زخم های درمان نشده بدنه ی علوم های - تک در یزد / فاصله حرف تا عمل مسئولان استانی زمین تا آسمان است

به گزارش شبکه اطلاع رسانی راه دانا؛ به نقل ازیزدرسا، پیشرفت کشورهای جهان اول در علوم مختلف، تلاش برای رشد در زمینه تکنولوژی و فناوری های فوق پیشرفته و آورده اقتصادی از این علوم برای این کشورها، تماما توجیه کننده بودجه ها و هزینه های تخصیص یافته به رشته های علوم پایه در جهانی، ملقب به جهان اول است.

دنیایی که انتشار مقاله در یک موضوع، تعیین کننده مسیر حرکت سایر کشورهاست بدون توجه به اینکه سایر کشورهای خارج از این جهان، کارگرهایی بی جیره و مواجب هستند که تنها دلخوشی شان، انتشار مقالاتشان در ژورنال های متعلق به آن جهان است.

انتخاب موضوع از یک دنیای پیشرفته، انتشار علم در آن زمینه، وظیفه سایر کشورهای خارج از آن دنیای «مدینه فاضله» است که خود این موضوع نیاز به یک مطلب جداگانه دارد، اما این پرسش همواره باید در اذهان عمومی باقی بماند که چرا در کشورهای خارج از جهان اول، تولید علم کمتر است؟ چرا جوایزی مهم همچون نوبل عمدتا متعلق به دانشمندان کشورهای جهان اول است؟

به طور خلاصه پاسخ تمام سوالات این چنینی یک جمله است و آن اینکه «ما تنها بازنشرکنندگان علم هستیم نه تولید کننده گان علم» و غم و حسرت موجود دراین جمله شاید دیگر به چشم کسی نیاید.

در کتاب های تاریخی همواره از ایرانیان به عنوان اشخاص مطرح در زمینه تولید علم نام برده شده به گونه ای که در علوم ستاره شناسی، پزشکی، ریاضی، فیزیک، شیمی و.... ایرانیان همواره حرفی برای گفتن در سایر جوامع داشتند اما با وجود پیشرفت های تکنولوژی و دسترسی و ارتباط راحت تر با جوامع علمی مختلف، ایران سالهاست که نقش کمرنگی در تولید علم و انتشار آن به سراسر جهان ایفا می کند و این کمرنگ بودن شاید به دلیل «لقمه آماده شده» جوامع پیشرفته است که باعث شده، زحمتی برای تولید علم، همانند نیاکانمان، به خود ندهیم و تنها افتخارمان این باشد که ایران، فرهنگی 2 هزار و 500 ساله دارد و زکریا رازی، ابوریحان بیرونی، خیام و.... روزی روزگاری در این خاک می زیستند.

«آماده خور شدن» در علم می تواند تا حدودی کم کار شدن ایرانیان را در زمینه تولید علم توجیه کند اما بهترین و بزرگترین عامل را می توان در ضرب المثل «پول بده سرسبیل شاه ناقاره بزن» پیدا کرد و نمیتوان منکر نقش مهم این چرک کف دست را در پیشبرد اهداف و امور نادیده گرفت.

*پروژه ای فاخر در یزد متوقف شد / عدم تحقق وعده های مسئولان استان

حمید مطهری، عضو هیات علمی دانشکده فیزیک دانشگاه یزد در گفتگو با خبرنگار یزدرسا، با اشاره به اینکه شرکت فناور توسعه الماس فاطر متشکل از فیزیکدانان و مهندسین مستقر در دانشگاه یزد است، اظهار کرد: این شرکت در 5 سال گذشته در زمینه رصد فناوری، و در دو سال گذشته در زمینه آزمایشگاهی و کسب فناوری های پایه ای هایپرلوپ به عنوان اولین شرکت فناور در این حوزه رسما آغاز به کار کرده است.

مطهری با اشاره به مزایای این نوع حمل و نقل عنوان کرد: ایمنی بالا (بدون یخ زدگی، بدون کاهش دید و مشکلات غبار، بدون مشکلات ناشی از بارندگی و شرایط نامساعد جوی)، کاهش هزینه‌های مسافرت ناشی از کاهش مصرف انرژی و استفاده کامل از منابع الکتریکی به جای سوختهای فسیلی، کاهش شدید تخریب زیست محیطی در مقایسه با قطارهای سریع السیر یا احداث بزرگراهها، کمترین مصرف انرژی به دلیل ماهیت و نوع روش حمل و نقل از جمله مزایای این روش است.

