شهید آوینی نگاه متفاوتی به مستندسازی داشت

بعضی از افراد در حوزه کاری خود تبدیل به یک فرد موفق و شاخص می‌شوند که با گذشت زمان بسیاری از افراد همان حوزه آن فرد را می‌شناسند و در مباحث مورد نظر از او یاد می‌کنند. شهید سید مرتضی آوینی یکی ازکارگردانان مستند برجسته و روزنامه‌نگار کشورمان بود که اثار مستند بسیاری از زمان هشت سال جنگ تحمیلی از ایشان به یاد داریم که با نام روایت فتح شناخته می‌شود. از این جهت به گفتوگو با یکی از دوستان نزدیک ایشان به نام مسعود صمدی پرداخته ایم.

باشگاه خبرنگاران جوان: کمی درباره خود و حضورتان در زمان هشت سال جنگ تحمیلی و دفاع مقدس بگویید.

مسعود صمدی تهیه‌کننده, کارگردان و صدابردار سینما پاسخ داد: در زمان دفاع مقدس در مجموعه روایت فعال فتح بودم و آن زمان با توجه به اینکه در دانشکده صدا و سیما درس صدابرداری خوانده بودم به نوعی با جبهه‌های حق علیه باطل رفت و آمد داشتم و کار‌های مختلفی را در عملیات‌های مختلف انجام می‌دادم.

باشگاه خبرنگاران جوان: از نحوه آشنایتان با روایت فتح بگویید، چگونه با این موسسه آشنا شدید؟

یک روز بر حسب اتفاق که عازم یک عملیات شده بودم, یکی از دوستانم من را دید و گفت: شما که صدابردار هستید یک مجموعه‌ای با نام روایت فتح هست که دوستانمان در آنجا نیاز به صدابردار دارند چرا با آنها همکاری نمی‌کنی؟ شما درحال رفتن به جبهه هستید پس با این گروه به عملیات بروید. خلاصه پرس و جو کردم که مجموعه‌شان کجاست و به آنجا رفتم. هنگامی که به مجموعه روایت فتح رفتم دیدم تعدادی از دوستان ناراحت و مضطرب هستند, یکی از دوستان به سمت من آمد و گفت شما؟ گفتم بنده صمدی صدابردار هستم؛ دوستان من را در آغوش گرفتند و گفتند خیلی خوش آمدید, اینجا چه می‌کنید؟ گفتم بنده، چون صدابردار هستم اینجا آمده ام تا با شما عازم جبهه شوم. گفتند آمادگی حرکت دارید؟ گفتم بله,، اما چرا عجله دارید؟ گفتند شب گذشته یکی از صدابرداران مجموعه روایت فتح فردی به نام رضا مرادی نسب در عملیات شهیده شده است و یک گروه تصویربرداری، صدابردار ندار؛ لذا کار یک گروه لنگ شده است و دوستلان نمی‌توانند کاری انجام دهند. آن زمان زمان ضبط مجموعه را دست گرفتم و بعد به سوی گروهی رفتم که مسئولش شهید آوینی، فیلمبردار مصطفی دالایی و دستیار احمد عباسی بود.

باشگاه خبرنگاران جوان: چه زمانی و چگونه با شهید آوینی آشنا شدید؟

هنگامی که به جبهه رفتم آقا سید مرتضی من را دید و خیلی خوشحال شد و گفت چقدر منتظر شما بودم، از قدیم گفته اند کبوتر باکبوتر باز با باز. گفتم چرا؟ گفتند، چون شب گذشته صدابردارمان را از دست دادیم و از خدا خواستم یک نیرو برایمان بفرسد و شما را برایمان فرستاد. آن روز من وارد اولین برنامه‌ام با آقا سید متضی آوینی در عملیات کربلای پنج شدم.

باشگاه خبرنگاران جوان: اسم اولین مجموعه‌ای که با شهید آوینی کار کردید چه بود؟

با دوستان یک مجموعه‌ای را آماده کردیم که توسط خود شهید آوینی پخش و مونتاژ شد و اسم آن مجموعه پاتک روز چهارم بود که زمان بسیاری از آن مجموعه گذشته است.

باشگاه خبرنگاران جوان: مجموعه پاتک روز چهارم در کجا تصویربرداری شد؟

عملیات کربلای پنج بود که ما رفتیم و کار صدابرداری مجموعه پاتک روز چهارم را انجام دادیم.

