ضرورت جهاد تبیین با رویکرد قرآنی تا تدوین کتاب قرآنی برای کودک و نوجوان

به گزارش خبرنگار فرهنگی خبرگزاری تسنیم، نشست هم‌افزایی دستگاه‌های قرآنی کشور پیرامون ماه رمضان 1402 به میزبانی سازمان تبلیغات اسلامی امروز سه‌شنبه 25 بهمن برگزار شد.

در ابتدای این جلسه حجت الاسلام تقی‌زاده رئیس سازمان دارالقرآن الکریم طی سخنانی بر لزوم هم‌افزایی دستگاه‌های قرآنی کشور به خصوص در ماه مبارک رمضان که بهار قرآن است تأکید کرد و با اشاره به اهمیت جهاد تبیین در شرایط این روزهای انقلاب، گفت: مقام معظم رهبری در بیانات 30 سال رهبری خود مطالب بسیار روشنی در امور قرآنی بیان کرده‌اند که می‌تواند محور این هم‌افزایی‌ها قرار گیرد و ما در سازمان دارالقرآن الکریم سند بیانات ایشان را تدوین کرده‌ایم.

در ادامه حجت الاسلام محمد قمی، رئیس سازمان تبلیغات اسلامی، درباره جایگاه این جلسه اظهار داشت: سطوحی از هم‌افزایی مثل سیاستگذاری کلان و... جایگاهش اینجا نیست و در شورای توسعه فرهنگ قرآنی پیگیری می‌شود. محور بحث و هم‌افزایی در این جلسه در مورد برنامه‌ها و ایده‌های عملیاتی مورد نظر دستگاه‌ها در ماه مبارک رمضان است. باید همم مؤمنانه را تجمیع کنیم و باید از زمان باقیمانده استفاده کنیم و سوی برنامه‌هایمان را قدری به هم نزدیک کنیم تا برکت و آثار این هم‌افزایی مشهود شود. البته قطعاً به دلیل اقتضائات مخاطبین و محیط‌های مختلف با هم فرق می‌کند نمی‌توان انتظار داشت همه برنامه‌ها یکسان شود و این طبیعی است. هم‌افزایی و هدف‌گذاری در نقاط کانونی از شلخته‌کاری جلوگیری خواهد کرد.

او در ادامه با تأکید بر تأثیر شرایط این روز انقلاب و تأکیدات مکرر حضرت آقا در مورد جهاد تبیین بر عملیات‌های قرآنی، افزود: سازمان دارالقرآن الکریم همت خود را بر هم‌افزایی همه دستگاه‌ها برای استفاده از ظرفیت‌های فراوان قرآنی قرار داده است و شما هم به این سازمان همین نگاه هم‌افزایی را داشته باشید.

در این نشست که با هدف هم‌افزایی دستگاه‌های قرآنی کشور در رمضان المبارک 1402 برگزار شد، مسئولین دستگاه‌های یادشده به ارائه‌ی گزارشی از برنامه‌های پیش‌رو در ماه مبارک رمضان پرداخت و بر تشریک مساعی جهت کیفی‌تر شدن برنامه‌ها تأکید کردند.

ضرورت احیای جلسات خانگی

حجت الاسلام قاسمیان، عضو هیئت امنای سازمان دارالقرآن الکریم، با تأکید بر برگزاری کرسی‌های تلاوت قرآن گفت: امروز ایران در قرائت قرآن کریم، مصر را جا گذاشته است و این سرمایه بزرگی است که باید قدر دانست.

او با تأکید بر کنار گذاشتن تعارف در بحث جهاد تبیین قرآنی گفت: قرآن کتاب اخلاقی است یا کتاب انقلاب است؟ این سرتیتر مهم است. تأکیدات مکرر آقا به انس و قرائت قرآن در راستای تبیین قرآنی است.

قاسمیان با بیان اینکه در قرآن کریم سنن و قواعد اجتماعی فراوانی بیان شده، خاطرنشان کرد: قرآن با یک کتاب اخلاقی اشتباه گرفته شده است. در حالی که قرآن وسط میدان است. در زمینه‌های حکمرانی و درگیری با کفار کم کاری شده است. چرا و اجتنبوا الطاغوت قرآن جدی گرفته نمی‌شود؟ از معدود افرادی که این بحث‌ها را بیان می‌کنند خود حضرت آقا هستند، اما کسی این موضوعات را امتداد نمی‌دهد.

او ضمن اظهار تأسف از کم‌کاری رسانه ملی در ترویج معارف قرآن، گفت: در زمان پیامبر (ص) تا یک جنگی اتفاق می‌افتاد، روایت دسته اول آن را قرآن بیان می‌کرد. باید سنگ بنای همچین رویکردی نسبت به قرآن را گذاشت. وقتی این آیات قرآن به گوش مردم و نخبگان بخورد تحولی ایجاد خواهد کرد و در صداوسیما هم این بحث‌ها مشتری خود را دارند. البته حتماً بیان این بحث‌ها و این‌طور تبیین‌ها هم باعث شروع مخالفت‌ها و درگیری‌هایی خواهد شد و این مسیر نیازمند پرداخت هزینه است و می‌توان در صداوسیما و نمایشگاه قرآن برنامه‌هایی را به حکمرانی قرآنی اختصاص داد.

