ظریف بعد از حسن خمینی

8 صبح روز سه‌شنبه 21 اردیبهشت ثبت‌نام انتخابات برای سیزدهمین دوره ریاست‌جمهوری در ساختمان خیابان فاطمی آغاز شد؛ صبحی کم‌رمق و آرام که برای یکی، دو روز ابتدایی ثبت‌نام‌ها برخلاف روز‌ها و ساعات پایانی امری معمول است. این شروع بی‌رونق حتی به سیاق سال‌های پیش با حضور وزیر کشور هم نبود.

اعتماد در ادامه نوشت: عبدالرضا رحمانی‌فضلی فرمان آغاز فرآیند ثبت‌نام کاندیدا‌ها در ستاد انتخابات را غیرحضوری و کتبی صادر کرد و پس از آن ثبت‌نام‌ها در طبقه اول ساختمان وزارت کشور کلید خورد. زودتر از اینکه در‌های وزارت کشور به روی خبرنگاران گشوده شود، اولین کاندیدای انتخابات ریاست‌جمهوری با لباس روحانیت و چفیه‌ای تزیین شده با عکس چاپی آیت‌الله خامنه‌ای و امام خمینی جلوی ورودی خیابان شهید گمنام وزارت کشور منتظر بود تا در‌ها گشوده و فرآیند ثبت‌نام آغاز شود.

او و یک زن میانسال اولین کسانی بودند که نام‌شان به عنوان کاندیدای انتخابات ریاست‌جمهوری دوره سیزدهم به ثبت رسید. پس از آن به مرور طبقه همکف ستاد انتخابات که به دلیل شرایط شیوع کووید -19 و برای رعایت پروتکل‌ها با تغییرات همراه بوده، شلوغ‌تر شد، اما همان طور که انتظار می‌رفت دیروز خبری از کاندیدا‌های جنجالی و سیاسیونی که می‌توانند روند انتخابات را دستخوش تغییر کنند، نبود. چند چهره شناخته شده و البته 3 نظامی برای سیزدهمین دوره انتخابات اعلام نام‌نویسی کردند. از همین روی شاید بتوان اولین روز از 6 روز مهلت قانونی برای نام‌نویسی در انتخابات دوره سیزدهم ریاست‌جمهوری را روز نظامیان نامید؛ روزی که از نامی تا دهقان و حتی سعید محمد رسما کاندیدا شدند.

شناخته شده‌های نه چندان سرشناس - وهاب عزیزی، دبیرکل جهادگران اسلامی اولین چهره نسبتا شناخته شده‌ای بود که حدود نیم ساعت پس از آغاز نام‌نویسی وارد ستاد انتخابات کشور شد. او شعار دولت متبوع و احتمالی‌اش را «جهاد برای حل مشکلات مردم و جهاد برای قطع زنجیره فساد، ویژه‌خواری و رانت» اعلام کرد. البته عزیزی یک بار هم برای انتخابات ریاست‌جمهوری دوره دوازدهم ثبت‌نام کرده، اما انصراف داده بود. او برای مدت کوتاهی در جمع خبرنگاران حاضر شد، خود را نماینده جریان سوم توصیف کرد و گفت که آمده تا آقازاده‌ها و رانت‌خواران را حذف کند.

محمدحسن نامی دومین چهره شناخته شده‌ای بود که حدود یک ساعت پس از آغاز نام‌نویسی‌ها وارد ستاد انتخابات شد. او که به امیر نامی شناخته می‌شود از نیرو‌های نظامی و عضو ارتش جمهوری اسلامی و البته چند ماهی هم وزیر ارتباطات و فناوری اطلاعات دولت محمود احمدی‌نژاد بوده است. حضور او در کابینه محمود احمدی‌نژاد باعث شد که از او در مورد همراهی یا رایزنی با رییس دولت نهم و دهم پرسیده شود. نامی، اما در فرصت 10 دقیقه نشست خبری‌اش تاکید کرد که هیچ ارتباطی با احمدی‌نژاد ندارد.

او همچنین گفت که گرایش‌های اصولگرایانه دارد، اما مستقل وارد انتخابات شده، 64 برنامه برای مدت 4 سال دارد که 6 برنامه از این تعداد در 6 ماهه نخست اجرایی خواهد شد. اما آنچه در سخنان نامی به وضوح دیده و شنیده شد، خلق و خوی نظامی او بود چه آنکه دولتش را دولت «نظم و قانون» و یک بار هم «دولت مقتدر و منضبط» توصیف کرد.

نام‌نویسی عجیب - پس از ثبت‌نام نامی بود که خبر مشورت و جلسه رایزنی ظریف با سیدحسن خمینی و سیدمحمد خاتمی منتشر شد و زمزمه‌هایی میان خبرنگاران از اعلام کاندیداتوری ظریف به راه افتاد. اما فرآیند طی شده در ستاد انتخابات همه توجه را به خود جلب کرد. در ستاد انتخابات شنیده می‌شد که آخرین کاربر - کاربر22- که به عنوان نماینده شورای نگهبان حضور دارد مدارک نام‌نویسی وهاب عزیزی را تحویل نگرفته، اما مدارک نامی را دریافت کرده است.

شنیده می‌شد که نماینده شورای نگهبان ابلاغیه این نهاد را اجرا می‌کند و وزارت کشور هم فرمان رییس‌جمهوری. خبرنگاران مستقر در ستاد موضوع را با عباسعلی کدخدایی، سخنگوی شورای نگهبان در میان گذاشتند و او پاسخ داد که نماینده شورای نگهبان مدارک افراد را بر اساس ابلاغیه اخیر دریافت می‌کند. با این حال نماینده شورای نگهبان مستقر در ستاد از این موضوع ابراز بی‌اطلاعی کرد و گفت که مشغول انجام مسوولیت نظارتی است.

