شمس احسان: جلسات ستاد مدیریت جمعیت برگزار نمی شود

به گزارش گروه اجتماعی خبرگزاری دانشجو، زهرا شمس احسان در شصت و چهارمین جلسه شورا، در خصوص ضرورت راه اندازی ستاد مدیریت جمعیت، خطاب به شهردار تهران متذکر شد و افزود: همانگونه که مستحضرید با فرارسیدن روز جمعیت در 30 اردیبهشت ماه و اهمیت موضوع جمعیت، باید یادآور شویم که مقام مظعم رهبری در سال 1393 با ابلاغ سیاست‌های حوزه خانواده و جمعیت، مبنی بر پویایی، بالندگی و جوانی جمعیت و تاکید معظم اله بر افزایش نرخ باروری به بیش از سطح جانشینی، رفع موانع ازدواج، تسهیل و ترویج تشکیل خانواده، حجت را بر همگان تمام کردند. این دغدغه مهم در مجلس شورای اسلامی پیگیری و تصویب قانون حمایت از خانواده و جوانی جمعیت شد.

او ادامه داد: مصوبه «الزام شهرداری تهران به تشکیل ستاد مدیریت جمعیت شهر تهران» در سال 1394، شهرداری تهران را ملزم به تشکیل ستاد مدیریت جمعیت و اقداماتی نظیر ارائه خدمات بهداشتی در جهت سلامت باروری و فرزندآوری، ارائه مشوق‌های عملی و رفع موانع ازدواج، تشویق و ترویج خانواده، استفاده از فضا‌های مناسب در اختیار به منظور برگزاری مراسم ازدواج جوانان و... کرده است. در تمام این سال‌ها تنها یک جلسه ستاد جمعیت تشکیل شده و هنوز گزارشی از اقدامات انجام شده و نتایج و اثرات آن ارائه نشده است. در دوره مدیریت جدید نیز تا این تاریخ هنوز جلسه ستاد مدیریت جمعیت برگزار نشده است.

شمس احسان در ادامه ضمن تشکر از دغدغه شهردار تهران در خصوص مساله جوانی جمعیت و عزم ایشان به راه اندازی قرارگاه جمعیت در شهر تهران گفت: گرچه اطمینان داریم این دغدغه برای ایشان و مدیران ارشد تحت امرشان وجود دارد با این حال عنصر «زمان» مهم‌ترین مولفه در موضوع جمعیت است که اقدامات عاجل و البته کارشناسی را به یک فوریت غیر قابل انکار بدل کرده است.

این عضو شورا همچنین چند نکته را در این خصوص برشمرد که به شرح زیر هستند: بر اساس گزارش‌های مرکز مطالعات راهبردی جمعیت در سال 1399، نرخ رشد جمعیت (6/0 درصد) و نرخ باروری (6/1 فرزند به ازای هر زن) بوده که به پایین‌ترین میزان خود در تاریخ کشور رسید.

