ضرباتی کاری‌تر از «خزانه خالی» به اقتصاد کشور

به گزارش گروه سیاسی خبرگزاری دانشجو، روزنامه فرهیختگان در این زمینه نوشت: تحویل دولت با خزانه خالی معنا ندارد و خطا‌های بزرگ دولت سابق در جا‌های دیگری بود.

موضوعی که ضربه به‌نهایت کاری‌تر از خزانه خالی است، حجم بالای کسری بودجه، برداشت قابل‌توجه از منابع بانک مرکزی درقالب تنخواه و همچنین پیش‌خور کردن بودجه با ریخت‌وپاش‌هایی است که دولت روحانی در بودجه جاری داشته و به تناسب آن، کاهش شدید ارزش حقیقی بودجه عمرانی است که به‌رغم تنظیم بودجه‌های انبساطی در کشور رخ داده و نشانه‌های ملموس آن درقالب قطعی‌های آب و برق و گاز و... مشاهده می‌شود.

یکی از موضوعاتی که محمدباقر نوبخت، رئیس پیشین سازمان برنامه‌وبودجه در تکذیب خالی بودن خزانه به آن اشاره نمی‌کند، مسیری است که دولت روحانی در چند ماهه اول سال جاری پیموده است. براساس گزارش بانک مرکزی ایران، رشد نقدینگی و پایه پولی در 12 ماهه منتهی به پایان شهریورماه 1400 به ترتیب به 40/5 درصد و 39/5 درصد رسید.

همچنین افزایش خالص مطالبات بانک مرکزی از بخش دولتی عمدتا به دلیل استفاده دولت از وجوه تنخواه‌گردان خزانه به مبلغ 47 هزار میلیارد تومان در پایان شهریورماه 1400. موضوع دیگر درخصوص تنخواه که آن را به جلیقه انفجاری تبدیل می‌کند، عدم تسویه آن است.

نکته قابل‌تاملی که به ما می‌گوید دولت روحانی ضربه کاری‌تر به کشور زده که به‌اصطلاح عامیانه «خالی‌بودن خزانه در پیش آن عددی نیست»، موضوع کسری شدید بودجه چندصد هزار میلیارد تومانی است.

ضربه کاری‌تر بعدی، عدم اصلاح ساختار بودجه است که دولت روحانی برای دولت سیزدهم به یادگار گذاشته است. 17بهمن 1397 بود که علی لاریجانی، رئیس وقت مجلس اعلام کرد به دستور رهبر انقلاب، مجلس و دولت مسئول اصلاح ساختار کشور ظرف 4ماه آینده شده‌اند. پس از چندین‌ماه درنهایت در تیرماه سال1398 سازمان برنامه‌وبودجه متنی را با عنوان «چارچوب اصلاح ساختاری بودجه» منتشر کرد.

در سال1399 نیز سازمان برنامه اعلام کرد بودجه را براساس تکالیف برنامه اصلاح ساختاری بودجه تهیه کرده است. اما در نهایت، رقم کسری تراز عملیاتی بودجه از حدود 319هزار میلیارد تومان لایحه دولت به 464هزار میلیارد تومان رسید. دولت روحانی نه‌تن‌ها اقدامی برای اصلاح ساختار بودجه انجام نداد، بلکه با ایجاد انتظارات بین کارکنان و بازنشستگان که بسیاری از منابع بودجه را پیش‌خور کرد و نگرانی ما باید این پیش‌خور‌ها باشد که کسری بودجه را تعمیق کرده است.

یکی دیگر از شاخص‌های قابل‌تامل در کارنامه حسن روحانی که بسیار خطرناک‌تر از خزانه خالی است، موضوع کاهش شدید سرمایه‌گذاری و پیشی گرفتن استهلاک سرمایه از تشکیل سرمایه ثابت ناخالص است که در دو سال اخیر رخ داده و عجیب‌تر اینکه در 60 سال اخیر امری بی‌سابقه بوده است.

بر این اساس دولت روحانی گرچه دست و دل بازی‌های عجیبی از خود در تنظیم بودجه نشان داده و بودجه را هر ساله انبساطی بسته است، اما از یک مسیر غلط ضربه کاری به کشور وارد کرده است. این مسیر عبارت است از اینکه دولت روحانی هر ساله با وجود بودجه‌های انبساطی، همواره از سهم بودجه عمرانی که بودجه توسعه‌ای است، کاسته و به بودجه جاری افزوده است.