سایه سلطه‌طلبی آمریکا بر روابط ایران و اروپا

به گزارش مشرق، مراسم تقدیم استوارنامه های سفیران کشورهای مختلف به ویژه کشورهای اروپایی فرصتی بود تا رییس جمهوری ضمن تاکید بر اهمیت روابط دو جانبه، درباره معضلی در جهان کنونی سخن بگوید که استقلال سیاسی و دیپلماتیک برخی از کشورهای اروپایی را تحدید کرده و بسترساز تثبیت زیاده خواهی های آمریکا در جهان شده است.

بیشتر بخوانید

آیت الله «سیدابراهیم رییسی» در این دیدارها به صراحت از اروپایی ها خواست تا از زیر سایه آمریکا خارج شوند. اهمیت این مسئله با توجه به روابط بین الملل در جهان امروز برای غیرقابل انکار است و تداوم روند یکجانبه گرایی می تواند یکدستی و یکصدایی نه چندان آرامش بخشی را در جهان در پی داشته باشد.

رییس جمهوری به سفرای جدید اروپا چه گفت؟

رییس جمهوری این هفته میزبان، سفرای جدید کشورهای مختلف برای دریافت استوارنامه های آن ها بود. آیت الله «سیدابراهیم رییسی» دوشنبه سوم آبان در دیدار با «کاری کاهیلوتو» سفیر جدید فنلاند در ایران به پیشینه 90 ساله روابط دیپلماتیک بین ایران و فلاند اشاره و ابراز امیدواری کرد: «اتحادیه اروپا و کشورهای اروپایی بتوانند در مسیر استقلال راهبردی پیشرفت کرده و خود را از سیاست‌های توسعه‌طلبانه آمریکا جدا کنند، چرا که یکجانبه‌گرایی آمریکا به نفع جهان نیست.»

رییس قوه مجریه همچنین در دیدار با «جیانمار کوریتزو» سفیر جدید بلژیک در ایران ضمن دریافت استوارنامه وی تصریح کرد که نباید اجازه داده شود که آمریکا احساس کند اروپا حوزه نفوذ اوست.

آیت الله رییسی همچنین در مراسم دریافت استوارنامه «کریستین دوسی» سفیر جدید سوییس به نقش غیرقابل انکار این کشور در صلح جهانی اشاره کرد و گفت: «سوییس همواره نقش مثبتی در حفظ و گسترش صلح داشته و انتظار می‌رود در دوران جدید نیز بتواند نقش مستقل خود را در برابر سیاست‌های یکجانبه‌گرایانه آمریکا حفظ کند.

«آندریاس کوزوپیس» سفیر جدید قبرس هم دیگر میهمان آیت الله رییسی بود که رییس جمهوری روابط ایران و قبرس را در مرحله ای دانست که می‌تواند در حوزه‌های اقتصادی و تجاری افزایش یافته و به سطح قابل قبول برسد.

روابط ایران با کشورهای قاره سبز قدمتی به اندازه همه تاریخ ایالات متحده دارد و از این رو حراست از این روابط باید در دستور کار دو طرف قرار گیرد. یکی از مهم ترین دلایل مراقبت از روابط، تبادلات تجاری میان کشورهای اروپایی و جمهوری اسلامی ایران است که با توجه به ظرفیت دو کشور می تواند بسیار بیشتر از شرایط کنونی باشد.

بر اساس گزارش بخش دیپلماسی اقتصادی وزارت امورخارجه مبادلات تجاری ایران و فنلاند طی 5 ماهه نخست سال 2020 و برپایه آمار استخراج شده از گمرک فنلاند، برابر با حدود سه میلیون و 502 هزار یورو بوده که تراز تجاری مثبت 1148693 یورو به نفع ایران بوده است.

آژانس تجارت خارجی بلژیک هم حجم مبادلات تجاری بلژیک به ایران طی 5 ماه نخست سال جاری میلادی 96.3 میلیون یورو بوده است. صادرات بلژیک به ایران طی 5 ماه نخست سال 2021 میلادی 82.3 میلیون یورو بوده که نسبت به مدت مشابه سال 2020 از رشد 16 درصدی برخوردار بوده است. همچنین واردات بلژیک از ایران در 5 ماه نخست سال 2021 میلادی 14 میلیون یورو بوده است که از کاهش 21 درصدی نسبت به مدت مشابه سال قبل روبرو بوده است.

تجارت دو جانبه با جمهوری اسلامی ایران با کشور سوییس هم 550 میلیون فرانک است که از این میزان 24.6 میلیون فرانک، سهم صادرات ایران و 525.5 میلیون فرانک میزان واردات از ایران است که در تراز تجاری با جمهوری اسلامی ایران را به500.9 میلیون فرانک منفی به نفع سوییس کرده است. پس از نقض توافق نامه برجام از سوی آمریکا سوییس از کشورهایی بود که تلاش کرد با ایجاد کانال های مالی جدید، راه تجارت اروپا با ایران را همچنان باز نگه دارد هرچند در عمل چندان به وعده های داده شده نزدیک نشد.