وی افزود: ایجاد ارزش افزوده دائمی اقتصادی، استراتژیک و فناوری به دلیل تغییرات پیوسته فناوری‌های در گیر و بهبود دائمی آنها، امکان رشد و توسعه دائمی، سودآوری مناسب و خدمات رسانی، موتور محرک فناوری‌های متعدد دیگر (امکان کاهش دائمی هزینه ها، افزایش دایمی کارایی و کیفیت و توانمندی‌ها)، توسعه فناوری حمل و نقل سبز و ارزان قیمت آینده، اشتغال‌زایی بر پایه فناوری و دانش و همچنین تربیت نیروهای تحصیلکرده و متخصص از دیگر مزایای این روش است که از اهمیت بسیاری برخوردار است.

عضو هیات علمی دانشکده فیزیک دانشگاه یزد و مدیرعامل شرکت فناور توسعه الماس فاطر با تاکید بر اهمیت نقش هایپرلوپ در حمل و نقل، بیان کرد: با مطالعه تمامی امکان سنجی‌های موجود در زمینه هایپرلوپ در دنیا، به شناخت مناسبی از فناوری‌های به کار گرفته شده، دانش مورد نیاز، شرایط محیطی مورد نیاز هایپرلوپ، نقاط ضعف و قوت، برآورد هزینه ساخت قطعات و نمونه‌های آزمایشی اولیه در جهان رسیده‌ایم.

مطهری تصریح کرد: این شرکت فناور قصد دارد پس از اتمام مرحله امکان سنجی در چند ماه آینده، پیاده‌سازی یک مجموعه کامل و آزمایشی در ایران را بررسی و فعالیتهای آزمایشگاهی و فناوری های بدست آمده را توسعه داده و به مراحل پیشرفته تر تا رسیدن به محصول تجاری پاد نیز دست یابد و سپس به مرحله یک هایپرلوپ تجاری کامل ورود کند.

وی اظهار کرد: در همین راستا مذاکرات فشرده ای در سطح استانی و ملی صورت گرفته است و توافقات خوبی در این حوزه در سطح استان یزد برای استقرار یک پروژه کلان ملی در حوزه فناورانه و دانش بنیان پیشرفته و بروز بین المللی صورت گرفته است و همچنین این پروژه در مرحله امکان سنجی بر محور پرتردد مهریز - یزد - اردکان تمرکز خواهد نمود و در مرحله فناوری و آزمایشگاهی با تمرکز بر دانش و فناوری های مورد نیاز به طور دائمی در حال کسب دانش و ایجاد فناوری های مورد نیاز است.

عضو هیات علمی دانشکده فیزیک دانشگاه یزد با اشاره به نیاز کشور در توسعه و پیشرفت سیستم حمل و نقل کشوری، گفت: این طرح بدون نیاز به آب و مواد اولیه مصرفی، بدون تخریب زیست محیطی یا مصرف منابع طبیعی، قادر به ایجاد تحول اساسی در جذب نخبگان و دانش آموختگان، ایجاد ارزش افزوده و تبدیل علم به ثروت برای کشور، تسریع حمل و نقل، استقرار طرح فاخر ملی در یزد و ارتقا سطح علمی کشور و استان می شود.

مطهری تصریح کرد: پژوهشگران و نخبگان این شرکت علاوه بر دانش کامل خلاء مورد نیاز و تجهیزات مورد نیاز، اخیرا برای اولین بار در کشور به فناوری تعلیق مورد نیاز در هایپرلوپ نیز دست یافته اند.

این صحبت ها مربوط به خرداد سال جاری است و جهت اطلاع از روند پیشرفت این پروژه، خبرنگار یزدرسا پای سخنان امروز ایشان نشست و علیرغم تمام تلاش ها و زحمت های افراد فعال در این پروژه، متوجه شدیم که این پروژه فاخر متوقف شد.

علیرغم وعده وعیدهای مسئولان استان، متاسفانه اقدامی در این زمینه صورت نگرفت و این پروژه به علت عدم وجود سرمایه گزار و بودجه، در حال حاظر متوقف شده و این در حالی است که دانشگاه یزد همواره در تلاش است تا از علوم منتشر شده به صورت کاربردی استفاده کند اما عدم آگاهی بخش های دولتی و خصوصی نسبت به اهمیت پروژه های های - تک و سرمایه گزاری بلند مدت در این راستا، باعث شده همواره این بخش از علم، رها شده و مظلوم باقی بماند.

فناوری هایپرلوپ از جایگاه ویژه ای در دنیا برخوردار است به گونه ای که پس از معرفی فناوری اولیه هایپرلوپ در سال 2013 توسط ایلان ماسک، پیشرفت سریع دانش‌های مرتبط با موضوع در جهان آغاز شده و این امید به طرز چشمگیری ایجاد شده که در سالهای آینده این وسیله نقلیه فوق سریع بر روی زمین با سرعتی بیش از هواپیما به حرکت در آید و تمامی شهرهای جهان را به هم متصل کند.

