سلطان عمان بزودی در تهران / عمان نقش مهمی در شکل‌گیری توافق هسته‌ای 2015 ایفا کرد

همزمان با سفر هیأت دیپلماتیک به مسقط با «علی نجفی خوشرودی»، سفیر ایران در عمان گفت‌وگو کردیم. او در این مصاحبه درباره اهداف سفر جدید امیرعبداللهیان به عمان سخن گفت و به تبیین بازتاب گسترده توافق ازسرگیری رابطه تهران و ریاض در منطقه پرداخت. نجفی نقش ویژه عمان در تحولات اخیر میان ایران و عربستان را مورد تأکید قرار داد و از ادامه این نقش‌آفرینی سازنده با هدف تسهیل اجرای توافق دو کشور خبر داد. *** آقای امیرعبداللهیان برای سومین بار از زمان آغاز به کار دولت سیزدهم به عمان سفر کرده‌اند. عمان به عنوان کشوری در منطقه که بالاترین سطح از رابطه را با جمهوری اسلامی دارد، در شرایط کنونی و در روند همکاری‌های سیاسی و اقتصادی چه جایگاهی برای ایران دارد؟ بیشترین وجوه همکاری تهران و مسقط در کدام حوزه‌ها تعریف می‌شود؟ عمان جایگاه برجسته‌ای در سیاست خارجی و بویژه در سیاست همسایگی جمهوری اسلامی ایران دارد. متقابلاً ایران نیز کشور مهمی برای سلطنت عمان به شمار می‌آید. بر این اساس و در چهارچوب مناسبات همجواری، روابط دو کشور در زمینه‌های متعدد روند رو به رشدی را طی می‌کند. رایزنی‌های دو کشور در عرصه سیاسی در سطح عالی در جریان است. در حوزه اقتصادی نیز خوشبختانه طی 2 الی 3 سال اخیر شاهد رشد قابل توجه حجم مبادلات اقتصادی دو کشور هستیم. حجم روابط تجاری ایران و عمان تا پایان سال گذشته بری اولین بار به بالغ بر 2 میلیارد دلار رسید و رشدی حدود 60درصد در مناسبات تجاری دو کشور حاصل شد. علاوه بر این سیاست خارجی متوازن عمان و حسن مناسبات همجواری و اعتماد موجود میان دو کشور موجب شده دو کشور در بسیاری از مسائل منطقه‌ای و بین‌المللی رایزنی‌های نزدیکی با هم داشته باشند و عمان هم همیشه نقش مهم و مثبتی را در رابطه با موضوعات مختلف با ایران ایفا کرده است. نوع مناسبات و اشتراکات میان دو ملت ایران و عمان چه نقشی در تقویت ابعاد فرهنگی رابطه دو کشور داشته است؟ خوشبختانه مراودات مردمی میان ایران و عمان در سال‌های اخیر افزایش چشمگیری داشته است. سالانه تعداد قابل توجهی از اتباع عمانی برای گردشگری طبیعی یا گردشگری سلامت و امور بهداشت و درمان به ایران سفر می‌کنند و متقابلاً اتباع ایرانی نیز برای گردشگری و فعالیت‌های اقتصادی و کسب و کار به عمان سفر می‌کنند. حدوداً از دو سال قبل، ویزای عمان برای اتباع ایرانی به مدت 14 روز لغو شده است. یعنی اتباع ایرانی می‌توانند بدون ویزا تا 14 روز به عمان سفر نمایند. همچنین دو کشور موقعیت ممتازی برای توسعه فعالیت‌های تجاری و سرمایه‌گذاری بخش‌های خصوصی دارند. یکی از سیاست‌های جدی سفارت ایران در عمان، حمایت از ارتباطات بخش‌های خصوصی است. رشد قابل توجه مبادلات تجاری دو کشور در پرتو همین رویکرد و سیاست اتفاق افتاده است. درب سفارت همواره