این آمار مبادلات در صورت پایبندی آمریکا به تعهدات خود در برجام و برداشته شدن سایه تحریم ها از سر ایران می توانست ارقام بسیار متفاوتی را تجربه کند تا هم اروپا از بازار بکر و تشنه اقتصاد ایران بهره گرفته و هم ایران بتواند شرایط اقتصادی خود را بهبود دهد. این مهم اما در شرایط کنونی به دلیل تاثیر آمریکا بر روابط دو جانبه جمهوری اسلامی با این کشور افق روشنی به خود نمی بیند. در این شرایط آینده این ترازهای تجاری بیش از هر موضوع دیگری به اراده کشورهای قاره سبز برای برداشتن سایه این تاثیر بستگی دارد و این پیام مهم رییس جمهوری در دیدار با سفرای خارجی بود.

ایستادگی در برابر یکجانبه گرایی آمریکا

نقض یک توافق بین المللی و بازگرداندن تحریم ها علیه ایران تنها یکی از نشانه های سیاست های یکجانبه گرایانه آمریکا است، سیاست هایی که به نظر می رسد ارتباطی با دولت هایی که در مقاطع مختلف در امریکا بر سرکار بودند، نداشته و به دکترین روابط بین الملل این کشور تبدیل شده است.

واشنگتن با خروج از برجام و بازگرداندن تحریم ها علیه ایران، کشورهای باقی مانده در این توافق را از هرگونه تعاملات تجاری با ایران منع کرد. گرچه تلاش هایی از سوی پنج کشور باقی مانده در این توافق برای حفظ آن صورت گرفت اما بیشتر آن ها در سایه زیاده خواهی های روسای جمهوری سابق و کنونی آمریکا ناکام مانده است.

اگر کشورهای جهان، به ویژه کشورهای اروپایی در برابر این نقض تعهد و زیاده خواهی و سلطه جویی پس از آن ایستادگی نکنند، این زیاده خواهی اما تنها معضلی برای جمهوری اسلامی باقی نخواهد ماند. ایالات متحده آمریکا در سالهای اخیر شدت تحریم ها علیه مردم ایران را به گونه ای افزایش داد که حتی تبادلات دارویی و بهداشتی در شرایطی چون پاندمی کرونا برای مردم کشور به دشواری و حتی در مواقعی انجام نشدنی بود. این عملکردها در تناقض کامل با شعارهای پرطمطراق حقوق بشری آمریکاست اما سکوت و حتی در برهه هایی حمایت های برخی کشورهای اروپایی از آن؛ حسن نیت اعلامی از سوی آن ها در این زمینه را بسیار ابهام آلود می سازد و اجازه تصمیم و تعیین تکلیف شفاف به جمهوری اسلامی را نمی دهد.

کشورهای اروپایی در حالی بر پایبندی ایران بر توافقات برجام و اصول دیپلماسی و صلح بین الملل تاکید دارند که نقض آن ها را از سوی ایالات متحده آمریکا محکوم نکرده و شیوه ای در جهت خلاف این عملکرد از خود نشان نمی دهند.

آمریکا توسعه طلبی های خود را در بخش های مختلف جهان به ویژه در حوزه جغرافیایی ایران پیش می برد با این حال شاید نتوان از کشورهای این حوزه انتظار ایستادگی در برابر چنین زیاده خواهی هایی داشت اما چنین انتظاری به دلایل بسیاری از کشورهای اروپایی وجود دارد.

اثبات این مهم که اروپا و به ویژه کشورهای عضو اتحادیه اروپا حوزه نفوذ و قدرت نمایی آمریکا نخواهد شد، بر عهده مسئولان آن هاست اما اثبات این اصل که سکوت و حمایت از توسعه طلبی سرزمینی، سرانجام منافع حامیان را نیز به خطر خواهد انداخت؛ اصل بدیهی روابط بین الملل است که نیازی به اثبات ندارد.

ایران در پی عادی سازی روابط خود با جهان است تا از فشارهایی که عمدتا ریشه در سیاه نمایی های ناتمام دارد؛ رها شود و امیدوار است کشورهای مستقل جهان هم در مسیر رهایی از سلطه پیدا و پنهان و یا نرم و سخت ایالات متحده آمریکا رهایی یابند.

جهان امروز با گذار از دورانی چون جنگ سرد بیش از هر زمان دیگری نیازمند عدالت و برابری است و این نیاز جز با قناعت بر حقوق مصرح قوانین بین الملل و پرهیز از زیاده خواهی ها و برهم زدن این قوانین ممکن نخواهد بود. جمهوری اسلامی هم در راستای نزدیکی به چنین آرمان عدالت طلبانه ای از تمام سرزمین ها و دولت - ملت ها می خواهد در برابر تقلاهای برهم زننده و زیاده خواهانه ایستادگی کنند.