شکار بی سابقه طلا توسط بانک های جهان؛ دلار دیگر امن نیست؟
بانک‌های مرکزی در سه سال گذشته هر سال بیش از 1000 تن طلا جمع آوری کرده اند که نسبت به میانگین 400 تا 500 تنی دهه قبل، افزایش قابل‌توجهی داشته است. این شتاب قابل‌توجه در سرعت جمع آوری طلا در شرایطی رخ داده است که نااطمینانی های ژئوپلیتیک و اقتصادی، چشم انداز مدیران سرمایه‌گذاری و سرمایه‌گذاران را به طور یکسان، تیره و تار کرده است.
بانک‌های مرکزی جهان در هر یک از سه سال گذشته، بیش از 1000 تن طلا به ذخایر خود افزوده اند. این مقدار، به طور قابل‌توجهی بیشتر از میانگین 400 تا 500 تنی در طول دهه گذشته است. نظرسنجی جدید شورای جهانی طلا (WGC) که از 25 فوریه تا 20 مه امسال از بین بانکداران مرکزی جهان جمع آوری شد، حاکی از تداوم این روند است.
مشابه نتایج بررسی های قبلی، بیشتر بانک‌های مرکزی، دیدگاه خوبی نسبت به نگهداری طلا دارند. اکثریت پاسخ دهندگان به نظرسنجی شورای جهانی طلا (95 درصد) بر این باورند که ذخایر طلای خود را در 12 ماه آینده افزایش خواهند داد. امسال، 43درصد از پاسخ دهندگان بر این باورند که ذخایر طلای خود آنها نیز در همین دوره افزایش خواهد یافت. این آمار نیز نسبت به سال‌های اخیر، رکورد محسوب می‌شود. به علاوه، هیچ یک از پاسخ‌دهندگان، کاهش ذخایر طلای خود را در سال 2025 پیش‌بینی نکردند. عملکرد خوب طلا در زمان بحران، تنوع بخشی به سبد دارایی ها و نقش طلا به عنوان سپر تورمی، دلایل مهمی هستند که اشتیاق بانک‌های مرکزی را برای جمع آوری بیشتر طلا در سال آینده توجیه می‌کنند. علاوه بر این، ویژگی ها و نقش منحصر به فرد طلا به عنوان یک دارایی استراتژیک همچنان توسط بانک‌های مرکزی مورد توجه است. اکثریت پاسخ دهندگان (73 درصد) دارایی های دلاری خود را در طول 5 سال آینده کمتر حال حاضر برآورد می‌کنند.
این بانک‌های مرکزی همچنین بر این باورند که سهم سایر ارزها مانند یورو، ین و رند درکنار طلا در همین دوره افزایش خواهد یافت. پاسخ بانک‌های مرکزی به نظرسنجی اخیر، نشان دهنده مدیریت فعالانه این بانک‌ها در ذخایر خود است. در حالی که افزایش چشمگیر قیمت طلا در ماه های گذشته دلیل اصلی این امر محسوب می‌شود، این بانک‌ها قصد دارند تا با تغییر در ذخایر خود، ریسک های موجود در بازارهای جهانی را کنترل کنند. در این میان، بانک مرکزی انگلستان محبوب ترین مکان برای ذخیره طلا در میان سایر بانک‌های مرکزی است. در گزارش جدید شورای جهانی طلا، تعداد بیشتری از بانک‌های مرکزی موجودی ذخایر طلای خود را در سال‌جاری در مقایسه با سال گذشته گزارش کرده اند و این آمار از 41درصد در سال 2024 به 59درصد در سال 2025 افزایش یافته است. با این حال، در بین بانک‌های مذکور، تنها 7درصد اعلام کردند که قصد دارند ذخیره داخلی طلا را در 12 ماه آینده افزایش دهند.
چشم‌انداز بانک‌های مرکزی
نظرسنجی یادشده، نشان می‌دهد که بانک‌های مرکزی همچنان با دیدکاه خوبی به آینده طلا می نگرند و بر جذابیت و اهمیت آن در فضای ژئوپلتیک و اقتصادی ناپایدار تاکید می‌کنند. این نظرسنجی نشان می‌دهد که بانک‌های مرکزی در ادامه روند سال‌های اخیر خود، شاهد افزایش سهم ذخایر طلا هستند. در این راستا، 76درصد از پاسخ دهندگان بر این باورند که به نگهداری طلا ادامه خواهند داد. همچنین پاسخ ها بین بانک‌های مرکزی در اقتصادهای توسعه یافته و اقتصادهای درحال توسعه نسبتا سازگار بودند و اکثریت پیش‌بینی می کردند که نسبت طلا به عنوان کل ذخایر در 5سال آتی نسبتا بالاتر خواهد بود.