به هر روی در روز اول نام‌نویسی فرآیند نام‌نویسی بر اساس قانون و آن طور که رییس‌جمهوری دستور داد، انجام شد، اما تا آخرین لحظه مشخص نشد که نماینده شورا ثبت‌نام‌ها به رسمیت شناخته و مدارک را تحویل گرفته یا نه. برخلاف معمول هیچ مقامی از وزارت کشور در پایان روز نشست خبری برگزار نکرد و خبری ازآمار پایان هر روز درجمع خبرنگاران نبود و به توضیحاتی برای صداوسیما اکتفا شد.

حضور دو کاندیدای نظامی که در یکی، دو ماه گذشته بار‌ها نامشان شنیده شده بود، اما بار دیگر همه توجهات را به خود جلب کرد. بعد از زن موتورسواری که مدارکش کامل نبود و موفق نشد، ثبت‌نام کند، اما حرف‌هایش در فضای مجازی بار‌ها دست به دست شد، حوالی ساعت 11 سعید محمد وارد ستاد انتخابات شد.

محمد در همه فریم‌های عکسی که از او منتشر شد طوری شناسنامه را رو به دوربین‌ها گرفت که نام مادر و پدرش چندان مشخص نباشد، شناسنامه‌ای که گفته می‌شد اصل آن را جا گذاشته و همین هم باعث شده که دو بار به ستاد مراجعه کند. او بعد از طی ثبت‌نام کنفرانس خبری برگزار، صحبتش را با نقد دولت آغاز و وعده داد که جامعه نیازمند تحولی شگرف و اصلاحات مبتنی بر اصول است. سعید محمد سعی کرد در پاسخ به سوالی در مورد برجام رویکردی میانه با نگاهی انتقادی به دولت داشته باشد.

محمد تاکید کرد مستقل است و نه مورد حمایت جریانی است و نه می‌خواهد مورد حمایت کسی یا جریانی باشد. اما از آنجا که عمدتا کاندیدا‌ها پیش از حضور اذن و اجازه‌ای هم از رهبری دارند، از محمد در مورد مشورت با رهبری برای کاندیداتوری پرسیدیم، آن هم زمانی که کاندیداتوری سیدابراهیم رییسی جدی‌تر شده است. محمد، اما پاسخ داد که شأن رهبری اجل از این است که نفیا یا اثباتا در مورد حضور در انتخابات اظهارنظر کنند و البته همین که به دولت جوان انقلابی تاکید دارند، حجت را بر او و همراهانش برای کاندیداتوری تمام کرده است.

محمد البته ترجیح داد که صحبت کناره‌گیری به نفع رییسی را به پایان دوران نام‌نویسی موکول کند. در میان کاندیدا‌های نظامی مثل هر سال پیرمرد کفن پوشی که برای اغلب انتخابات‌ها ثبت‌نام می‌کند، معرکه‌ای درست کرد و بعد از آن هم وحید کریمی، دیپلمات سابق و یک پسر 23 ساله به عنوان جوان‌ترین کاندیدای دیروز نام‌نویسی کردند. پس از ساعاتی بی‌خبری در ستاد انتخابات بالاخره حضور حسین دهقان، وزیر دفاع دولت اول روحانی که پیش از این گفته بود در روز اول برای ثبت‌نام خواهد آمد، ثابت کرد که روز، روز نظامیان است.

حسین دهقان تنها همراهش همسرش بود پس از طی فرآیند نام‌نویسی در نشست خبری 15 دقیقه‌ای به سوالات خبرنگاران پاسخ داد. سردار دهقان برخلاف سردار محمد نشان داد که سفت و سخت پای انتخابات است و به قول خودش نه منتظر کسی مانده و نه به خاطر کسی یا جریانی کنار می‌کشد. او حتی از ائتلاف نظامی‌های که بعد از انتشار خبر جلسه مشترک محسن رضایی، رستم قاسمی و سعید محمد منتشر شد، استقبال نکرد و گفت که هر کس تکلیف خودش را می‌داند و تاکید کرد چنین تکلیفی برای خود قائل نیست.

از دهقان در مورد سرنوشت سیاسی‌اش پرسیدیم و اینکه با توجه به عدم اقبال مردم به نظامیان نگران نیست، سرنوشتش مشابه سرنوشت سیاسی دیگرانی با سابقه نظامی شود؟ سردار که اولین بار است خود را در مظان رای مردم قرار می‌دهد، اما گویا هیچ نگرانی از عدم استقبال ندارد و به همین دلیل تاکید کرد که «اجازه بدهید مردم تصمیم بگیرند و من مقهور این شرایط و حرف‌ها نمی‌شود» دهقان از اعلان اعضای کابینه و معاون اول خودداری کرد و به سوالات پی در پی در مورد کناره‌گیری‌اش در صورت حضور رییسی روی خوشی نشان نداد.

پایان‌بندی روز خلوت ستاد انتخابات کشور هم با محمد زارع‌فومنی، دبیر حزب مردمی اصلاحات و سردبیر صدای اصلاحات رقم خورد. کسی که هر از گاهی برای انتخابات‌های مختلف گذرش به خیابان فاطمی می‌افتد و دیروز هم با شعار جوان‌گرایی و انتخاب معاون اول زن از نظامیان خواست به پادگان‌ها بازگردند تا کشور به دست جوانان اداره شود.