صباح زنگنه: با روند فعلی، ممکن است پرونده ایران به شورای امنیت برود

جواد مرشدی: با اینکه بیش از سه ماه از آخرین مذاکرات وین در راستای احیاء برجام می گذرد این روزها هیچ خبری از ادامه این روند به گوش نمی رسد. آمریکا و ایران نیز هر یک، دیگری را به فرصت سوزی متهم می کنند.

در این میان، شورای حکام آژانس بین المللی انرژی اتمی، بیآخقطعنامه ای علیه جمهوری اسلامی صادر کرد. سازمان انرژی اتمی کشورمان هم در تقابل با این قطعنامه و سفر تحریک آمیز رافائل گروسی به اسراییل، چندین دوربین فراپادمانی آژانس را خاموش کرد. اما برخی فعالان سیاسی اصولگرا، معتقدند که زمان خروج ایران از «ان پی تی» و حتی مذاکرات برجام، فرا رسیده است و در نقطه مقابل، اغلب کارشناسان، هنوز ادامه گفت و گوها و تلاش برای گره گشایی از کلاف پیچیده مذاکرات برجامی را مورد تاکید قرار می دهند تا منافع ملی با خطرات و مخاطرات بیشتری مواجه نشود.

خبر آنلاین در گفت و گویی با صباح زنگنه، کارشناس مسائل بین الملل ضمن تاکید مکرر بر ضرورت انتخاب و اتخاذ مواضع برجامی دقیق کارشناسی در این برهه سرنوشت ساز برای ایران به بررسی ابعاد و زوایای تقابل ایران با آژانس و فرجام برجام پرداخته که در پی می خوانید:

پس از قطعنامه شورای حکام علیه ایران، جمهوری اسلامی دوربین های فرا پادمانی خود را خاموش کرد. این واکنش چه تاثیری در احیائ برجام خواهد داشت و اساسا در برجام چه اتفاقی در حال رخ دادن است؟

این اقدامات نوعی اقدامات عکس العملی محسوب می شود، چرا که ایران انتظار داشت که مدیر کل آژانس دست به اقدامات تحریک آمیزی نظیر سفر به اسراییل در شب تشکیل جلسه شورای حکام نزند. این اقدام بسیار منفی و تحریک آمیز محسوب می شد لذا دوستان ما هم در سازمان انرژی اتمی با هماهنگی مقامات بالاتر تصمیم گرفتند از طریق خاموش کردن بعضی از دوربین ها تذکری به این آژانس بدهند. من فکر می کنم همه دوربین ها خاموش نشده باشد ولی همین تعداد هم که خاموش شده یک سیگنال هشدار آمیز به آژانس محسوب می شود.

به نظر شما آیا سازمان انرژی اتمی قصد دارد همین رویه را ادامه دهد یا خیر؟

مطالبی از نمایندگان مجلس شنیده می شود مبنی بر اینکه باید حضور و عضویت ما در NPTهم زیر سوال برود و ارزیابی شود، بر این اساس ممکن است، دولت ناگزیر شود تحت فشار مجلس از NPT خارج شود که این یک روند تقابلی خواهد بود. در روند تقابلی ممکن است طرف مقابل هم یک رفتار تصاعدی نشان دهد. به نظر می آید در تماس با کشور های سه گانه اروپایی ضروری است که این مطالب و پیادمد های این نوع اقدامات آژانس تذکر داده شود و جلوی راه هایی که موجب افزایش تنش می شوند گرفته شود.

آیا واکنش ما در مقابل آنها و خاموش کردن دوربین ها اقدامی درست و راهگشا بود؟

دریک محدوده ای می تواند کارآیی داشته باشد ولی در نظر داشته باشیم ضمن حساس تر کردن آژانس و کشورهای عضو آن بهانه دست رژیم صهیونیستی می دهد تا همچنان بر طبل ضرورت انزوای ایران بکوبد و جامعه جهانی را علیه کشورمان، بیشتر تحریک کند

بیشتر بخوانید:

• پیشنهاد «خروج از برجام» جنجال برانگیز شد / «درگیری لفظی جلیلی و علی لاریجانی» در جلسه «فوق العاده» مجمع تشخیص

• مکانیسم ماشه، فعال می شود؟ / هشدار به دولت رئیسی درباره هزینه های سنگین خروج ایران از «ان پی تی»

• فلاحت پیشه: تجربه نشان داده، قطعنامه شورای حکام،«ورق پاره» نیست

• فعال سیاسی اصلاح طلب: انگار به اوایل دوران احمدی‌نژاد برگشته‌ایم / با جمع‌شدن دوربین‌های آژانس، چندان امیدی به احیای برجام نیست

پس معتقدید، دوربین های آژانس را خاموش نمی کردیم بهتر بود...