در مقابل، پاسخ دهندگان نسبت به دلار آمریکا خوش‌بینی کمتری داشتند. در حالی که دلار جایگاه خود را به عنوان ارز ذخیره جهانی حفظ می‌کند، داده های صندوق بین‌المللی پول از ترکیب ارزی ذخایر رسمی ارز خارجی، نشان می‌دهد که سهم دلار به تدریج در حال کاهش است. همچنین پاسخ دهندگان معتقدند که این روند ادامه خواهد یافت. در حال حاضر، 73درصد از بانک‌های مرکزی مورد بررسی انتظار دارند که سهم دلار تا پنج سال آینده کمتر شود. پاسخ اقتصادهای پیشرفته و کشورهای در حال توسعه در این دیدگاه نیز همسو بود.
طبق نظرسنجی شورای جهانی طلا، 95درصد از پاسخ دهندگان معتقدند که ذخایر رسمی طلا همچنان افزایش خواهد یافت. این رقم نسبت به آمار 81 درصدی سال گذشته افزایش یافته است. این دیدگاه نیز در بین بانک‌های مرکزی اقتصادهای پیشرفته و کشورهای در حال توسعه یکسان بود. این یافته با توجه به انباشت عظیم طلا در بین بانک‌های مرکزی در سال‌های اخیر، قابل‌توجه است. علاوه بر این، 43درصد از پاسخ دهندگان بر این باورند که ذخایر طلای موسسه خودشان در سال آینده افزایش خواهد یافت این رقم نیز در سال گذشته 29درصد بود.
با این حال، در این قسمت بین پاسخ بانک‌های مرکزی در کشورهای پیشرفته و درحال توسعه واگرایی دیده می‌شود. به طوری که بانک‌های مرکزی در کشورهای درحال توسعه، تمایل بیشتری نسبت به همتایان خود در کشورهای پیشرفته برای افزودن طلا دارند. در این راستا، تقریبا نیمی از نهاد های پولی کشورهای درحال توسعه پیش‌بینی می‌کنند که ذخایر طلایشان در 12 ماه آینده افزایش خواهد یافت. روی هم رفته، این یافته ها به وضوح نشان می‌دهد که دیدگاه ها نسبت به طلا در جامعه بانک‌های مرکزی همچنان مثبت است. انتظارات، حاکی از تداوم روند خرید طلا در 12 ماه آینده است که نشان‌دهنده اعتماد پایدار به نقش استراتژیک طلا در بحبوحه تحولات ژئوپلیتیک و پویایی کلان اقتصاد جهان است.
بانک‌های مرکزی به نظرسنجی همچنان عوامل اقتصادی و ژئوپلیتیک را در تاثیرگذاری بر تصمیمات مدیریتی ذخایر خود بسیار مهم ارزیابی کردند. از این بانک‌ها پرسیده شد که کدام موضوعات روی تصمیمات مبتنی بر مدیریت ذخایر آنها تاثیرگذار است. 93درصد به «سطح نرخ بهره» اشاره کردند. عوامل دیگر شامل نگرانی‌های تورمی و بی ثباتی ژئوپلیتیک است. در حالی که بانک‌های مرکزی از در مورد نگرانی خود در مورد سطح نرخ بهره همسو بودند، اما در مورد نگرانی‌های تورمی و بی ثباتی ژئوپلیتیک اختلاف نظر وجود داشت.درصد بالاتری از نهاد های پولی در کشورهای در حال توسعه معتقدند که تورم و تنش های ژئوپلیتیک همچنان در اولویت قرار دارند. در حالی که در بین بانک‌های مرکزی کشورهای پیشرفته، نگرانی از تورم و شرایط ژئوپلیتیک کمتر بود. در همین حال 59درصد از کل پاسخ دهندگان بر این باورند که تعرفه های تجاری دولت ترامپ می‌تواند روی با تصمیمات مرتبط مدیریت ذخایر آنها تاثیر بگذارد.
محبوبیت لندن برای بانکداران مرکزی
از نظر بانک‌های مرکزی، بهترین گزینه برای ذخیره طلا، شمش های طلای مرغوب هستند. با اینکه بسیاری از بانک‌های مرکزی شمش های طلای خود را در انگلستان نگهداری می‌کنند، ذخایر داخلی کشورها رو به افزایش است. در این میان، شمش های طلای لندن همچنان مقصد خرید فیزیکی طلا توسط بانک‌های مرکزی هستند و 56درصد از کل پاسخ دهندگان، طلای مورد تقاضای خود را از این بازار حصول می‌کنند همچنین 88درصد از بانک‌های مرکزی شمش های لندن را برای نگهداری در ذخایر خود ترجیح می‌دهند. برخلاف بانک‌هایی که انگلستان را محل خوبی برای نگهداری ذخایر خود می دانند، 59درصد از بانکداران مرکزی، ذخیره سازی داخلی را برای نگهداری دست‌کم بخشی از ذخایر خود انتخاب کردند. این رقم در سال گذشته 41درصد بود.