عامل اصلی آلودگی تهران مشخص شد
سماندسوزی معضلی است که در حاشیه شهرهای بزرگ مانند تهران رخ می‌دهد و در روزهای آلوده نفس کشیدن را برای شهروندان دشوارتر می‌کند و باعث تشدید آلودگی هوا در شرایط وارونگی دما می‌شود؛آن هم در شرایطی که بر اساس «قانون هوای پاک» و «قانون مدیریت پسماند» پسماندسوزی ممنوع است.
پسماندسوزی همواره به عنوان یکی از عوامل آلودگی هوای پایتخت مطرح بوده است. در «قانون هوای پاک» به موضوع پسماندسوزی پرداخته شده و در ماده 20 این قانون آمده است:«انباشت پسماندهای بیمارستانی و صنعتی در معابر عمومی و فضای باز یا سوزاندن آن‌ها و انباشتن پسماندهای خانگی و ساختمانی در معابر عمومی و فضای باز خارج از مکان‌های تعیین شده توسط شهرداری‌ها و دهیاری‌ها یا سوزاندن آن‌ها همچنین سوزاندن بقایای گیاهی اراضی زراعی پس از برداشت محصول ممنوع بوده و متخلف حسب مورد به جزای نقدی درجه شش موضوع ماده 19 «قانون مجازات اسلامی محکوم می‌شود».
علیرضا مزینانی - مدیرکل حفاظت محیط زیست استان تهران - درباره اقدامات این اداره کل برای مقابله با پسماندسوزی می‌گوید: با برنامه‌ریزی انجام شده گشت و پایش‌های شبانه در حوزه کل استان از طریق ادارات حفاظت محیط زیست شهرستان‌ها و ستاد اداره کل اجرا می‌شود. هدف از انجام این گشت‌ها و پایش‌ها کنترل منابع آلوده‌کننده هوا و مقابله با تخلفات احتمالی به‌ویژه در ساعات غیر اداری و ایام تعطیل هفته است.
وی همچنین پسماند و ضایعات سوزی را از مهمترین عوامل در افزایش آلودگی هوا ذکر و اضافه می‌کند: 17 مورد مقابله با پسماندسوزی و ضایعات‌سوزی در گشت و پایش‌های شبانه ماموران اجرایی در این مدت ثبت شده که نشان از تداوم این معضل در سطح استان دارد.
مدیرکل حفاظت محیط زیست استان تهران با بیان اینکه برابر قانون چندین دستگاه در خصوص برخورد با پسماند سوزی وظیفه دارند، می‌گوید: شهرداری‌ها، بخشداری‌ها، نیروهای انتظامی، جهاد کشاورزی از جمله دستگاه‌هایی هستند که باید به‌صورت ویژه و جدی‌تری به این موضوع بپردازند تا این معضل مهم در سطح استان برطرف شود. آلودگی هوا موضوعی است که نیازمند مشارکت جدی و همکاری همه مردم و دستگاه‌های اجرایی مسئول دارد.
این موارد در حالی در آذرماه سال جاری بیان شده است که به گفته محمد رستگاری - معاون سابق نظارت و پایش اداره محیط زیست استان تهران - پسماندسوزی یکی از شایع‌ترین تخلفاتی است که گزارش می‌شود و نقش موثری در تشدید آلودگی هوا به‌ویژه در شرایط پایداری جوی و عدم وزش باد دارد.
او همچنین خاطرنشان می‌کند که معمولا افرادی که اقدام به پسماندسوزی می‌کنند، قابل شناسایی نیستند مگر اینکه حین این اقدام مشاهده شوند بنابراین پیشگیری و مقابله با آن کاری دشوار است.
عزیز میکائیلی - رییس اداره حفاظت محیط زیست شهرستان پردیس- نیز بر ضرورت فرهنگازی در زمینه پسماند سوزی تاکید می‌کند و می‌گوید: لازم است که همه افراد خود را متعهد به رعایت الزامات زیست‌محیطی و مسئول حفظ محیط زیست و سلامتی تک تک آحاد جامعه و شهروندان بدانند.
