شعله‌های جنگ اوکراین به فضا خواهد رسید؟

به گزارش مشرق، ربکا هیلول، خبرنگار هوش مصنوعی آمریکایی، گزارشی را در سایت Vox در مورد عواقب خروج روسیه از ایستگاه فضایی بین‌المللی منتشر کرد و نوشت که عواقب جنگ روسیه علیه اوکراین ممکن است آتش درگیری فضایی را شعله ور سازد.

روسیه از ایستگاه فضایی بین المللی خارج می‌شود

نویسنده گزارش خود را با اشاره به این موضوع آغاز می‌کند که روسیه اعلام کرده است که پس از سال 2024 از ایستگاه فضایی بین المللی خارج می‌شود و پس از مدت کوتاهی ایستگاه فضایی جدیدی را مستقر خواهد کرد. با توجه به نحوه تغییر ژئوپلیتیک جنگ در اوکراین، این حرکت لزوماً تعجب آور نیست. برنامه فضایی روسیه سال هاست که در حال بررسی خروج از این مشارکت بوده است. با این حال، این تصمیم نشان دهنده ضربه شدیدی به همکاری‌های بین المللی در زمینه فضا است.

رسانه‌های روسی پس از آن اعلام کردند که یوری بوریسوف، رئیس جدید آژانس فضایی روسیه، در دیدار روز سه‌شنبه، 26 ژوئیه، با ولادیمیر پوتین، رئیس‌جمهور روسیه درباره این تصمیم صحبت کرد.

روسیه به طور رسمی با حمایت از ایستگاه فضایی بین‌المللی پس از سال 2024 موافقت نکرده است، اما دولت بایدن قصد دارد از عملیات این ایستگاه حداقل تا سال 2030 پشتیبانی کند. البته ایالات متحده اکنون باید به این فکر کند که چگونه ایستگاه را بدون کمک شریک قدیمی خود (روسیه) اداره کند.

این لزوماً غیرممکن نیست، اما دشوار خواهد بود. شواهد این امر این است که ایستگاه فضایی بین المللی در اصل به گونه‌ای طراحی شده بود که آژانس فضایی روسیه (روسکاسموس) و آژانس فضایی ایالات متحده (ناسا) جنبه‌های حیاتی عملیات ایستگاه را کنترل کنند.

به عنوان مثال، روسیه در حال حاضر سیستم‌های کنترل رانش ایستگاه فضایی را کنترل می‌کند که ایستگاه را عمودی نگه می‌دارد و از سقوط آن از مدار جلوگیری می‌کند.

آیا ایستگاه فضایی بین المللی در حال فروپاشی است؟

بر اساس این گزارش، این سیاست قرار نیست بر ایستگاه فضایی بین المللی تأثیر بگذارد. روسیه و ایالات متحده برای اولین بار ساخت ایستگاه فضایی را در اواخر دهه 1990 آغاز کردند و این مشارکت یک دستاورد بزرگ در همکاری‌های بین المللی به ویژه در پی جنگ سرد و رقابت چند دهه فضایی است.

از آن زمان، ایستگاه فضایی بین‌المللی فضانوردانی را از سرتاسر جهان گرد هم آورده است تا تحقیقاتی انجام دهد که در نهایت می‌تواند به انتقال انسان به فضا کمک کند. مشارکت ایستگاه فضایی بین‌المللی اکنون شامل 15 کشور می‌شود و برخی آن را به‌عنوان بزرگ‌ترین دستاورد بشریت و همچنین مهم‌تر از هر چیزی که روی زمین اتفاق می‌افتد، می‌دانند.

اما واقعیت به طور فزاینده ای خلاف آن را ثابت می‌کند. در سال 2014، روسیه از ایستگاه فضایی بین‌المللی استفاده کرد تا تلاش کند ایالات متحده را برای به رسمیت شناختن الحاق کریمه به مسکو، وادار کند. همچنین در تلاش آشکار برای تحت فشار قرار دادن ایالات متحده برای به رسمیت شناختن رسمی ادعای روسیه در کریمه، برنامه فضایی روسیه پیشنهاد کرد که آموزش فضانوردان به آن منتقل شود.

این تصمیم در آن زمان یک تهدید جدی بود؛ فضانوردان ناسا به این آموزش نیاز داشتند تا بتوانند با موشک سایوز روسی به فضا پرواز کنند، که در آن زمان تنها راه رسیدن به ایستگاه فضایی بین‌المللی بود. درگیری بین واشنگتن و مسکو چند ماه پس از اعمال تحریم‌های آمریکا علیه روسیه به دلیل تهاجم این کشور به کریمه آغاز شد.

در پاسخ، آژانس فضایی روسیه به طور ضمنی نشان داد که پرواز هر فضانورد ناسا به فضا، به طور کامل متوقف خواهد شد، دیمیتری راگوزین مقام روس به شوخی در این باره توییت کرد که «حمل و نقل فضانوردان آمریکایی به ایستگاه فضایی بین‌المللی با استفاده از ترامپولین (یک دستگاه پرش) صورت گیرد».

علیرغم جنگ در اوکراین، ناسا تلاش کرده است تا ایستگاه فضایی بین المللی حالت عادی خود را حفظ کند. این آژانس به‌روزرسانی‌هایی را درباره آزمایش‌های علمی انجام شده در ایستگاه فضایی منتشر کرد و همچنین یک کنفرانس مطبوعاتی برای تبلیغ اولین مأموریت سرنشین‌دار به ایستگاه فضایی بین‌المللی، که در ماه آوریل به فضا پرتاب شد، برگزار کرد.

