شلیک اروپا به قلب اقتصاد ایران؛ گرانی قیمت دلار در راه است

فهرست محتوا
• حباب قیمت ارز به‌زودی از بین می‌رود؟
• بار روانی مکانیسم ماشه عامل اصلی نوسان دلار

با این حال، تجربه گذشته نشان می‌دهد که سیاست‌های بانک مرکزی نقش تعدیل‌کننده و تثبیت‌کننده در بازار ارز دارد. حتی در شرایط بحران و فشار خارجی، اقدامات نهادهای داخلی می‌تواند اثرات منفی کوتاه‌مدت را کاهش دهد و از ایجاد شوک‌های شدید و پایدار در بازار جلوگیری کند. بنابراین، تحولات بین‌المللی و تصمیمات داخلی به‌طور همزمان مسیر نوسانات نرخ ارز را شکل می‌دهند.

کارشناس ارشد مسائل پولی و بانکی گفت: غربی‌ها و رسانه‌های خارجی درباره مکانیسم ماشه تبلیغات زیادی می‌کنند و سعی دارند درباره این موضوع بزرگ‌نمایی کنند.

بهاءالدین حسینی هاشمی، کارشناس ارشد مسائل پولی و بانکی و مدیرعامل اسبق بانک صادرات ایران با اشاره به موضوع مکانیسم ماشه گفت: فعال شدن مکانیسم ماشه علیه ملت ایران آثار مربوط به خود را دارد و نمی‌توان این آثار را منکر شد؛ اما چیزی که قابل توجه است، آثار روانی این مکانیسم است.

وی ادامه داد: به‌طورکلی مسائل روانی در کشور ما نقش حائز اهمیتی دارد، همان طور که در موضوع تورم نیز نقش موضوعات روانی یا همان مبحث انتظارات قابل توجه است.

این کارشناس اقتصادی تأکید کرد: غربی‌ها و رسانه‌های خارجی درباره مکانیسم ماشه تبلیغات زیادی می‌کنند و سعی دارند درباره این موضوع بزرگ‌نمایی کنند، درحالی که جمهوری اسلامی در طول تمام سال‌هایی که تحریم بوده است، خاکریز‌های خود را درست کرده است و البته قطعاً اولویت دولتمردان حل موضوع اسنپ‌بک از طریق دیپلماسی و گفت‌وگو خواهد بود.

حباب قیمت ارز به‌زودی از بین می‌رود؟

به‌عقیده وی، هرگونه تغییر مثبت در عرصه دیپلماسی می‌تواند جو روانی حاکم بر بازار ارز را تعدیل کند و در نتیجه، اقتصاد ایران به‌سمت ثبات نسبی و آرامش بیشتر حرکت کند.

حسینی هاشمی درباره افزایش نرخ ارز در روزهای اخیر عنوان کرد: افزایش نرخ ارز در روزهای اخیر دلیل اقتصادی ندارد و به‌دلیل نگرانی‌های فعال‌شدن مکانیسم ماشه علیه کشورمان بوده است؛ بنابراین جهش نرخ ارز را نمی‌توان ناشی از کمبود عرضه یا افزایش تقاضای واقعی دانست بلکه باید آن را بازتابی از فضای هیجانی بازار و نگرانی‌های عمومی تلقی کرد.

وی یادآور شد: نکته حائز اهمیت این است که حتی در صورت عدم نتیجه‌بخش بودن راه‌حل دیپلماتیک و پس از فعال شدن مکانیسم ماشه، بازار خواهد فهمید که اتفاق خاصی نیفتاده است و حباب قیمت ارز از بین خواهد رفت.

بار روانی مکانیسم ماشه عامل اصلی نوسان دلار

یک اقتصاددان درباره سیاست تک‌نرخی شدن ارز گفت: در حالت کلی، تک‌نرخی شدن اقدامی مثبت است، چراکه تعدد نرخ‌ها رانت و فساد ایجاد می‌کند؛ اما اجرای آن در شرایط کنونی کشور می‌تواند تبعات تورمی به همراه داشته باشد.

آلبرت بغزیان؛ اقتصاددان و استاد دانشگاه، درباره دلایل اخیر افزایش نرخ دلار توضیح داد و گفت: نرخ ارز در سال‌های گذشته همواره به دلایل مختلفی از سطوح پایین تا مرزهای بالاتر تغییر کرده است؛ اما آنچه در روزهای اخیر باعث جهش دلار از زیر 90 به بالای 100 هزار تومان شد، بیشتر به مسئله نزدیک شدن به زمان تعیین تکلیف مکانیسم ماشه و طرح آن در کشورهای اروپایی و سپس ارسال موضوع به شورای امنیت مربوط می‌شود.

او ادامه داد: در واقع بار روانی و نگرانی ناشی از این تحولات باعث افزایش نرخ ارز شد. در مقابل، مذاکرات ایران با رئیس آژانس بین‌المللی انرژی اتمی و رضایت طرفین از روند گفت‌وگوها، موجب کاهش نسبی نرخ شد و این سیگنال را به بازار داد که احتمال فعال شدن مکانیسم ماشه فعلاً کم است.

به گفته بغزیان، تحولات بعدی و به‌ویژه آثار منفی احتمالی اجرای مکانیسم ماشه شامل تشدید تحریم‌ها و محدودیت‌های ارزی، دوباره می‌تواند به نوسانات موقتی نرخ ارز در بازار آزاد منجر شود؛ بازاری که با وجود تفاوت‌هایش، همچنان تحت تأثیر سیاست‌های بانک مرکزی است.

این اقتصاددان همچنین به موضوع تقاضای واقعی ارز اشاره کرد و گفت: بانک مرکزی تلاش می‌کند در مرکز مبادله نیازهای ارزی تجار را تأمین کند، اما بخشی از تقاضا نیز ناشی از هیجان مردم و نگرانی از کاهش ارزش پول ملی است.

او افزود: طبیعی است با رشد قیمت کالاها، بخشی از نقدینگی مردم به سمت خرید دارایی برای حفظ ارزش حرکت کند، هرچند این فشار چندان بزرگ نیست. با این حال، بهترین فرصت برای افزایش نرخ ارز زمانی است که واردات به ارز زیادی نیاز داشته باشد و اگر نرخ توافقی هم تحت فشار افزایش یابد، بازار آزاد نیز واکنش نشان خواهد داد.

بغزیان درباره سیاست تک‌نرخی شدن ارز نیز اظهار کرد: در حالت کلی، تک‌نرخی شدن اقدامی مثبت است، چراکه تعدد نرخ‌ها رانت و فساد ایجاد می‌کند؛ اما اجرای آن در شرایط کنونی کشور می‌تواند تبعات تورمی به همراه داشته باشد.

او تأکید کرد: در صورتی می‌توان به سمت تک‌نرخی شدن حرکت کرد که فضای سیاسی و اقتصادی کشور آرام‌تر شود و هماهنگی کامل بین بخش‌های مختلف اقتصادی برقرار باشد.