شوک به بازار خودرو / الان وقت خرید است؟
فعالان بازار خودرو از مدت‌ها قبل منتظر انتشار آیین‌نامه واردات خودروهای کارکرده بودند. اما روز گذشته، دولت آیین‌نامه خودروهای نو را تغییر داده و اصلاحیه آن را منتشر کرد.
لطف‌ا... سیاهکلی، نماینده مجلس شورای اسلامی اعلام کرده است که آیین‌نامه خودروهای کارکرده تا هفته آینده منتشر خواهد شد و تا عید نوروز بازار خودرو پر از خودروهای خارجی نو و کارکرده خواهد شد. به همین دلیل، مردم برای خرید خودرو نباید عجله کنند.
با نزدیک‌شدن به هفته‌های پایانی سال، مردم بیش از پیش برای خرید خودرو دو به شک شده‌اند. بازار خودرو که از ابتدای سال در رکود به سر می‌برد، طی روزهای اخیر به‌تبعیت از تب و تاب بازار ارز و روند رو به رشد دلار، تحرکات صعودی خود را آغاز کرده است.
متقاضیانی که مدت‌هاست در انتظار ورود خودروهای خارجی به بازار دست از اقدام به خرید کشیده‌اند و چشم به تشدید ریزش قیمت خودروهای داخلی دوخته‌اند، رفته‌رفته در حال از دست دادن امید خود برای انتشار آیین‌نامه واردات خودروهای کارکرده و اجرای آیین‌نامه واردات خودروهای نو هستند.
اصلاح آیین‌نامه واردات خودروهای نو به‌جای انتشار آیین‌نامه واردات خودروهای کارکرده
اکنون در حالی دولت و مجلس در عملی‌کردن این مهم تعلل می‌کنند که 22 ماه از تصویب قانون آزادسازی واردات می‌گذرد، اما مسئولان کابینه و نمایندگان مجلس هر بار وعده جدیدی برای نمایش محصولات خارجی در بازار و خیابان‌های شهر می‌دهند.
این بار نیز در حالی که فعالان بازار چشم‌انتظار رونمایی از آیین‌نامه واردات خودروهای کارکرده بودند، روز گذشته دولت در اقدامی ناگهانی اقدام به تغییر آیین‌نامه واردات خودروهای نو کرد تا نشان دهد همچنان ورود محصولات کارکرده به کشور با چالش مواجه است.
موضوعی که به اذعان یک عضو کمیسیون صنایع و معادن مجلس گویا در مراحل نهایی خود قرار گرفته و قرار است نهایتاً تا هفته آینده از آیین‌نامه واردات خودروهای کارکرده هم رونمایی شود.
قفل واردات خودرو شکست؟
لطف‌ا... سیاهکلی گفت: خوش‌بختانه روز گذشته هیئت دولت اصلاحیه آیین‌نامه واردات خودروی نو را اعلام کرد. خوبی آیین‌نامه جدید نسبت به آنچه در گذشته منتشر شده بود، این است که علاوه بر شرکت‌ها و اشخاص حقوقی، افراد حقیقی هم می‌توانند خودروهای نو وارد کنند. این بدان معناست که قفل واردات خودرو شکسته شده و در این آیین‌نامه خودروی با عمر کمتر از یک سال با کارکرد کمتر از 100 کیلومتر مجوز واردات دارد.
طبق اعلام وی، در واقع این اصلاحیه‌ای برای آیین‌نامه سال گذشته است و علاوه بر اضافه‌شدن اشخاص حقیقی به واردکنندگان خودرو، محصولاتی هم که در یک سال گذشته تولید شده‌اند و کارکرد زیادی نداشته‌اند مجوز واردات را دریافت کرده‌اند.
او ادامه داد: در آیین‌نامه جدید همچنین سقف قیمتی خودروهای برقی دو برابر شد و تا 40 هزار یورو افزایش یافت. نکته قابل توجه به تعرفه یک درصدی واردات این نوع محصولات بازمی‌گردد. این تغییر رویکرد، سوگیری مثبت دولت نسبت به تسریع روند واردات خودروهای برقی و هیبریدی را نشان می‌دهد.
سیاهکلی در رابطه با زمان اعلام و انتشار آیین‌نامه واردات خودروهای کارکرده که مدت‌هاست به طول انجامیده، خبر داد: این آیین نامه هم احتمالاً تا هفته آینده نهایی می‌شود. این امید وجود دارد که دولت پس از خبر خوش اصلاح آیین‌نامه واردات خودروهای نو، در ماه رجب خبر خوش دیگری را به سمع و نظر مردم برساند و آن هم اعلام و انتشار آیین‌نامه واردات خودروهای کارکرده باشد.