عضو هیئت امنای سازمان دارالقرآن الکریم با تأکید بر توسعه جلسات خانگی قرآن کریم به حدیث شریف نبوی اشاره کرد و گفت: پیامبر (ص) در روایت «نَوِرُوا بُیُوتَکُم بِتِلاَوَهِ اَلقُرآنِ وَ لاَ تَتَخِذُوهَا قُبُوراً کَمَا فَعَلَتِ اَلیَهُودُ وَ اَلنَصَارَی صَلَوا فِی اَلبِیَعِ وَ اَلکَنَائِسِ وَ عَطَلُوا بُیُوتَهُم فَاِنَ اَلبَیتَ اِذَا کَثُرَ فِیهِ تِلاَوَهُ اَلقُرآنِ کَثُرَ خَیرُهُ وَ أُمتِعَ أَهلُهُ وَ أَضَاءَ لِأَهلِ اَلسَمَاءِ کَمَا تُضِیءُ نُجُومُ اَلسَمَاءِ لِأَهلِ اَلدُنیَا» ما را از کاری که یهود و نصاری کردند و خانه‌ها را از عبادت خالی کردند نهی کردند و احیای جلسات خانگی یکی از راهبردی‌ترین اقدامات است.

جهاد تبیین با رویکرد قرآنی

در ادامه این نشست معاف، معاون قرآن و عترت وزارت ارشاد اسلامی، طی سخنانی با تأکید بر جهاد تبیین با رویکرد قرآنی اظهار داشت: جهاد تبیین یک جهاد است و حرکت دارد. رویداد روی می‌دهد و رخداد رخ می‌دهد ولی روایت نمی‌شود. این مشکل چندساله ما است که روایت با ابزار هنر و رسانه انجام نمی‌گیرد.

او ادامه داد: آیه «سَنُریهِم آیاتِنا فِی الآفاقِ وَ فی أَنفُسِهِم حَتَی یَتَبَیَنَ لَهُم أَنَهُ الحَق» آیه وزارت ارشاد و سازمان تبلیغات است. وظیفه ما تبیین و روایتگری قرآنی است. همین معجزه راهپیمایی 22 بهمن را می‌توان با قرآن روایتگری کرد. دقیقاً تمام کلان مسائل جمهوری اسلامی را می‌توان در قرآن پیگیری کرد و راه‌حل‌های قرآنی را تبیین کرد.

معاف در ادامه با اشاره به ظرفیت نمایشگاه بین‌المللی و مسابقات بین‌المللی قرآن کریم گفت: می‌توان بزرگترین محفل جزء‌خوانی در دنیا را با همکاری آموزش و پرورش برگزار کنیم. همچنین بزرگترین محفل قرآنی اساتید دانشگاه قرآن در دانشگاه شریف را می‌توانیم برگزار کنیم. این برنامه‌های میلیونی تودگانی که مانور دینداری مردم است و مورد تأکید و تشویق آقا بوده است.

همچنین استاد خواجوی با بیان مشکل اصلی در کشور که عبارت است از مهجوریت و جایگاه پیدا نکردن قرآن کریم در بین مردم، گفت: چگونه می‌توان جایگاه قرآن را در بین مردم به جایگاه خودش ارتقاء داد و تمایلی برای مردم ایجاد کرد؟ بعد از این بحث در جهاد تبیین باید اولویت‌ها برای ماه مبارک رمضان مشخص شود.

او ادامه داد: شیوه‌های هنری باید احصاء شود و به ظرفیت و اقتضائات مخاطبین دقت شود. تنها روایت کردن مسأله را حل نمی‌کند و مشکل خیلی از مردم با وضع موجود است. ما نیاز به جهاد عملی دستگاه‌های حاکمیتی برای اقامه عدالت اجتماعی و اقتصادی هستیم و آن وقت جهاد تبیین هم جوابگو خواهد بود. در جهاد نباید عمل مسؤولین را فراموش کنیم.

کمبود کتاب قرآنی تبیینی و داستانی در حوزه کودک و نوجوان

در ادامه این نشست، باقرزاده نماینده آموزش و پرورش، ضمن اشاره به ضعف فعالیت‌های آموزش و پرورش در حوزه انس و فراگیری قرآن گفت: امسال تسهیل خواندن قرآن و انس گرفتن با قرآن جزء اولویت‌های آموزش پرورش است. حدود دو هزار مدرسه شبانه‌روزی داریم که ظرفیت بسیار بزرگی برای ایجاد انس با قرآن است اما مغفول مانده است.

او ادامه داد: حدود 700 دارالقرآن در سطح کشور وجود دارد که عمدتاً ساختمان مستقل دارند ولی حدود 100 دارالقرآن تعطیل هستند و می‌توانیم از نظر محتوایی واگذار کنیم. مادمی که برای مربی و معلم، تحول و انس و فراگیری قرآن اتفاق نیفتد، برای دانش‌آموزان هم اتفاقی نخواهد افتاد.