پسماندسوزی معضلی است که سال‌های گذشته نیز به‌صورت گسترده در شهرهای مختلف استان تهران رخ می‌داد و باعث تشدید آلودگی هوا می‌شد اما طی سال جاری با توجه با افزایش روزهای آلودگی هوا نسبت به سال گذشته مقابله با این معضل بیش از پیش اهمیت پیدا کرده است.
فاطمه اکبرپور - رئیس اداره ارزیابی محیط زیست و بررسی آلودگی هوا و تغییر اقلیم اداره کل محیط زیست استان تهران - می‌گوید: معضل پسماندسوزی کما فی‌سابق در حاشیه بیشتر شهرستان‌های استان و نقاط مختلف استان تهران مشهود است که با توجه به وارونگی دما و سکون جوی، به‌عنوان یکی از کانون‌های آلودگی هوا نیز محسوب می‌شود.
به گفته وی، با وجود اینکه برخوردهای جدی با متخلفان پسماندسوزی صورت می‌گیرد اما همچنان مانند سال‌های گذشته این تخلف در بسیاری از نقاط استان تهران توسط برخی افراد اتفاق می‌افتد.
اکبرپور درباره دلایل و انگیزه‌های برخی افراد برای اقدام به پسماندسوزی توضیح می‌دهد و می‌گوید: برخی افراد به‌منظور سودجویی و منفعت‌طلبی اقدام به پسماندسوزی می‌کنند. درعین حال ارتزاق برخی از افراد به زباله‌گردی و سوزاندن پسماندها به امید یافتن بخش باارزش پسماند گره خورده است. پدیده وندالیسم و زباله گردی کودکان نیز یکی از پدیده‌های اجتماعی این حوزه تلقی می‌شود. متاسفانه سوزاندن لاستیک و قطعات پلاستیکی اجزای مختلف پسماندها علاوه بر انتشار پارامترهای متداول آلایندگی هوا، منجر به آزاد شدن ترکیبات خطرناک آلی و در برخی از موارد حتی دی اکسین‌ها و فوران‌ها نیز می‌شود که بیماری‌زایی آن‌ها ثابت شده است.
رئیس اداره ارزیابی محیط زیست و بررسی آلودگی هوا و تغییر اقلیم اداره کل محیط زیست استان تهران به راهکارهای کاهش پسماندسوزی اشاره می‌کند و می‌گوید: بسیار واضح است تا زمانی که ذخیره‌سازی پسماندهای شهری به روال کنونی ادامه پیدا کند و دسترسی به پسماند در تمام ساعات شبانه روز برای زباله گردی فراهم باشد، این مشکل حل نخواهد شد. برای مرتفع شدن این مشکل باید شیوه ذخیره‌سازی و جمع آوری پسماند تغییر و به سمت هوشمند سازی حرکت کند. یکی دیگر از راهکارها ساماندهی کلیه ذینفعان به‌ویژه زباله‌گردان، تفکیک‌کنندگان و بازیافت‌کنندگان است چراکه این افراد از اجزای این چرخه محسوب می‌شوند و حذف آنان پاک کردن صورت مساله خواهد بود. انتظار می‌رود این موضوعات در طرح جامع مدیریت پسماند کلان شهر تهران و سایر شهرهای استان پیش‌بینی شود.
اکبرپور می‌گوید: برخی افراد نیز پسماندهای حاصل از هرس درختان را به جای انتقال به مکانی مناسب برای دفع به آتش می‌کشند تا به خیال خود با سریع‌ترین روش اقدام به دفع آن‌ها کنند همچنین در برخی مناطق از شهر یا روستاها که خدمات‌دهی برای مدیریت پسماند به نحو مطلوب انجام نمی‌شود، مردم آن منطقه برای دور کردن پسماندها از پیرامون محل زندگی خود اقدام به آتش زدن آن‌ها می‌کنند.
سازمان حفاظت محیط زیست در حوزه مدیریت پسماند و مقابله با پسماندسوزی به‌عنوان دستگاه نظارتی تعیین شده است و مقابله با معضل پسماندسوزی بر عهده شهرداری‌ها، دهیاری‌ها، بخشداری‌ها، نیروی انتظامی، استانداری و چند وزارتخانه دیگر است اما آیا واقعا متولیان اقدامات لازم را انجام می‌دهند و عزم جدی برای مقابله با پسماندسوزی دارند؟