شاخص بورس یک نیم‌قدم تا ابرکانال 800 هزار!

پرواز بورس در ارتفاعات در حالی ادامه یافت که این بار شاخص کل کمتر از نیم درصد تا ابرکانال 800 هزار واحد فاصله دارد. این در شرایطی است که همین هفته پیش بود که بورس‌بازان ورود به ابرکانال 700 هزار را جشن گرفته بودند. به گزارش دنیای اقتصاد، هرچند فشار عرضه‌ها در معاملات دیروز قوت گرفت، اما عطش خرید مانع از افت قیمت‌ها شد و تنها نتیجه این زد و خورد جابه‌جایی یک رکورد تاریخی دیگر در ارزش دادوستد‌ها بود؛ به‌طوری‌که فقط در بورس بیش از 11 هزار میلیارد تومان به‌صورت خرد دست به دست شد. همزمان وعده عرضه سهام دولتی با تخفیف 20 درصدی به واقعیت نزدیک‌تر شد. قرار است نخستین صندوق قابل معامله در بورس (ETF) مربوط به سهام بانک و بیمه دولتی از چهاردهم تا پایان اردیبهشت ماه پذیره‌نویسی شود. همه ایرانیان می‌توانند بدون نیاز به کد بورسی و صرفا از طریق کد ملی تا سقف 2 میلیون تومان در این عرضه شرکت کنند. برآورد‌های اولیه از این عرضه تاریخی مجموع ارزش 16 هزار میلیارد تومانی را نشان می‌دهد که برای موفقیت نیازمند مشارکت 8 میلیونی است. گرچه رکورد مشارکت در عرضه اولیه سهام 2 میلیون نفر در ماه گذشته بود، دولت انتظار دارد استقبال عموم مردم در کنار سهامداران کنونی بتواند رکورد تازه‌ای را در این فروش بزرگ به ثبت برساند. کمین 8 میلیونی برای عرضه بزرگ بحث پیرامون عرضه سهام دولتی در حالی به اوج خود رسیده که سرانجام روز گذشته وزارت اقتصاد برای واگذاری نخستین دوره از این سهام در قالب صندوق سرمایه‌گذاری قابل معامله ETF در بازار سهام، فراخوان رسمی داد. بر این اساس اولین دوره از پذیره‌نویسی سهام بزرگ در هفته آینده یعنی از تاریخ 14 تا 31 اردیبهشت و با خرید واحد‌های سرمایه گذاری صندوق سرمایه گذاری قابل معامله (ETF) «واسطه‌گری مالی یکم» آغاز خواهد شد. در واقع قرار است سهام باقی‌مانده پنج شرکت دولتی در بورس شامل بانک ملت، بانک تجارت، بانک صادرات، بیمه البرز و بیمه اتکایی امین در قالب یک صندوق سرمایه‌گذاری واسطه مالی یکم عرضه شود که ارزش آن به نرخ روز حدود 16 هزار میلیارد تومان است. همچنین هر فرد (کد ملی) قادر خواهد بود تا مبلغ 2میلیون تومان از این واحد‌ها را با تخفیف 20درصدی خریداری کند. بر این اساس باید 8 میلیون نفر در این پذیره‌نویسی شرکت کنند تا واحد‌های صندوق کاملا خریدار داشته باشند. این امر ارتش بورس‌بازان را به 8میلیون نفر خواهد رساند. از سوی دیگر اعلام شد انجام معامله این واحد‌ها از دو ماه بعد از تخصیص امکان پذیر است. همچنین داشتن کد بورسی برای پذیره نویسی الزامی نیست و خریداران می‌توانند با همان کد ملی به خرید این واحد‌ها اقدام کنند. بهره‌گیری از رونق بورس طرح خروج دولت از بنگاه‌داری شرکت‌های بورسی و فرابورسی از سال گذشته مطرح بوده، ولی رونق اخیر بازار سرمایه و رشد‌های پیاپی این بازار، عزم دولت را برای بهره‌گیری از این فرصت بیشتر از قبل جزم کرد. به‌طوری‌که در سال جدید شاهد اخباری پیرامون تعجیل در واگذاری باقی‌مانده سهام دولتی در بازار سهام بودیم. در حالی شورای‌عالی بورس در جلسه یازدهم فروردین