سرمایه‌گذاری ایران در فناوری کوانتوم؛ تنها 10 تا 20 میلیون دلار
برآوردها نشان می‌دهد سرمایه‌گذاری در حوزه کوانتوم در ایران بین 10 میلیون دلار (بدبینانه) تا 20 میلیون دلار (خوشبینانه) بوده است، در حالی که برای رقابت جدی، نیاز به تأمین چند صد میلیون دلار وجود دارد.
به گزارش خبرنگار اجتماعی خبرگزاری تسنیم، اهمیت فناوری‌های کوانتومی در سال‌های اخیر به شکل چشمگیری افزایش یافته و این موضوع در ایران نیز با آگاهی و پیگیری از سطوح عالی تصمیم‌گیری تا افکار عمومی همراه بوده است. واژه «کوانتوم» امروز نه تنها در محافل علمی بلکه در گفت‌وگوی نخبگان و حتی رسانه‌ها جایگاه خود را پیدا کرده است.
ایران هرچند مسیر توسعه کوانتوم را به‌تازگی آغاز کرده، اما بسیاری از کشورهای دنیا نیز در این حوزه هنوز در مراحل ابتدایی قرار دارند. در بخش فعالیت‌های نظری، دانشگاه‌ها و اساتید ایرانی توانسته‌اند با وجود محدودیت‌های بودجه‌ای، مقالات علمی در معتبرترین مجلات بین‌المللی منتشر کنند؛ دستاوردی که حاصل پویایی فکری و همکاری فعال استادان و دانشجویان است.
با این حال، پیشرفت در حوزه کوانتوم تنها با تکیه بر مباحث نظری محقق نمی‌شود. توسعه عملی این فناوری نیازمند ابزار، تجهیزات پیشرفته و سرمایه‌گذاری بزرگ است. ایران از نظر دانش نظری و پژوهش‌های کوانتوم‌مکانیک در منطقه جایگاه اول یا دوم را به خود اختصاص داده، اما در حوزه‌های سخت‌افزاری، ایجاد آزمایشگاه‌های مجهز و اجرای پروژه‌های عملی، فاصله معناداری با کشورهای پیشرو دارد. برآوردها نشان می‌دهد حجم سرمایه‌گذاری ایران در این بخش بین 10 تا 20 میلیون دلار بوده که در مقایسه با نیاز چند صد میلیون دلاری برای رقابت جهانی بسیار محدود است.
هرچند کامپیوترهای کوانتومی ساخته‌شده در جهان هنوز وارد فاز جدی کاربرد تجاری نشده‌اند، پیش‌بینی می‌شود این فناوری‌ها بین سال‌های 2030 تا 2050 به مرحله استفاده‌های روزمره و گسترده برسند. همین مسئله ضرورت شتاب‌بخشی به فعالیت‌ها را دوچندان می‌کند.
کارشناسان بر ایجاد شبکه‌ای منسجم از مراکز پژوهشی برای کاهش موازی‌کاری و تقسیم هدفمند پروژه‌ها میان گروه‌های تحقیقاتی تأکید دارند. همچنین تمرکز بر حوزه‌هایی نزدیک به پیاده‌سازی مانند مخابرات کوانتومی و حسگرهای کوانتومی می‌تواند نتایج عملی زودهنگامی به همراه داشته باشد. در کشور تاکنون دستاوردهایی نظیر ایجاد لینک‌های نقطه‌به‌نقطه مخابرات کوانتومی و تولید حسگرهایی چون مغناطیس‌سنج کوانتومی حاصل شده که امید می‌رود به زودی به محصولات صنعتی تبدیل شوند.
طراحی نخستین شبکه توزیع کلید کوانتومی در تهرانکارشناسان معتقدند ایران باید از نقش مصرف‌کننده صرف فناوری عبور کرده و در برخی زمینه‌های پیشرفته پرچمداری کند. تولید ایده‌ها و نوآوری‌های اصیل می‌تواند جایگاه کشور را در آینده فناوری بشر ارتقا دهد و زمینه‌ساز نقش‌آفرینی مؤثر در عرصه جهانی شود.