روی فعالان تجاری باز است. من شخصاً هر هفته بطور میانگین با حدود 20 الی 30 نفر از ایرانیان علاقه‌مند به فعالیت اقتصادی که برای نخستین بار برای بررسی زمینه‌های فعالیت‌های اقتصادی به عمان سفر می‌کنند، یا ایرانیان مقیم ملاقات می‌کنم. علاوه بر این بخش‌های دیگر و ذیربط سفارت نیز چنین فرصت‌هایی را برای هموطنان و بخش‌های خصوصی فراهم می‌کنند. ایران و عمان دو کشور مسلمان و همسایه هستند و مناسبات همجواری و ممتاز دو کشور این ظرفیت را برای تقویت هرچه بیشتر مراودات مردمی فراهم کرده است. در این راستا رونق حمل و نقل هوایی و پروازها و حمل و نقل دریایی برای افزایش سطح روابط اقتصادی دوکشور کمک شایانی داشته است. برنامه‌ها و پروژه‌های دیگری نیز برای گسترش همکاری‌های اقتصادی دوکشور در دستور کار است که ان‌شاءالله در فرصت‌های دیگر اطلاع‌رسانی خواهد شد. نام عمان در ماه‌های اخیر در جریان مذاکرات رفع تحریم‌ها در کنار قطر به عنوان میانجیگر مطرح شده است. به نظر می‌رسد برخی رفت و آمدهای مقام‌های دیپلماتیک ایرانی و عمانی در ماه‌های اخیر ناظر بر ایفای این نقش صورت گرفته است. نظر شما چیست؟ همچنین آیا تلاشی از سوی عمان برای تبادل زندانیان ایرانی و امریکایی در جریان است؟ عمان نقش مهمی را در شکل‌گیری توافق هسته‌ای در سال 2015 ایفا کرد و طبیعتاً بعد از خروج امریکا از این توافق، این موضوع و همچنین روند مذاکرات رفع تحریم‌ها به عنوان یکی از موضوعات مذاکرات بین مقامات جمهوری اسلامی و سلطنت عمان مطرح بوده است. ایران نیز همیشه از این نقش استقبال کرده و اعتماد متقابل بین دو کشور بر اهمیت این نقش آفرینی افزوده است. علاوه بر این تلاش‌های مؤثری از سوی عمان در رابطه با موضوع تبادل زندانیان دوتابعیتی صورت گرفته است. در این راستا فرایند آزادی خانم نازنین زاغری و آقای باقر نمازی با وساطت عمان انجام شد و از ایران منتقل شدند. مهم‌ترین محور سفر کنونی آقای امیرعبداللهیان در دیدار با مقام‌های عمان دربرگیرنده چه موضوعاتی است؟ سفر آقای امیرعبداللهیان در چهارچوب رایزنی‌های دوره‌ای میان وزرای خارجه دو کشور انجام می‌شود و تمرکز آن بر مسائل و موضوعات مختلف سیاسی و اقتصادی در روابط دوجانبه طرفین است، بویژه با توجه به اینکه در ابتدای سال جاری شمسی قرار داریم، طبیعتاً گفت‌وگوی وزرا می‌تواند مسیر همکاری‌های دو کشور را در طول سال جاری مشخص و ترسیم کند و در عین حال فرصتی باشد تا مسائل مختلف منطقه‌ای و بین‌المللی مورد تبادل‌نظر طرفین قرار گیرد. با توجه به اینکه سفر سلطان عمان به ایران در دستور کار است، طبعاً گفت‌وگوهای وزرای خارجه می‌تواند برای این سفر و دستور کار مذاکرات ایشان و ریاست محترم جمهور مؤثر باشد. سفر کنونی وزیر امور خارجه به مسقط بعد از توافق اخیر تهران و ریاض برای بازگشایی رابطه صورت گرفته است. عمان به عنوان کشور دوست و نزدیک جمهوری اسلامی که همواره در روند تحولات منطقه بی‌طرفی اختیار کرده است، چه نقشی می‌تواند در تسهیل اجرای توافق میان ایران و عربستان داشته باشد؟ عمان نقش مهمی در روند ازسرگیری روابط ایران و عربستان‌سعودی ایفا کرد. 3 دور مذاکرات ایران و عربستان در عمان برگزار شد و اغراق نیست اگر بگوییم پایه این توافق در مذاکرات مسقط گذاشته شد. البته مذاکرات در بغداد و در نهایت مذاکرات پکن به توافق نهایی تهران و ریاض برای ازسرگیری رابطه منتهی شد اما نقش عمان در این زمینه حائزاهمیت بود. خوشبختانه با اعلام این توافق، شاهد فضای مثبتی در سطح منطقه و در مناسبات همسایگی ایران با کشورهای منطقه هستیم و طبعاً نقش برادران عمانی ما در پیشبرد و تسهیل اجرای این توافق می‌تواند حائزاهمیت باشد، کما اینکه همین الان هم مسائلی مطرح است که در واقع با کمک طرف عمانی در حال پیگیری است. اگرچه این موضوعات با تبادل تیم‌های فنی برای بازگشایی سفارتخانه‌ها در تهران و ریاض در کانال‌های مستقیم خود دنبال خواهد شد اما تا رسیدن به مرحله فعالیت رسمی سفارتخانه‌ها این همکاری‌های سازنده و دوستانه برادران ما در عمان مغتنم و ارزشمند است. روند تحولات و مناسبات ایران با کشورهای منطقه را بعد از توافق ازسرگیری رابطه ایران و عربستان چطور ارزیابی می‌کنید و اراده کشورهایی مانند بحرین که پیش از این در صف‌بندی‌های منطقه‌ای در کنار عربستان قرار گرفته‌اند، برای ترمیم رابطه با ایران تا چه اندازه جدی است؟ توافق جمهوری اسلامی ایران و عربستان برای ازسرگیری رابطه و بازگشایی سفارتخانه‌ها بازتاب قابل‌توجهی در سطح منطقه‌ای و بین‌المللی بویژه در مناسبات متقابل جمهوری اسلامی ایران و کشورهای منطقه داشت. البته باید یادآوری کرد قبل از این توافق، ما دو اقدام مثبت در روابط با بحرین را شاهد بودیم که آن هم با کمک دوستان درعمان شکل گرفت که نتیجه آن اعزام تیم کارشناسی و فنی وزارت امور خارجه ایران به منامه برای بازدید از اماکن دیپلماتیک کشورمان در منامه بود. طبیعتاً این اقدام یک گام جدید بود و بعد از آن نیز یک هیأت پارلمانی ایران برای شرکت در اجلاس بین‌المجالس به بحرین سفر کرد و این دو اقدام قبل از اعلام توافق ایران و عربستان روی داد. طبعاً توافق تهران و ریاض این فضای مثبت را ارتقا داد. ایران همواره به سمت همسایگان و کشورهای منطقه دست دوستی دراز کرده و بر اشتراکات و ظرفیت‌ها در مناسبات همسایگی تأکید کرده است. بنابراین خوشبین هستم و امیدواریم شاهد گشایش‌های بیشتر در این مسأله باشیم.

آیا برای سفر پادشاه عمان به ایران، تاریخی پیش‌بینی شده است؟ سفر جناب سلطان هیثم بن طارق به ایران به دعوت رئیس‌جمهور در دستور کار است. سال گذشته جناب آقای رئیسی سفری به مسقط داشتند و متقابلاً از سلطان عمان برای سفر به ایران دعوت کردند. تنظیم تاریخ این سفر در دستور کار قرار دارد و ان‌شاءالله بعد از نهایی شدن، تاریخ اعلام خواهد شد.

2323