ضرورت تقویت "تله فیلم‌ها" در کنداکتور پخش

به گزارش خبرنگار فرهنگی خبرگزاری تسنیم، اگر کنداکتور پخش تلویزیون را به عقب برگردانیم حتماً مخاطبان یادشان خواهد آمد پنجشنبه و جمعه‌هایی که تله‌فیلم‌های 90 دقیقه‌ای پخش می‌شد درحالی که امروز تا می‌توانند نوستالژی‌های تکراری روی آنتن می‌برند و این واقعیت دوباره خودنمایی می‌کند که چرا به تله فیلم‌ها کم توجه شده‌اند.

البته خیلی از تله‌فیلم‌ها که امروز نامش را فیلمِ تلویزیونی می‌گذارند، متوقف و مسکوت باقی ماند. به نظر می‌رسد با حضور مدیوم‌های مختلف و گسترش شبکه‌های تلویزیونی دیگر ساخت فیلم‌های سینمایی و سریال‌های تلویزیونی نمی‌تواند پاسخگوی نیاز رسانه و مخاطبان آن باشد. بنابراین دوباره باید رویِ اهمیت ساخت تله‌فیلم، تأمل کرد.

حرکتی که از دهه 1370 آغاز شد و طی دهه 1380 به اوج خودش رسید؛ طوری که تعداد تله‌فیلم‌هایی که سالانه ساخته می‌شدند از تولید فیلم‌های سینمایی در طول سال پیشی گرفته است. شاید به ذهن بسیاری از مخاطبان متبادر شود چرا نامِ این قالبِ فیلمسازی را «تله فیلم» گذاشتند؟

در واقع تله‌فیلم، واژه ترکیبی است که از تله (تلویزیون) و فیلم (فیلم سینمایی) می‌آید. آنچه در تله‌فیلم اهمیت دارد فرم، زبان و نحوه روایت فیلم تلویزیونی است نه نوع دوربین آن. تاریخچه تله‌فیلم در اروپا و آمریکا به سال‌های میانی دهه 80 برمی‌گردد؛ زمانی که شیوه تولید سینمایی و تلویزیونی تغییر کرد و استودیوهای بزرگ فیلمسازی جای خود را به استودیوهای کوچک و گروه‌های مستقل داد. کانادا یکی از سردمداران تولید تله‌فیلم در دنیاست و تاکنون توانسته استفاده‌ای مناسب از اینگونه تولیدات داشته باشد.

این درحالی است که هزینه تولید تله‌فیلم کم است و گروه تولید آن با حداقل نفرات ممکن شکل می‌گیرد و زمان محصول نهایی تله‌فیلم‌ها 70 تا 90 دقیقه است. نکته جالب توجه اینجاست که فیلمنامه تله‌فیلم ها اصولاً کاربردی است و در شرایط مختلف اجتماعی با موضوع‌های آموزشی یا رسانه‌ای سفارش داده می‌شود.

معمولاً یکی از مزیت‌های ساخت سریال‌های اپیزودیک و تله فیلم تلویزیونی این است که ظرفیت‌های جدید می‌آیند و یک یا دو بازیگر معروف حتماً در این کارها به ایفای نقش می‌پردازند. همچنین برای ساخت تله‌فیلم‌ها از داستان‌های معروف اقتباس می‌شود و یا در آنها از لوکیشن‌های جذاب با قابلیت‌های گردشگری و همچنین موسیقی محلی استفاده می‌شود.

یکی از کاربردهای تله‌فیلم مثلاً در آمریکا دنباله‌سازی ارزان فیلم‌های پرهزینه است و «جنگ ستارگان» نمونه‌ای است که تله‌فیلم‌های زیادی در ادامه آن ساخته شده است. فیلمسازی از موضوعات جنجالی روز با فاصله اندک با زمان واقعی رویداد، یکی از کاربردهای اصلی تله‌فیلم است.

بیش از یک دهه است که ساخت تله‌فیلم در ایران به شکل جدی گسترش یافته است. شاید بتوان سال 1374 را سال شروع تله‌فیلم در ایران دانست. در این سال فیلم‌های «رابطه» به سفارش شرکت مخابرات تولید و از شبکه پنج سیما پخش شد. پس از آن سال 1377 تله‌فیلمی درباره اعتکاف تولید شد که زمان آن 70 دقیقه بود.

تا پیش از افتتاح مرکز سیمافیلم، روند تولید تله‌فیلم سیر معلومی نداشت و پدیده خاصی محسوب نمی‌شد. اما با تاسیس مرکز سیمافیلم، هدف تاسیس آن ساخت فیلم‌هایی با درجه «الف» اعلام شد. تله‌فیلم هم درجه‌بندی «الف» داشت.

از این رو در شرایط فعلی، صداوسیما می‌تواند با تولید تله‌فیلم‌ها و البته اطمینان از چیزی که استاندارد و خطوط قرمز در آن رعایت شده به جای فیلم سینمایی معمول استفاده کرده و کنداکتورش را تقویت کند که خوشبختانه این اتفاق در رسانه ملی مدتی است شکل گرفته و مدیران برای آن برنامه‌ریزی مناسبی انجام داده‌اند.

به‌این ترتیب که ابتدا سیمافیلم هر سال تعدادی تله‌فیلم تولید کرد، اما پس از گذشت یکی دوسال، شبکه‌های تلویزیونی خود به طور مستقل به تولید روی آوردند و یکی دو سال اخیر این محصولات به 90دقیقه‌ای مشهور شده‌اند که کم کم جای خودشان را در کنداکتور پخش تثبیت کردند. فیلمنامه‌نویسان و کارگردانان زیادی از سینما به تلویزیون کوچ کردند و در رونق تولید تله‌فیلم‌ها هرکدام سهم خود را بردند.

گرچه بسیاری از کارشناسان و منتقدان سینمایی، تله‌فیلم‌ها را فاقد کیفیت و استاندارد لازم می‌دانند اما نباید فراموش کنیم که برخی تله فیلم‌هایی نیز یافت می‌شود که از بسیاری فیلم‌های سینمایی روی پرده امتیازات بیشتری دارد.

بخش مهمی از این تله‌فیلم‌ها به تولیدات مرکز سیمافیلم تعلق دارد که در جشنواره‌های مختلف داخلی و خارجی موفق به دریافت جوایز ارزشمندی شده است. با این حال به نظر می‌رسد تولید و اکران تله‌فیلم در کشور ما نیازمند حمایت بیشتری است.

با این اوصاف، تلویزیون در کنارِ توجه به اپیزودسازی، به ساخت تله فیلم‌های تلویزیونی نیاز دارد و این انتظار می‌رود با یک برنامه‌ریزی درست در سازمان صداوسیما کارهای جدیدی ساخته شوند که به جایِ این همه آخر هفته با فیلم‌های تکراری، کارهای تلویزیونی با سوژه‌های متنوع و ظرفیت‌های جدید به آنتن برسند.