مردم در خرید خودرو عجله نکنند
نماینده قزوین، آبیک و البرز در مجلس با اشاره به آب‌شدن یخ بازار ماشین در روزهای زمستان 1402 خاطرنشان کرد: حدود 10 روز پیش هم به مردم اعلام شد که در خرید خودرو عجله نکنند. پیش‌بینی این است که تا عید نوروز خودروهای خارجی نو و کارکرده وارد بازار شوند. از این رو از مردم دعوت می‌شود که صبور باشند تا قدرت انتخاب بیشتری در خرید خودرو پیدا کنند.
ارز خودروهای کارکرده از منشأ خارجی تأمین می‌شود
عضو کمیسیون صنایع مجلس با اشاره به تصویب آیین‌نامه واردات خودروهای دست دوم در گذشته و وجود پیش‌نویس آن، درباره علت تعلل در انتشار این آیین‌نامه توضیح داد: اکنون فقط بانک مرکزی باید از منشأ خارجی ارز مورد نیاز این طرح اطمینان پیدا کند. در این زمینه قرار است کمیته‌ای تشکیل شود تا مشکلات از اساس حل شوند. از این رو، به نظر می‌رسد آیین‌نامه مذکور نسبت به آنچه در گذشته اعلام شده، تغییر چندانی نداشته باشد.
سیگنال منفی مقام دولتی به بازار خودرو!
سیاهکلی در پاسخ به علت روند صعودی قیمت خودروهای داخلی و مونتاژی طی روزهای گذشته و تبعیت آن از نرخ ارز، تشریح کرد: اخیراً یکی از مسئولان دولت اعلام کرد که ارزی برای واردات خودرو وجود ندارد که این اظهارات سیگنال منفی به بازار مخابره کرد. اما همان موقع هم اعلام شد که سازمان متبوع این مسئول، دخل و تصرفی در موضوع واردات خودرو ندارد و خارج فراتر از مسئولیت‌شان به اظهار نظر پرداخته‌اند.
او در رد اظهارات اخیر رئیس سازمان برنامه و بودجه در رابطه با نبود ارز برای واردات خودرو، تأکید کرد: در حال حاضر ارز واردات خودرو کاملاً موجود است و به‌ویژه برای تأمین خودروهای برقی هیچ نوع کمبودی وجود ندارد.
وی اضافه کرد: برای خودروهای کارکرده هم نیازی به تأمین ارز از داخل نیست و بر این اساس هیچ مانعی برای ورود خودروهای خارجی وجود ندارد؛ فقط انتشار آیین‌نامه آن باقی مانده تا کسانی که خواستار واردات هستند طبق قانونی رسمی عمل کنند.
کیفیت محصولات ایران خودرو و سایپا بهبود یافته است
عضو کمیسیون صنایع مجلس در مقایسه کیفیت و نرخ خودروهای داخلی و خارجی، تصریح کرد: خودروهایی که در داخل تولید می‌شوند یک کارکرد دارند و خودروهای وارداتی کارکردی دیگر. واردات خودرو باعث می‌شود تا به سلایق مختلف پاسخ داده شود. به‌ویژه آنکه منجر به بهبود تولید داخل می‌شود. هنوز که وارداتی صورت نگرفته، کیفیت خودروهای دو خودروساز دولتی تغییر محسوسی کرده است. در نتیجه علاوه بر قیمت، کیفیت خودروهای تولیدی هم رقابتی‌تر می‌شود و بازار را از انحصار خارج می‌کند.
او افزود: پس از نهایی‌شدن واردات، می‌توان انتظار داشت که قیمت خودرو واقعی شود. زمانی که بازار رقابتی باشد، قیمت‌گذاری دستوری دیگر پاسخ‌گو نیست و اگر محصولی خریدار نداشته باشد، محکوم به کاهش قیمت است.
خودروهای زیر 1 میلیارد تومان هم وارد می‌شود
سیاهکلی در واکنش به میلیاردی بودن قیمت خودروهای وارداتی، تأکید کرد: در بین خودروهایی که وارد می‌شوند، قطعاً محصولاتی خواهند بود که قیمت زیر یک میلیارد تومان داشته باشند و صرفاً برای گروه‌ها و طبقات خاصی نیست. با توجه به تنوعی که در نام محصولات وارداتی به چشم می‌خورد به تمام سلایق با قدرت خرید مختلف پاسخ داده خواهد شد. با توجه به سود و تعرفه مشخصی که وجود دارد، انتظار می‌رود محصولاتی که وارد می‌شوند طبق قیمت مناسب و مطابق بازارهای جهانی به دست مصرف‌کننده ایرانی برسند.
100 هزار خودرو وارد می‌شود
نماینده قزوین در مجلس درباره تعداد خودروهای وارداتی گفت: تعیین تعداد منوط به تصمیم دولت است. اکنون باید به سمتی حرکت کرد که وقتی مردم سوار خودروی داخلی می‌شوند به خود افتخار کنند. این حس زمانی ایجاد می‌شود که در ابتدای امر، تولیدکننده خواهان ایجاد آن باشد. در هیچ کشوری مردم انتظار ندارند که در یک سال دو میلیون دستگاه خودرو وارد شود. این امر اصلاً شدنی نیست. چراکه اصلاً این میزان عرضه وجود ندارد و درنهایت هم منجر به خروج ارز می‌شود. طبیعتاً زمانی که تولید بالا برود، واردات کاهش می‌یابد و بالعکس.