همچنین در سال 1399 نرخ باروری در تهران (3/1 فرزند به ازای هر زن) که پایین‌تر از میانگین کشور بود و نرخ ازدواج نیز با وجود رشد 4/4 درصدی در کل کشور، در شهر تهران 58/0 درصد کاهش داشته است. بررسی شاخص‌های سالمندی جمعیت نیز نشان می‌دهد تعداد مناطق با بیش از 10 درصد جمعیت بالای 65 سال از 3 منطقه در سال 1390 به 5 منطقه در سال 1395 رسیده است. گزارش‌های مرکز آمار در خصوص بعد خانوار در شهر تهران نشان می‌دهد قریب به 12 درصد از خانوار‌های ساکن در شهر تهران تک نفره، حدود 24 درصد دو نفره و 30 درصد سه نفره هستند. به عبارتی 66 درصد از خانوار‌های تهرانی سه نفر و کمتر جمعیت دارند. در برخی مناطق شهر تهران نظیر منطقه 7 بیش از 20 درصد از جمعیت منطقه را خانوار‌های تک نفره تشکیل می‌دهند. بررسی آمار‌های مربوط به سال‌های 1390 تا 1395 حاکی از آن است که سهم خانوار‌های دو و سه نفره افزایش یافته و در مقابل سهم خانوار‌های چهار نفره کاهش یافته است که نشان دهنده‌ی کوچک شدن بعد خانوار در شهر تهران می‌باشد؛ لذا انتظار می‌رود شهرداری تهران حداکثر ظرفیت‌های خود را برای تشکیل خانواده و جوانی جمعیت بکار گیرد. در این برنامه ریزی‌ها حتماً باید به الزامات و پیش نیاز‌های افزایش جمعیت و آماده سازی شهر برای این تغییرات توجه شود. این مهم وظیفه ما را به عنوان متولی مدیریت شهری بیش از پیش برجسته می‌کند. او در ادامه به نکته مهاجرت اشاره نمود و گفت: در راستای مدیریت جمعیت نباید تنها به نرخ زاد و ولد و مرگ و میر بلکه باید به مولفه مهم دیگر یعنی مهاجرت هم اشاره کرد که در مورد تهران بیشترین تاثیر را در تغییرات جمعیتی دارد. بر اساس اطلاعات سرشماری نفوس و مسکن در دوره‌ی زمانی 95 - 1390 قریب به 405 هزار نفر به شهر تهران مهاجرت کرده‌اند که معادل 5 درصد از جمعیت شهر است. شهر تهران همزمان از نرخ پایین موالید و مهاجرپذیری فزاینده رنج می‌برد و به عنوان پرجمعیت‌ترین شهر کشور، بار اصلی این عدم توازن را به دوش می‌کشد. در سال گذشته نیز شاهد موج جمعیتی دیگری از افغانستان به کشور بودیم که بخش قابل توجهی از آن‌ها در تهران ساکن شده اند. تهران برای این حجم از رشد جمعیت پیش بینی نشده آمادگی ندارد و زیرساخت‌ها و سرانه‌های خدماتی نمی‌تواند خود را با آن تطبیق دهد. سیاست‌های اتخاذی برای تهران باید متفاوت از سایر شهر‌های کشور باشد. این موضوع باید در قرارگاه جمعیت که امیدوارم در اولین فرصت شروع به کار کند، با هم افزایی دستگاه‌های دست اندر کار مورد بررسی‌های کارشناسی قرار گیرد تا بتوان راه برون‌رفتی برای این موضوع پیدا کرد و شاهد مدیریت مهاجرت‌های گسترده باشیم.

شمس احسان در پایان چند پیشنهاد را به شرح زیر مطرح کرد: با توجه به تنوع جمعیتی از جمله افزایش آمار سالمندی در کلانشهر تهران، در راستای تحقق دسترس پذیری، امکان بهره مندی حداکثری از فضا‌های عمومی شهر اعم از پیاده روها، بوستان ها، ناوگان حمل و نقل عمومی و... جهت تسهیل تردد افراد فراهم گردد، شهردار تهران علاوه بر موضوعات فوق الذکر، حوزه‌های ذیل را با هدف تحکیم بنیان خانواده و کنشگری در بحث جمعیت در دستور کار مدیریت شهری قرار دهد و گزارشی از آخرین اقدامات انجام شده و برنامه‌های شهرداری تهران برای سال جاری را به کمیسیون فرهنگی و اجتماعی شورای اسلامی شهر تهران ارائه نماید.

همچنین اختصاص حداقل یک چهارم از سهمیه فضا‌های تبلیغات فرهنگی شهرداری تهران به موضوع تقویت بنیان خانواده، جوانی جمعیت و احیاء ارزش‌های اسلامی - ایرانی حاکم بر نهاد خانواده و برگزاری دوره‌ها و کارگاه‌های آموزشی مهارت‌های تعامل با خانواده و تربیت فرزندان بر اساس برنامه‌های آموزشی تدوین‌شده در تمامی سرا‌های محلات شهر تهران و سایر مراکز ذی‌ربط با محوریت مادران؛ و دیگری راه‌اندازی نظام جامع ارائه خدمات سلامت روان شامل خدمات مشاوره روانشناسی و خانواده در همه سرا‌های محلات شهر تهران با همکاری وزارت بهداشت، درمان و آموزش پزشکی و سازمان بهزیستی، انجام اقدامات لازم به منظور مشارکت با بخش خصوصی و یا خرید خدمات جهت تأمین مهد کودک برای نگهداری کودکان مادران شاغل در شهرداری تهران و سازمان و موسسات تابعه در سطح مناطق 22 گانه و بازنگری در اسناد طرح‌های توسعه شهری از جمله طرح‌های جامع و تفصیلی جهت بازنگری در ضوابط و رفع محدودیت‌های ساخت و ساز‌های کوچک مقیاس با هدف تامین مسکن برای زوج‌های جوان از جمله این پیشنهادات بودند.