اما ایالات متحده تلاش می‌کند تا دریابد که ایستگاه فضایی بین المللی بدون روسیه به چه صورت خواهد بود. در این راستا، شرکت «نورثروپ گرومن» داوطلب شده است تا یک سیستم پرداخت را جایگزین سیستم روسی بسازد و ایلان ماسک در توییتی پیشنهاد کرد که اسپیس ایکس می‌تواند در این زمینه کمک کند.

بر اساس این گزارش، تلاش‌ها برای ادامه فعالیت ایستگاه فضایی بین المللی بدون روسیه ممکن است برای چندین سال به نتیجه برسد، اما این ایستگاه تضمینی برای فعالیت همیشگی نخواهد داشت. ناسا همچنان در حال برنامه ریزی برای تخلیه ایستگاه فضایی بین المللی تا پایان این دهه است، در این مرحله ایستگاه فضایی به آرامی در قسمتی دورافتاده از اقیانوس آرام تخلیه می‌شود و راه را برای جایگزینی ایستگاه‌های فضایی جدید هموار می‌کند.

این ایستگاه‌ها شامل ایستگاه فضایی چین (Tiangong) است که اولین واحد را در ماه مه گذشته به مدار فرستاد و فضانوردان در حال حاضر روی آن زندگی می‌کنند و قرار است ایستگاه تا پایان سال 2022 تکمیل شود. علاوه بر بسیاری از ایستگاه‌های فضایی تجاری جدید که توسط آمریکا در حال ساخت است، روسیه و هند نیز قصد دارند ایستگاه‌های فضایی ملی خود را ظرف ده سال آینده راه‌اندازی کنند. و از آنجایی که این ایستگاه‌ها به طور کلی تحت نظارت یک کشور خاص خواهند بود، احتمالاً به اندازه ایستگاه فضایی بین المللی با چالش‌های زیادی روبرو نخواهند شد.

آیا روسیه مسیر جدیدی را در فضا ترسیم می‌کند؟

این گزارش تأکید می‌کند که ادامه جنگ روسیه علیه اوکراین، حداقل در حال حاضر، بر برخی از برنامه‌های کوتاه مدت مسکو در زمینه فضایی تأثیری نداشته است.

به عنوان مثال، «مارک وندی» فضانورد بین المللی در پایان ماه مارس بر روی فضاپیمای روسی سایوز فرود آمد. این آژانس همچنان در نظر دارد تا اواخر سال جاری، فضانورد «آنا ککینا» را با استفاده از فضاپیمای «کرو دراگون»(Crew Dragon) از شرکت «اسپیس ایکس» منتقل کند. اما جنبه‌های دیگری نیز وجود دارد که طرح فضایی روسیه آن‌ها را شناسایی نکرده است و مسکو ممکن است به رویکرد جدیدی که توسط آژانس فضایی این کشور اتخاذ شده است اشاره کند.

به طور جداگانه، روابط بین آژانس فضایی روسیه و بریتانیا به دلیل برنامه‌های شرکت OneWeb که خدمات اینترنت ماهواره‌ای را ارائه می‌دهد و قصد دارد 36 ماهواره به فضا پرتاب کند، تیره شده است. قرار بود ماهواره‌ها از آژانس روسکاسموس (دوباره با استفاده از موشک سایوز) در 4 مارس استفاده کنند، اما آژانس روسیه از این کار خودداری کرد، مگر اینکه بریتانیا سهام خود را در این شرکت بفروشد.

انگلیس که از اعمال تحریم‌ها علیه روسیه خبر داده بود، در این پرونده عدم تمایل خود را برای مذاکره اعلام کرد. در عوض، OneWeb سپس اعلام کرد که از اسپیس ایکس (SpaceX) برای پرتاب برخی از ماهواره‌های خود استفاده خواهد کرد.

ما هنوز نمی‌دانیم که در نهایت جنگ روسیه علیه اوکراین چه تأثیری بر همکاری مسکو با آژانس فضایی سرنشین دار چین خواهد داشت. در چند سال گذشته، آژانس‌های فضایی دو کشور برنامه‌هایی را برای همکاری‌های فضایی در مقیاس بزرگ، از جمله تلاش برای ساخت پایگاهی در کره ماه، طراحی کرده‌اند. روسیه همچنین ممکن است به آژانس فضایی سرنشین دار چین در تکمیل ایستگاه فضایی خود کمک کند.

نویسنده در پایان گزارش خود خاطرنشان می‌کند که اگرچه فرصت‌های التیام شکاف بین واشنگتن و مسکو به مرور زمان کاهش یافته است، اما همیشه این احتمال وجود دارد که روسکاسموس و ناسا با هم آشتی کنند. «تیسل مویر هارمونی»، متصدی مجموعه آپولو در موزه ملی هوا و فضای «اسمیتسونیان»، می‌گوید: در نهایت، اتحاد جماهیر شوروی و ایالات متحده در طول جنگ سرد تلاش کردند در فضا با یکدیگر همکاری کنند، گرچه دو کشور سعی کردند از یکدیگر پیشی بگیرند.