ماه، بر اساس قانون بودجه سال 99 و همچنین به استناد اصل 44، ساز‌و‌کار اجرایی واگذاری باقی‌مانده سهام دولتی شرکت‌های حاضر در بازار سرمایه را تصویب کرد که در همین راستا شانزدهم فروردین امسال مصوبه‌ای به این منظور ازسوی وزیر امور اقتصادی و دارایی به معاون اول رئیس‌جمهوری تقدیم شد. دیری نگذشت که این مصوبه نیز به تایید هیات وزیران رسید. بر این اساس در حالی قرار است طی نخستین دوره از واگذاری‌ها، سه نوع صندوق سرمایه‌گذاری قابل معامله (ETF) تحت عنوان صندوق‌های مالی شامل گروه بانکی و بیمه‌ای، صندوق‌های پالایشی شامل گروه پالایشی و صندوق‌های خودرویی و فلزی شامل گروه خودرو و فلزات، عرضه باقی‌مانده سهام دولت را در بازار سهام واگذار کنند که در گام نخست، هفته آینده سهام پنج شرکت بانکی و بیمه‌ای در قالب ETF عرضه خواهد شد. جزئیات بیشتر از عرضه بزرگ همان‌طور که عنوان شد روز گذشته وزارت امور اقتصادی به نمایندگی از دولت واگذاری نخستین واحد‌های سرمایه گذاری صندوق سرمایه گذاری قابل معامله (ETF) «واسطه‌گری مالی یکم» را با هدف مردمی کردن اقتصاد و امکان دسترسی آحاد مردم کشور به بازار سرمایه و انتفاع از رشد این بازار، فراخوان داد. دوره پذیره‌نویسی مزبور از 14 تا 31 اردیبهشت ماه سال جاری درنظر گرفته شده است. بر اساس این فراخوان ویژگی بارز واگذاری، بهره مندی کلیه ایرانیان از تخفیف 20 درصدی عنوان شده است. سقف سرمایه‌گذاری هر شخص حقیقی (هر کد ملی)، 20 میلیون ریال (2 میلیون تومان) تعیین شده است. پذیره نویسی برای هر فرد دارای کد ملی امکان‌پذیر است و محدودیت سنی برای متقاضیان وجود ندارد. همچنین پذیره‌نویسی واحد‌های سرمایه گذاری موضوع این دستورالعمل صرفا شامل اشخاص حقیقی ایرانی بوده و اشخاص حقوقی نمی‌توانند در پذیر نویسی شرکت کنند و استفاده از حساب آن‌ها برای پرداخت وجوه امکان‌پذیر نیست. متقاضیان دارای حساب در هریک از بانک‌های منتخب می‌توانند از طریق مراجعه به درگاه‌های غیرحضوری و حضوری که توسط بانک‌های مربوطه اطلاع‌رسانی خواهد شد و با ورود حداقل اطلاعات مورد نیاز، نسبت به پذیره نویسی واحد‌های سرمایه گذاری مزبور اقدام کنند. چنانچه متقاضی به درگاه‌های غیرحضوری و حضوری بانک منتخبی که در آن بانک فاقد حساب است مراجعه کند، بانک‌ها مکلف به پذیرش وی و دریافت اطلاعات زیر از جمله: نام، نام خانوادگی، شماره ملی، تاریخ تولد، نام پدر، کد پستی و شماره تلفن همراه هستند. تعیین قیمت چگونه است؟ قیمت سهام تشکیل‌دهنده واحد‌های سرمایه‌گذاری صندوق در روز آغاز پذیره‌نویسی، متوسط قیمت سهام در 30 روز گذشته (منتهی به انتشار این آگهی) با احتساب 20 درصد تخفیف بند (1) (که 5 واحد درصد از آن به عنوان دارایی سرمایه گذاران و به منظور انجام عملیات بازارگردانی نزد صندوق نگهداری خواهد شد) است. در این راستا فرهاد دژپسند، وزیر اقتصاد اظهار کرد: برای خریداران واحد‌های این صندوق، 20 درصد تخفیف قایل شده‌ایم که 15 درصد آن نقدی و 5 درصد آن به منظور بازارگردانی واحدها، نزد صندوق نگهداری می‌شود. علیرضا صالح، رئیس‌کل سازمان خصوصی‌سازی نیز توضیح داد: واحد‌های قابل معامله بورسی برای