروج پول 31میلیارد تومانی همراه شدند.