به اعتقاد او اکنون بازار ایران به 500 هزار خودروی وارداتی نیاز دارد. اگر بیش از 100 هزار خودرو وارد شود، بازار از تب و تاب می‌افتد و به سمت منطقی‌شدن قیمت‌ها پیش می‌رود. پیشنهاد و پیش‌بینی مجلس هم واردات سالانه این تعداد دستگاه است که وزیر صمت هم آن را مطرح کرد.
مجلس پیگیر وعده‌های وزیر صمت است
سیاهکلی در پاسخ به اینکه چرا نمایندگان مجلس پیگیر واردات خودرو نیستند، عنوان کرد: مجلس به‌صورت مستمر پیگیر واردات خودروست و هر هفته اخبار جدیدی در این رابطه منتشر می‌شود.
وی در توضیح اینکه آیا آخرین وعده وزیر صمت که واردات 60 هزار خودرو تا پایان سال است، عملی می‌شود؟ بیان کرد: این امر بستگی به تلاش و توانایی بازرگانان و واردکنندگان دارد. با توجه به آیین‌نامه جدید دست آن‌ها نسبت به قبل بازتر است و دیگر این شرکت‌ها هستند که میزان واردات را تعیین می‌کنند.
او بار دیگر تأکید کرد که نقطه قوت آیین‌نامه واردات خودروهای کارکرده، تأمین ارز با منشأ خارجی است که دست دولت و بخش خصوصی را باز می‌گذارد.
به گفته وی شرط واردات خودروی نو تأمین ارز توسط بانک مرکزی بود. از آن‌جایی که در دو سال اخیر کشور با کمبود منابع ارزی دست و پنجه نرم می‌کرد، در واردات تأخیر اتفاق افتاد. بانک مرکزی در واردات خودروهای کارکرده دیگر موضوعیت ندارد و واردکنندگان معطل پیچ و خم تأمین ارز توسط بانک مرکزی نمی‌مانند.
سیاهکلی در تشریح جزئیات آیین‌نامه واردات خودروهای کارکرده یادآور شد: این آیین‌نامه در حدود 20 بند تدوین شده و علاوه بر نمایندگان دولت و مجلس، افرادی از سازمان بازرسی و محیط‌زیست هم در کمیته تدوین حضور داشتند و می‌توان آن را آیین‌نامه مثبتی ارزیابی کرد.
واردات خودرو منافع چه کسانی را به خطر می‌اندازد؟
در حال حاضر تنها 64 روز به پایان سال زمان باقی مانده و بیش از هشت ماه از تدوین آیین‌نامه واردات خودروهای کارکرده طبق ادعای وزارت صمت می‌گذرد. به همین دلیل اکنون پرسش اساسی این است که چه کسانی مانع از انتشار و اجرای این آیین‌نامه شده‌اند و در طول 22 ماه گذشته ورود محصولات خارجی به بازار خودروی ایران را در تضاد با منافع خود دیده‌اند؟
در این بین وزارت صمت و البته برخی از نمایندگان مجلس به جای کوتاه‌کردن دست این افراد از بزرگ‌ترین صنعت غیرنفتی کشور، با وعده‌های متعدد خود صرفاً به دنبال خرید وقت و آرام نگه‌داشتن مقطعی بازار هستند. اتفاقی که صرفاً بازی در زمین مافیایی است که احتمالاً بیشترین نقش را در خروج رضا فاطمی‌امین از بالاترین طبقه ساختمان خیابان سمیه در خرداد امسال داشت.
حال به نظر می‌رسد به عباس علی‌آبادی هم در حدود شش ماهی که از حضورش در رأس وزارت صمت می‌گذرد، همان مشقی دیکته شده که فاطمی‌امین در نوشتن آن نمره مردودی گرفت. از این رو، به عقیده بسیاری از کارشناسان تا زمانی که این رویه تغییر نکند، حتی اگر ده‌ها آیین‌نامه هم نوشته و رونمایی شود هم مافیای صنعت خودروسازی مانع از ورود محصولات خارجی به بازار و خیابان‌های ایران می‌شوند.
مافیایی که در شش سال گذشته بیشترین سود را از غیبت خودروسازهای مطرح جهان در ایران برده و در بازاری انحصاری و بدون رقیب، بدکیفیت‌ترین خودروها را با بالاترین قیمت‌ها به مردم تحمیل کرده است. حال اما آیین‌نامه واردات خودروهای کارکرده که قرار است هفته آینده رونمایی شود، می‌تواند نقطه پایانی بر یکه‌تازی این افراد بر بازار خودروی ایران بگذارد؟