به نظر من اگر این کار انجام نمی شد و روش دیگری اتخاذ می شد، بهتر بود.

شما چه روشی را پبشنهاد می کنید؟

گفت و گو، گفت و گو با این سه کشوری که بانی این قطعنامه شده اند.

خُب حالا با این روندی که پیش می رویم آیا پرونده ایران به شورای امنیت ارجاع می شود؟

نه به این زودی ها این اتفاق نخواهد افتاد ولی اگر روال همین باشد نهایتا بله ممکن است پایان آن به شورای امنیت منجر شود. این روال یک روال پر فراز و نشیبی خواهد بود و حالا چه چیز در ذهن مسئولین است و دنبال چه هستند مهم است. آیا می خواهند همکاری را ادامه دهند یا اگرسودی از این همکاری نمی برند همکاری نکنند یک بحث دیگری است ولی بنظر من همچنان کشورمان به کمک های صمیمی آژانس نیاز دارد.

آیا امیدی به احیائ برجام وجود دارد یا خیر؟

بحث برجام درحال قاطی شدن با بحث آژانس است و این، خود، خطای استراتژیک و اشتباه فاحش کشورهای اروپایی بود، زیرا یک بحث کاملا حقوقی را به یک بحث سیاسی فنی تبدیل کردند و این خلط کردن موضوعات از حُسن نیت آنها حکایت نمی کند.

یعنی خلط مبحث شده...

بله خلط مبحث کردند و این از سوی آدم های کم عقل صورت نگرفته است، از سوی کارشناسان متخصص و سیاسیون آنها انجام گرفته که یک اشتباه استراتژیک در همکاری شان با منطقه غرب آسیا و ایران است.

تعمدی بوده؟

بله، حتما با عنایت و توجهی اینکار را کرده اند.

تاکید غربی ها بر خارج نکردن سپاه از فهرست تحریم نهادهای تروریتس و اصرار ایران بر ضرورت این خروج چیست؟

در برجام بحث سپاه نیامده و خارج از برجام است و ترامپ بعد از خروج از برجام آن را اضافه کرد، این به صرف همان فشار حداکثری است. سپاه جزئی از مجموعه نهاد های نظام است، اقدامی که ترامپ انجام داد در حقیقت سنگ پایی بود که جلوی پای بازگشت به برجام و مذاکرات انداخت. همانطور که گفته شد وجود این قضیه به طور مستقیم ارتباطی با برجام ندارد اما جزو تحریم هایی است که ترامپ بعد از خروج از برجام انجام داده است. سپاه یک نهادی از نهاد های نظام است که قانون اساسی بر وجود آن تاکید کرده وضمن اینکه در فعالیت های عمرانی کشور ایفای نقش کرده در امنیت کشور نقش داشته است. به این دلایل تخریب یک جزء یا نام بردن از این نهاد بعنوان یک نهاد تروریستی غیر قابل قبول است چرا که به قانون اساسی و تاکید های آن تعرض می کند. سپاه پروژه های بزرگ وعملا تحریم را در یک بخش بزرگ از اقتصاد کشور (یک پنجم، یک چهارم و یا یک دهم) اداره کرده و می کند. لذا در این صورت عملا برجام یک برجام بسیار ناقص و از آثار اقتصادی مورد نظر ایران فاصله خواهد گرفت.

پیشنهاد مطرح شده برای حل این مشکل از طریق ماندن سپاه قدس در فهرست تحریم و خروج سپاه از این تحریم ها را چکونه ارزیابی می کنید؟

سپاه قدس، بخشی از سپاه است، مثل این می ماند که بگویند وزارت خارجه را تهدید نمی کنیم ولی سفارتخانه ها را تهدید می کنیم. در کشور ها نیروهای نظامی تشکیلاتی دارند که منافع و امنیت کشور را در خارج از مرزها یشان حفظ می کند و مسئول آنهاست، همه کشور ها این را دارند. اگر امریکایی ها بپذیرند که ما با کل فعالیت نیروهای نظامی امریکا در خارج از مرزهای امریکا برخورد مشابهی کنیم، آن یک بحث دیگری خواهد بود.

212