هر دارنده کد ملی در کشور تا سقف 2 میلیون تومان دارای تخفیف 20 درصد است، به این معنا که هر واحد این صندوق که دارای ارزش 10 هزار تومان سهام و 500 تومان پول نقد در صندوق است، با تخفیف 20 درصدی فقط 8500 تومان به مردم فروخته می‌شود، یعنی واحد‌های این صندوق با 20 درصد تخفیف به عامه مردم واگذار خواهد شد و آن 500 تومان نقد برای بازارگردانی و مدیریت سهام در صندوق باقی می‌ماند. حضور مثبت بازارگردان در حالی یکی از نگرانی‌های فعالان اقتصادی، فشار فروش بالا بعد از عرضه واحد‌های صندوق مزبور به بازار سرمایه بود که در همین راستا «دنیای‌اقتصاد» نیز در گزارش پیشین خود تحت عنوان «عرضه بزرگ سهام با تخفیف» به جای خالی همین موضوع به‌عنوان یک نهاد مهم در عرضه بزرگ اشاره کرده بود. حال مشاهده می‌شود که با الزام بازارگردان تا حدودی این نگرانی‌ها مرتفع خواهد شد. کد ملی یا کد بورسی؟ همان‌طور که عنوان شد برای خرید واحد‌های صندوق مزبور احتیاجی به دریافت کد بورسی نیست. افرادی که دارای کد بورسی هستند می‌توانند با همان کد به خرید اقدام کرده و مابقی نیز از طریق شعب بانکی اقدام کنند. به عبارت دقیق‌تر بورسی‌ها از طریق کارگزاری و افرادی که کد بورسی ندارند می‌توانند با مراجعه حضوری یا غیرحضوری (باید منتظر اقدام بانک‌ها بود) در پدیره‌نویسی شرکت کنند. در این راستا بند آخر فراخوان مذکور به صراحت عنوان کرده: «داشتن کد بورسی برای پذیره نویسی الزامی نیست. لیکن متقاضیان برای انجام معامله این واحد‌ها که از دو ماه به بعد از تخصیص امکان پذیر است، می‌توانند به تدریج طی ماه‌های آینده و در فرصت مناسب نسبت به ثبت‌نام در سامانه سجام و دریافت کد بورسی مطابق رویه‌های شرکت سپرده گذاری مرکزی و تسویه وجوه اقدام کنند.» آغاز معاملات پس از دو ماه هر چند که برای خرید این واحد‌ها نیازی به کد معاملاتی بورس نیست، ولی چنانچه پس از خرید مالک واحد سرمایه‌گذاری قصد معاملات این واحد (یا همان فروش) را داشته باشد باید کد بورسی دریافت کند و احتمالا از سامانه آنلاین معاملات اقدام به فروش واحد‌های خود در صندوق کند. این موضوع از یکسو بیان می‌کند که احتمالا باید در انتظار رشد‌های روزافزون تعداد کد‌های سهامداری در ماه‌های آینده بود و از سوی دیگر نگرانی بابت تاثیرگذاری منفی بر روند کنونی بازار سهام نیز منتفی خواهد شد. البته باید به ریسک قفل شدن نقدینگی افراد به مدت دو ماه در این صندوق‌ها نیز توجه داشت. ولی به‌طور کلی و با در نظر گرفتن جمیع جوانب عرضه سهام دولتی و درگیر کردن عموم مردم، چنانچه این امر از مسیر درستی تحقق پیدا کند، می‌تواند اتفاق مبارکی در وهله اول برای بازار سرمایه و در بلندمدت برای اقتصاد کشور باشد. البته باید تاکید شود که تحقق این امر در صورت رعایت و درنظر گرفتن تمامی مولفه‌ها تاثیرگذار است. اگر این واحد‌ها به خریداران خود زیان برسانند، احتمالا با اعتراض همراه خواهند شد. به این ترتیب نمی‌توان به‌طور دقیق پیش‌بینی مشخصی از پذیره‌نویسی این صندوق‌ها داشت. باید در انتظار عرضه نخست دولت و نتیجه آن بود که قطعا در مسیر آتی بازار سهام و اقتصاد کشور تاثیرگذار خواهد بود.