باشگاه خبرنگاران جوان: پس از تمام شدن تصویربرداری و صدابرداری مجموعه پاتک روز چهارم چه کردید؟ همکاریتان را با شهید آوینی ادامه دار بود؟

بله، پس از اتمام کار مجموعه پاتک روز چهارم به تهران آمدیم و شهید آوینی گفتند با توجه به اینکه نیرو کم داریم شما می‌توانید یک تعداد از بچه‌های جنگ را آموزش دهید؟ من قبول کردم و حدود 20 نفر از بچه‌ها را آموزش دادم که فکر می‌کنم لشکر محمد رسول الله (ص) بود و تعدادی از کسانی که علاقه‌مند به کار صدا بودند در ظرف مدت یک هفته آموزش دیدند و هرکدام صدابردار شدند و در یک مجموعه تیمی کار انجام دادند.

باشگاه خبرنگاران جوان: از نگاه شهید آوینی به مستندسازی برایمان تعریف کنید، در مستندهای ایشان چه میدید؟

واقعا ما شخصی مانند شهید آوینی را که بتواند یک نگاه متفاوت به مستند داشته باشد را نداریم. آقا سید مرتضی آوینی یک نگاه متفاوتی به مستند داشت و مستند ایشان نشان می‌داد نگاه آقا مرتضی متفاوت و از یک منظر دیگری بود.

باشگاه خبرنگاران جوان:  شهید آوینی شما را نصیحت هم می کرد؟

بله؛ ایشان همیشه یه ما میگفت: وقتی برای تصویر یا صدابرداری می‌روید فکر نکنید فقط می‌روید تا فیلم یا صدا بگیرید و سعی کنید مانند خود بجه‌های جبهه شوید و از منظر همان‌ها به جنگ نگاه کنید. شهید آوینی میگفت: بچه‌های جبهه یک اراده الهی دارند از این رو شما هم یک اراده الهی به این ماجرا داشته باشید. از این منظر به تصویربرداری و صدابرداری توجه کنید و نه اینکه تنها بروید صدا و تصویر بگیرید.

باشگاه خبرنگاران جوان: برایمان بیشتر توضیح دهید، منظور ایشان دقیقا چه بود؟

در واقع منظور شهید آوینی این بود که فیلم یا صدا توام با احساس, انگیزه و باور‌های انسانی باشد؛ زیرا آن زمان است که مخاطب اثر را می‌پذیرد و داستان به دلش می‌نشیند. اگر شما مجموعه روایت فتح را نگاه کنید متوجه می‌شوید که در واقع همینطور است و اگر مردم احساس رضایت و جذب می‌کردند، دلیلش این بود که شهید آوینی مردم را از اعماق وجودش به سوی خود جذب می‌کرد که مردم دوست داشتند. یعنی از ظلمات به سمت نور. تفکر آقا مرتضی به سمت نور و آینده‌ای بود که همراه افق روشن و مهدویت است.

باشگاه خبرنگاران جوان: از شهید آوینی چه آموختید و چه چیزی برایتان الگو بود؟

الگوی رفتاری شهید مرتضی آوینی حس و حال الهی ایشان بود. پس از گذشت این همه سال هنوز در ذهن من مانده است که ایشان می‌گفتند درواقع در مسیر الهی و سینمایی که می‌خواهیم کار کنیم اگر از مسیر الهی خود دور باشد می‌شود همان مسیر غربی و یعنی ما در غرب هستیم. ولی اگر بخواهیم در مسیر الهی پیش برویم از آن زمان انسان رشد پیدا می‌کند و در مجموع کسانی که فیلم را تماتشا می‌کنند درونشان یک رشد معرفتی و رشدی که آن‌هارا به سوی مهدویت می‌کشاند رخ می‌دهد.

باشگاه خبرنگاران جوان: با وجود این صحبت‌ها نگاه و الگوی رفتاری شهید آوینی را در کارهایتان پیش گرفتید؟

الحمدالله باتوجه به این ماجراها و صحبت‌های شهید آوینی سعی کردم در فیلم‌هایی که تهیه‌کننده و کارگردان شدم منظر شهید آوینی را در کا‌رها بیاورم؛ زیرا باور مردم هم بیشتر می‌شد. از این رو من فیلمی به نام عطر ولایت داشتم و هنگامی که فیلم اکران شد خبرنگاران از انتقال دغدغه فیلم به مخاطب صحبت کردند که موضوع اصلی فیلم بود که به خوبی انتقال پیدا کرد.

خبرنگار: زهرا بالاور