به نظر می‌رسد همانند شبکه‌های برق، شبکه‌های ریلی متداول، شبکه‌های آزاد راهی یا مترو، در آینده نه چندان دور این فناوری نیز در سراسر دنیا گسترش خواهد یافت و کشورها از منافع آنها بهره‌مند خواهند شد و اهمیت نقش هایپرلوپ را در سیستم حمل و نقل جوامع مختلف را می توان با افزایش مطالعات و درک کامل فناوری‌های درگیر متوجه شد.

پیشرفت خیره کننده سایر کشورها در این زمینه نباید نادیده گرفته شود چرا که جا ماندن از این قطار سریع تغییر فناوری موجب می شود تا در سال‌های آتی با هزینه‌های بسیار گزاف هم نتوانیم به پای رقبا و صاحبان این فناوری برسیم و از اکنون باید به سرعت، کشور ما نیز در این زمینه ورود نماید.

به عنوان مثال کشور هندوستان با شرکت ویرجین هایپرلوپ وان برای ساخت اولین مسیر هایپرلوپ واقعی صنعتی و قابل بهره‌برداری آسیا به طول 148 کیلومتر با هدف اتصال دو شهر بمبئی به پونه و جابه جایی سالانه 150 میلیون مسافر، قرارداد منعقد نموده است و قصد دارد تا قبل از کشور امارات متحده عربی این طرح را به نتیجه برساند؛ چرا که امارات قصد اتصال دبی به ابوظبی تا سال 2025 را دارد که با فناوری هایپرلوپ ظرف 12 دقیقه این مسیر طی خواهد شد و بهره برداری کامل این خط هایپرلوپ تا سال 2030 پیش بینی شده است و در زمینه توسعه این فناوری، امارات قصد هزینه حداکثر یک میلیارد دلار در ده سال آینده برای این طرح و کسب درآمد سالانه یک میلیارد دلار از محل گردشگری هایپرلوپ را دارد.

و تمام موارد بالا بیانگر اهمیت به روز شدن در علم و استفاده کاربردی از آن است که متاسفانه روند به روزرسانی در علم در کشور و استان از سرعت پایینی برخوردار است.

*تلاش دانشگاه یزد برای استفاده کاربردی ازعلم / حفظ نوابغ استان در کشور الزامی است

به رغم اهمیت این پروژه و نگاه ویژه دنیا به این فناوری، پروژه هایپرلوپ در یزد به علت کمبود منابع مالی متوقف شد، نه به علت کمبود علم و دانش در این حوزه! و این بسیار جای تامل دارد که فیزیکدانان و مهندسان فعال این پروژه بعد از توقف، در کجا هستند؟ آیا همچنان قصد دارند که در استان یزد و یا حتی کشور باقی بمانند؟ یا انتخاب دیگری در پیش گرفتند؟

تولید علم و استفاده از آن مانند ساخت آجر، سیمان و درنهایت ساخت خانه است؛ در حال حاظرشرکت های موجود در دانشگاه یزد مواد اولیه لازم برای استفاده ازعلم فیزیک در علوم پزشکی، رنگ، کاشی و سرامیک و... را تا حدودی در اختیار دارند، در این راستا معصومه امیدی، سرپرست منابع انسانی شرکت نانو سنجش در گفتگو با خبرنگار یزدرسا گفت: شرکت نانوسنجش یاران محیط فعالیت خود را از سال 1397 با همکاری تعدادی از متخصصین جوان آغاز کرد.

وی افزود: هدف اصلی این سازمان طراحی و تولید مواد مورد نیاز صنعت شامل نانومواد و نانو کامپوزیت‌ها است که از جمله این مواد می‌توان به پلیمرهای محافظ پرتو، لاک‌ها و پوشش‌های پلیمری، روان‌کننده‌های مایع و جامد حاوی نانوذرات، نانو مواد کربنی و نانو مواد سیلیکونی اشاره کرد همچنین این شرکت مفتخر است که با دارا بودن استانداردهای بین‌المللی از قبیل ISO9001 و ISO13485 قادر به ارائه محصولات با بالاترین کیفیت در مقیاس صنعتی وآزمایشگاهی است.

فعالیت شرکت های فعالی همچون فاطر الماس و نانو سنجش در دانشگاه یزد بیانگر این است که اینگونه شرکت ها در استان در تلاش هستند تا کارایی علوم مختلف را به مسند ظهور برسانند اما برای تحقق این مهم، حمایت مسئولان استان و سرمایه گزاران نه فقط در قالب حرف بلکه در عمل نیاز است تا از آجرهای ساخته شده از علم، خانه ای ساخته و مکانی امن برای فرزندان استان و کشور در راستای حفظ نوابغ ایرانی فراهم شود.

ادامه دارد...