او به طرح اتقان معلمان قرآن تحت آموزش روخوانی و روانخوانی قرآن اشاره کرد و گفت: این طرح در پنج استان شروع شده و هدف ما این است که خود معلمان ابتدایی قرآن بخوانند. در حوزه کودک و نوجوانان ما کتاب قرآنی تبیینی و داستانی خیلی کم داریم. تجربه بازی هیس‌طوری تجربه بسیار موفقی بود که تا امروز 385 هزار دانش‌آموز وارد این بازی شده‌اند و باید برای قرآن هم چنین کاری کرد.

در ادامه حجت الاسلام حسینی، مسئول جامعه فرهنگی قرآنی عصر، با تأکید بر تعریف یک موطن برای هم‌افزایی فعالیت‌های قرآنی گفت: امروز محتوای جهاد تبیین باید از لوله‌کشی جلسات خانگی قرآن که چند سال است در میدان تشکیل شده، به دست مردم برسد. در پویش گسترده سال گذشته با نام ستاره‌های زمین دنبال این بودیم تا جا بیاندازیم که می‌شود قرآن خواند. ما از محافل خانگی و مساجد غفلت کرده‌ایم و باید آنها را تقویت کنیم. امسال هم در برنامه‌های تلویزیونی ستاره‌های زمین این مسیر را پیگیری خواهیم کرد.

فقدان روایت قرآنی از جامعه

در ادامه شکری، مدیرکل طرح و برنامه سازمان دارالقرآن، بر تداوم این جلسات تأکید کرد و گفت: چگونگی هم‌افزایی بسیار مهم است و یکی از مهم‌ترین ارکان این هم‌افزایی، اقدام زودهنگام و به موقع است. می‌توان محور هم‌افزایی در ماه مبارک امسال را بر هماهنگی محتوایی گذاشت و نه قالب‌ها.

او تصریح کرد: در بحث‌های تبیینی باید بحث‌های مستند و مستدل استفاده شود. حتماً در این حوزه باید آسیب‌شناسی دقیقی صورت بگیرد تا بتوان از روش‌های مختلف تبیین مؤثر را انجام داد. همچنین مثلث سه‌گانه «قرآن، هنر و رسانه» حتماً باید دیده شود. جذابیت‌های هنری بسیار راهگشا است. باید اقشار ویژه مثل معلمان را مورد توجه جدی قرار دهیم.

حجت الاسلام زارع، از سازمان فرهنگ و ارتباطات، نیز با توجه دادن به 14 میلیون ایرانی خارج از کشور گفت: ما در خارج از کشور در دو مقطع محرم و رمضان می‌توانیم به ایرانیان خارج از کشور دسترسی پیدا کنیم. برای این مخاطبین نیازمند یاری سایر دستگاه‌ها در بحث تولید محتوا و محصولات جدید قرآنی و به ویژه هنری هستیم. زیرا محتوای قرآنی به زبان‌های خارجی بسیار کم داریم.

اجرای برنامه‌های قرآنی با محوریت سوره «محمد (ص)»

حجت الاسلام تقی‌زاده، رئیس سازمان دارالقرآن، با پیشنهاد ادامه این نشست با میزبانی سایر دستگاه‌های قرآنی، گفت: طی مباحثاتی که در سازمان ما انجام شد سوره محمد صلی‌الله‌علیه‌وآله یکی از بهترین سوره‌های متناسب با شرایط این روزهای انقلاب است که سرشار از امیدآفرینی و روایت درست از شرایط امروز است که می‌تواند محور بسیاری از اقدامات قرآنی قرار گیرد.

او ادامه داد: کتابی با عنوان تبیان با تبیین با محوریت 30 جزء قران کریم و با رویکرد جهاد تبیین نیز در حال تدوین است که می‌تواند محتوای بسیاری از محافل و کرسی‌ها و جلسات قرآنی در ماه مبارک رمضان قرار گیرد.

در انتها حجت الاسلام قمی دسترسی به مخاطبان جدید را یکی از مهمترین اقدامات برای ماه مبارک اعلام کرد و افزود: اگر بتوانیم در مورد سوره محوری به توافق برسیم، بسیار می‌تواند باعث هم افزایی شود.

او تصریح کرد: تا حد امکان باید سمت و سوی سخنان و محتواها یکی باشد. هم باید روی کارهای محلی منطقه‌ای سرمایه‌گذاری کرد و هم کارهای بزرگ ملی. چراکه رهبر معظم انقلاب فرمودند خانم‌هایی که ضعیف الحجاب هستند بر دهان دشمن زدند، یک روایت مؤمنانه مغفولی از جامعه و مردم بیان کردند.

قمی یادآوری کرد: قرآن جامعه را برای خودش درست روایت می‌کند. اما یکی از مشکلات امروز ما در عدم روایت قرآنی از جامعه است. در حالی که دشمن با هجمه رسانه‌ای روایت خودش را به جامعه القاء کرده است.

او خاطرنشان کرد: خط قرمز هم‌افزایی ماه مبارک، تنها مربوط به سال جاری نیست و این حرکت باید مستمر ادامه پیدا کند.