ضرورت ایجاد گلوگاه برای دریافت عوارض آزادراهها

مجیدرضا ضیایی در گفت‌وگو با خبرنگار اقتصادی خبرگزاری تسنیم، با یادآوری این‌که تاکنون وزارت راه و شهرسازی نرخ عوارض آزادراه تبریز - مرند را اعلام نکرده است، اظهار کرد:‌در حال حاضر، 28 آزادراه کشور به سامانه ETC متصل هستند. از این تعداد، تنها یک آزادراه هنوز نرخ عوارضش اعلام نشده است. یعنی نزدیک به 30 روز است که دوربین‌ها این آزادراه را رصد می‌کنند، قبض صادر می‌شود، اما مبلغ آن صفر ریال است و در واقع چیزی برای وصول ندارد.

وی با اعلام این‌که در حال حاضر، 4 آزادراه کشور به سامانه ETC متصل نیستند، ادامه داد: از میان 28 آزادراه متصل، برخی هنوز به‌طور کامل عملیاتی نشده‌اند. به‌عنوان مثال، آزادراه خرم‌آباد - پل زال وضعیت بحرانی دارد و اگر تغییری ایجاد نشود، درآمد آن بسیار پایین خواهد بود.

وی یادآور شد: لازم است برای برخی از مسیرها، بخشی از تردد به‌صورت دستی و بخشی از طریق سامانه ETC مدیریت شود. چراکه هنگام شروع فرآیند وصول، اگرچه شناسایی افزایش می‌یابد، اما در ابتدا میزان وصولی عوارض کاهش پیدا می‌کند. به‌عنوان مثال، در ماه اول تنها 20 درصد وصول می‌شود، که این برای تأمین هزینه‌های آزادراه، از جمله نگهداری و نیروی انسانی، چالش ایجاد می‌کند.

وی با تاکید بر این‌که در برخی از آزادراه‌های کشور، مانند قم - کاشان، تا 1.5 برابر روش دستی وصولی دارند، اضافه کرد: در مسیرهایی همچون قم - کاشان و باغچه - مشهد، میزان شناسایی وسایل نقلیه بسیار بالاست و عملکرد سامانه ETC نیز بهبود یافته است. این مسئله به تعداد و موقعیت دوربین‌های نصب‌شده در هر مسیر بستگی دارد.

مدیرعامل آنی‌رو گفت: برای مثال، آزادراه تهران - ساوه موقعیت خاصی دارد. در این مسیر، دو مجموعه سامانه ETC فعال است که در مجموع شامل 8 دوربین در مسیر رفت و 8 دوربین در مسیر برگشت می‌شود. این سامانه‌ها که به شکل "نعلی" (U) نصب شده‌اند، در هر مجموعه دارای 4 دوربین هستند؛ دو دوربین در بخش ورودی و دو دوربین در بخش خروجی.

ضیایی با بیان این‌که در مورد تأمین دوربین‌ها، در این پروژه سه نوع دوربین مورد استفاده قرار گرفته است که هرکدام ویژگی‌های خاص خود را دارند، تصریح کرد: این‌ها را نمی‌توان صرفاً دوربین نامید؛ سامانه ETC بیشتر شبیه یک کامپیوتر پیشرفته است تا یک دوربین معمولی. این سیستم‌ها در داخل کشور مونتاژ می‌شوند، اما مادربورد آن‌ها از خارج وارد می‌شود. برخی از لنزهای مادون قرمز (IR) نیز از خارج تأمین می‌شوند.

وی با اعلام این‌که دوربین‌ها معمولاً روی فاصله 30 متری تنظیم شده و پلاک خودروها را می‌خوانند، اظهار کرد: در مورد خطاهای احتمالی سیستم، اگر راننده‌ای با مشکل ثبت اشتباه مواجه شد، می‌تواند با شماره 1531 تماس گرفته و اعلام کند که شماره پلاک به اشتباه ثبت شده است. مثلاً اگر برای خودرویی بدون تردد، عوارض صادر شده باشد، پس از بررسی دقیق، این مورد اصلاح می‌شود.

وی در عین حال افزود: البته روند رسیدگی به این اعتراضات کمی زمان‌بر است. تماس با مرکز پشتیبانی و ثبت تیکت، روند بررسی را آغاز می‌کند، اما بسته به میزان آشنایی افراد با فرآیندهای دیجیتال، سرعت پیگیری متفاوت خواهد بود. کسانی که آشنا هستند، به‌راحتی از طریق تماس تلفنی مشکل خود را حل می‌کنند، اما برای افراد ناآشنا، ممکن است مدتی طول بکشد تا به پاسخ برسند. همچنین، امکان ثبت اعتراض از طریق سایت آنی رو نیز وجود دارد.

وی با بیان اینکه موضوعی که مطرح می‌شود، بحث یکپارچگی فرآیند وصول عوارض است، تاکید کرد: اگر برای وصول عوارض، یک گلوگاه مشخص مانند بیمه خودرو یا تمدید کارت سوخت در نظر گرفته شود، این فرآیند می‌تواند کارآمدتر شود. البته منظور از تمدید کارت سوخت، تزریق سوخت مشروط است. به این صورت که به رانندگان این امکان داده می‌شود تا سوخت را تقریباً با نرخ یارانه‌ای دریافت کنند، اما در مقابل، حقوق دولتی مانند عوارض را پرداخت کنند.