شوک تأمین بودجه «جوانی جمعیت» از جیب مشترکان آب؟! / 270 شهر «تنش آبی» دارند / سرمایه گذاری در زیرساخت‌های آبرسانی، «حیاتی‌تر» است

سال گذشته مجلس شورای اسلامی در راستای حمایت از قانون خانواده و جوانی جمعیت تبصره‌ای به دولت ابلاغ کرد که بر اساس آن مقرر شد مشترکان پرمصرف آب به ازای هر مترمکعب مازاد مصرف، مبلغ 100 تومان جریمه پرداخت کنند.

حال به نظر می‌رسد این تبصره به اجرا درآمده است. آن‌طور که برخی مشترکان پرمصرف خبر داده‌اند، در قبض جدید خود مبلغ 4000 تومان در قبض آن‌ها تحت عنوان «جوانی جمعیت» درج شده است. اداره روابط عمومی شرکت آب و فاضلاب تهران نیز در تایید این موضوع به تجارت‌نیوز اعلام کرد که اجرای این طرح مصوبه قانونی مجلس بود و باید اجرا می‌شد.

اما نکته سوال‌برانگیز این است که ارتباط این دو مولفه (تامین بودجه جوانی جمعیت از محل اخذ جریمه مشترکان پرمصرف آب) چیست؟ با توجه مشکلات عدیده‌ای که در حوزه تامین آب در برخی نقاط کشور وجود دارد آیا منطقی‌تر نبود که درآمدهای حاصل از اخذ جریمه مشترکان پرمصرف در زمینه مرتبط صرف شود؟

270 شهر ایران تنش آبی

تامین بودجه جوانی جمعیت از محل جریمه مشترکان پرمصرف در حالی اولویت مجلس است که به گفته اتابک جعفری، مدیرعامل شرکت مهندسی آب و فاضلاب کشور، حدود 270 شهر ایران دچار تنش آبی هستند. به این معنا که تأمین، انتقال و توزیع آب در این شهرها با مشکل مواجه است. به گفته وی در صورت نبود مدیریت برای کنترل وضعیت موجود احتمال افزایش شهرهای دارای تنش آبی به 600 شهر هم وجود دارد.

سیستان و بلوچستان مصداق بارز یکی از استان‌های دارای تنش آبی به حساب می‌آید. اسماعیل حسین زهی، نماینده خاش، در مجلس با تاکید بر این موضوع گفت: در صورتی که تا دو ماه آینده مشکل حقابه استان مرتفع نشود، علاوه بر مرکز، بسیاری از شهرستان‌های سیستان و بلوچستان با چالش جدی آب آشامیدنی مواجه می‌شوند.

وی در ادامه گفت: مشکلات مردم محلی به قدری است که تنها در یک روز بیش از 130 تماس تلفنی مردمی با موضوع مشکل آب آشامیدنی وجود داشته است؛ هم‌اکنون بسیاری از شهرستان‌های بالای 5000 نفر در منطقه سیستان و بلوچستان هستند که با تنش جدی آبی مواجه‌اند.

امید سجادیان، کارشناس محیط زیست، درباره بحران آب در ایرانگفت: بارها از جریمه مشترکان پرمصرف آب صحبت شده است. اما تا این لحظه مشخص نیست که مشترکان پرمصرفی که از آن یاد می‌شود دقیقاً چه کسانی هستند؟ آیا مصرف آب صنایع و کشاورزی هم در این دسته‌بندی در نظر گرفته می‌شود یا طبق معمول مقصر این موضوع هم مردم هستند!

وی افزود: فارغ از این موضوع مصوبه اختصاص جریمه مشترکان پرمصرف آب به طرح جوانی جمعیت نیز از دیگر خلاقیت‌هایی به حساب می‌آید که هیچ جوره نمی‌توان ارتباطی میان مولفه‌های آن برقرار کرد.

سجادیان تصریح کرد: مشخص نیست با وجودمشکلات عدیده‌ای که در بحث زیرساخت‌های آبی کشور وجود دارد، چطور نمایندگان تصمیم گرفتند درآمد حاصل از جریمه مشترکان پرمصرف را به موضوع جوانی جمعیت اختصاص می‌دهند!

این کارشناس عنوان کرد: در حال حاضر بسیاری از استان‌های کشور با مشکل فرسودگی شبکه لوله آبرسانی مواجه هستند. به عنوان مثال بیش از 50 درصد شبکه‌های آبرسانی استان که کهگیلویه و بویراحمد فرسوده است. دیگر استان‌ها نیز به نسبت وسعت و جمعیتی که دارند با این مشکل دست و پنجه نرم می‌کنند.

سجادیان توضیح داد: همچنین بسیاری از استان‌ها مرکز تصفیه خانه آب هم ندارند. تنش‌های آبی که پارسال در برخی استان‌ها نظیر همدان رخ داد ناشی از همین موضوع بود. علاوه بر این بسیاری از شهرهای کشور منابع آبی پایدار هم ندارند و مردم مجبورند از چاه‌های عمیق برای تامین آب خود استفاده کنند.

اسفند سال پیش بود که محمد مخبر، معاون اول رئیس‌جمهور، اعلام کرد که 760 پروژه در طرح آبرسانی به شهرهای دارای تنش آبی تعریف شده است که 86 پروژه از این تعداد مربوط به طرح‌های اضطراری می‌شود. او اعتبار مورد نیاز برای این طرح‌های اضطراری را حدود 20 هزار میلیارد تومان اعلام کرد.

حال آنکه بر اساس آخرین آمار اعلام شده 46 درصد از مشترکان آب کشور پرمصرف و بدمصرف هستند. یعنی از 24 میلیون خانوار ایرانی حدود 11 میلیون آن‌ها پرمصرف به حساب می‌آیند. حال با احتساب جریمه 4000 هزار تومانی برای هر یک از این خانوارها سالانه نزدیک به 530 میلیارد تومان می‌توان از این محل کسب درآمد کرد و بسیاری از چالش‌های موجود در زیرساخت‌ها را حل نمود. بنابراین به نظر می‌رسد اختصاص این درآمد (از محل جریمه مشترکان پرمصرف) به بهبود و بهینه‌سازی زیرساخت‌های توزیع، انتقال توجیه‌پذیرتر باشد تا اینکه صرف تامین بودجه طرح جوانی جمعیت شود!

21220