ضرورت توجه به مسئولیت اجتماعی

مسئولیت‌های اجتماعی در شرکت‌های معدنی مجموعه‌ای از معیارها و ارزش‌ها است که در راستای دستیابی به استراتژی کلی مدنظر آن شرکت تعریف و برای برآورده شدن اهداف مدیریتی و عملیاتی پروژه‌ها، تعریف و ریل‌گذاری می‌شود. واقعیت این است که در کشورهای توسعه‌یافته و پیشرو در حوزه معدن و صنایع معدنی، مسئولیت اجتماعی به‌عنوان یک اصل و تعهد در راستای رفع چالش‌ها و مشکلات جامعه هدف، پذیرفته شده است. به‌این‌ترتیب، هر شرکت معدنی تعهد می‌کند تا برای مثال در برابر «حفاظت از محیط‌زیست و منابع‌طبیعی»، «حفظ اصول در امور جذب نیرو و بکارگیری آنها»، «ارزش‌گذاری و اهمیت دادن به خواسته‌های جوامع محلی و مشارکت و همکاری دوجانبه با آنها» و «تولید محصول پاک و با ارزش‌افزوده بالا» احساس مسئولیت داشته باشد و برای تحقق این اهداف اقدامات موثر و عملیاتی انجام دهد.

باوجوداینکه، در سال‌های اخیر معدنکاران شرکت‌های دولتی یا خصوصی در کشور ما هم فعالیت‌های ارزنده‌ای در زمینه مسئولیت‌های اجتماعی انجام داده‌اند، اما این فعالیت‌ها در مقایسه با دیگر کشورهای صاحبنام معدنی مانند استرالیا، شیلی و کانادا وسعت چندانی ندارد. معدنکاران کشور ما هنوز به اهمیت مسئولیت‌های اجتماعی و شناخت و عمل به آن به‌خوبی آگاه نیستند و از تاثیرات مثبت آن بر حوزه‌های عمومی و رونق کسب‌وکار خود غافل هستند. انتظار می‌رود که دانشگاه‌ها، شرکت‌های دولتی و خصوصی، واحدهای صنفی و انجمن‌ها و تشکل‌های مستقل و تخصصی، برنامه‌ریزی برای رفع این نقیصه و فعالیت‌های عملیاتی و مثمرثمر را در زمره اولویت‌های خود قرار دهند. یکی از مزایای عمل به مسئولیت‌های اجتماعی در کشوری مانند ایران، تصحیح دیدگاه عمومی نسبت به این حوزه از فعالیت است. بدیهی است که اصل و موجودیت موضوع «مسئولیت اجتماعی شرکت‌های معدنی» در زمره مفاهیم اخلاق کسب‌وکار حوزه معدن و صنایع‌معدنی مطرح است و در واقع به‌نوعی به نقشی که شرکت‌ها در حوزه اجتماعی برعهده دارند، مربوط می‌شود. بر این اساس، شرکت‌ها و فعالان حوزه معدن و صنایع‌معدنی برای اینکه در کسب‌وکار خود موفق باشند، باید مسئولیت خود را در قبال محیط‌زیست منطقه، جامعه و تمام کسانی که تحت‌تاثیر فعالیت‌های شرکت قرار می‌گیرند، رعایت کنند.

بدیهی است، اگر شرکتی به‌معنای واقعی کلمه به دلایل، اهداف و ضرورت‌های مسئولیت‌های اجتماعی خود در یک منطقه از کشور واقف باشد و متعهدانه به آن عمل کند، در سایه دستاوردهای مثبت آن، نه‌تنها شرکت یا سازمان مذکور، در منطقه با مشکلات و موانع زیست‌محیطی، اعتراضات و کارشکنی‌های جوامع محلی روبه‌رو نخواهد شد، بلکه جوامع محلی و شرایط محیطی منطقه زمینه را برای فعالیت شرکت معدنی با حداکثر توان عملیاتی خود فراهم خواهند کرد. مهم‌ترین زمینه‌هایی که در سطح جهانی در چارچوب مسئولیت‌های اجتماعی قرار می‌گیرند و بیشترین توجهات را به خود جلب می‌کنند، در حوزه‌هایی مانند حفظ اکوسیستم منطقه، توجه به خواسته‌های جوامع محلی، معاشرت و همکاری دوجانبه با جوامع محلی، سرمایه‌گذاری مجدد درآمد حاصل از معدنکاری در منطقه و گسترش فعالیت‌های معدنی در منطقه با فرهنگ‌سازی، همیاری و همکاری مردمان محلی است. بنابراین، انتظار می‌رود معدنکاران ما نیز با الگوگیری از همتایان خود در کشورهای پیشرفته معدنی در این حوزه‌ها که جزو مهم‌ترین چالش‌های حوزه معدن به‌شمار می‌رود، مسئولیت‌های خود را جدی‌تر بگیرند تا شاهد شکوفایی و اجرایی شدن هرچه بیشتر مسئولیت‌های اجتماعی باشیم. اما نباید نقش و مسئولیت نهادها و سازمان‌های ذی‌ربط را در تفهیم موضوع مسئولیت اجتماعی نادیده گرفت. این نهادها که دانشگاه‌ها، وزارتخانه‌ها و شرکت‌های دولتی، شرکت‌های خصوصی و خصولتی از جمله آنها به‌شمار می‌روند، می‌توانند نقش تعیین‌کننده‌ای در ترویج این مهم داشته باشند و برای تبیین اهمیت و ضرورت آن به معدنکاران و مجموعه‌های معدنی اقدام کنند.