عده‌ای نفوذ نظام سرمایه‌داری را نادیده گرفته‌اند

گروه فرهنگ و هنر خبرگزاری دانشجو - دندان خواب سفر مرگ؛ نام نمایشی است که این شب‌ها در تماشاخانه مهرگان سالن دا روی صحنه می‌رود. نقد نظام سرمایه داری محور اصلی این اجرا را شامل می‌شود. نمایشی که همچون نام خلاقانه و عجیب خود، از ابتدای ورود تماشاگر به سالن اجرا آغازی متفاوت را رقم می‌زند. اگرچه که خلاقیت و نوع نگاه کارگردان برای نقد نظام سرمایه‌داری در جامعه جهانی قابل توجه است، اما ضعف‌هایی در طول نمایش سبب جدا شدن مخاطب از جریان اجرا می‌شود.

سالن کوچک تماشاخانه دید کلی به صحنه را از مخاطب دریغ می‌کرد و فضای محدود آن در بازی بازیگران نیز تاثیر خود را گذاشته بود. از طرفی اگرچه هدف کارگردان نشان دادن قدرت نظام سرمایه داری در جهت دهی به افکار و رفتار جوامع است، این هدف به خوبی توسط مخاطب دریافت نمی‌شود. شیوه‌ی تعامل با مخاطب نیز از نقاط قابل اشاره این نمایش است. علیرضا نجفی کارگردان نمایش دندان خواب سفر مرگ در گفتگو با خبرنگار دانشجو ضمن اشاره به تفاوت مقوله‌ی اجرا و نمایش گفت: در نگاه عموم به کار ما نمایش یا تئاتر می‌گویند، اما در نگاه تکنیکی و تخصصی‌تر به این شیوه تئاتر اجرا می‌گویند. اجرا و نمایش اختلافاتی دارند که این در معرفی نمایش ما اهمیت دارد؛ آن هم معاشرت و ارتباط چشمی مستقیم و حتی کمک گرفتن از تماشاگر است. این کمک گرفتن کمک فیزیکی نیست بلکه جریان سازی در طول نمایش اتفاق می‌افتد که به مخاطبان اجازه حضور در نمایش را می‌دهد.

وی افزود: اجرای ما سه بازیگر دارد که در متن نمایشنامه هر کدام زندگی خود را توصیف می‌کنند. آن‌ها پیش دکتر تراپیست هستند و از کودکی خود تا نقطه‌ای که در آن گیر کرده اند را تعریف می‌کنند. سه مونولوگ که همزمان و در دل یکدیگر ارائه می‌شود. جایی این سه زندگی به یکدیگر می‌رسد. در ارائه‌ی این اجرا هدفمان این بود که متن خیلی اهمیت نداشته باشد، چون می‌خواستیم به نسبت یک قصه‌ی معمولی به تاثیرات زندگی اجتماعی امروز متولدین دهه 60 و 70 و تعاملاتشان با هم بپردازیم. در جایی از اجرا زندگی این سه شخصیت به یکدیگر گره می‌خورد، اما هر کدام از دید شخصی خودشان به روایت داستان می‌پردازند و هرکس خود را بی گناه، اما نفر رو به رو یی او را مقصر اوضاع می‌داند.

علیرضا نجفی درخصوص هدف اصلی نمایش گفت: در این اجرا یک گرداننده وجود دارد که اواسط نمایش به اجرا می‌پیوندد و هدف اصلی را بیان می‌کند. یک شرایط زندان گونه‌ای در جامعه جهانی رواج پیدا کرده است که باعث شبیه شدن زندگی افراد جامعه به یکدیگر شده است. در این شرایط است که افراد احساسات را کنار می‌گذارند و به اصطلاح نمایش ما جز آدم‌های داخل جعبه می‌شوند که همگی از یک سوراخ گزیده می‌شوند و اگر از آن جعبه بیرون بیایند و واقعی زندگی کنند و فضای مجازی را کنار بگذارند می‌توانند از زندگی لذت ببرند.

وی ضمن نقد سلطه‌ی نظام سرمایه داری ادامه داد: شخصا تقابل بسیاری با نظام سرمایه داری دارم. منظورم امپریالیسم جهانی و نظامی است که با رسانه‌ی خود نوع زندگی تحمیل می‌کند. من در پیج شخصی ام بین تبلیغات اجرایم از فلسطین استوری میگذارم که باعث ریزش مخاطب من هم شده است. در زندگی سیاسی و اجتماعی ما نکاتی وجود دارد که قدرت اصلی جهان گفته فراموش کنید. کشته شدن بچه‌های فلسطینی را فراموش کنید و آن چیزی که ما میخواهیم را ببینید. این اتفاق را ما امروز داریم می‌بینیم. درباره زندگی شخصی ما هم به همین صورت است. ارتباطات، عشق و هر انچه که هست با پول و سرمایه تحت تاثیر قرار می‌گیرد و این دست الگو‌ها را رسانه و زندگی سرمایه داری تعیین می‌کند.

وی افزود: اجرا یک اشاره به جنگ تحمیلی هم دارد. ما فراموش کردیم که در زمان جنگ کسی می‌گفت من فقط یک شیشه مربا دارم و می‌خواهم همین را برای رزمندگان بفرستم. این مربا وقتی به دست رزمنده می‌رسید او با انرژی معنوی همین کمک به راه خود ادامه میداد. این دست احساسات توسط نظام سرمایه داری مورد هدف قرار گرفته است. چه چیزی باعث تغییر سلیقه‌ی مخاطب می‌شود؟! به طور مثال چه جریانی باعث می‌شود که یک گروه موسیقی کره‌ای در جهان مورد توجه قرار بگیرد؟! به نظر من تنها هنر آن‌ها نیست. تعیین شده که این اتفاق بیفتد. من هم به نوبه‌ی خود تصمیم گرفتم با توجه به هنری که دارم ارائه‌ای از مواجه‌ای این مسئله داشته باشم که چرا کسی باید برای ما تصمیم بگیرد که پیش تراپیست برویم، چه کسی را دوست بداریم یا عاشق چه کسی نشویم.

علیرضا نجفی در پایان گفت: مسئله این است که برای مردم جامعه تصمیم گرفته می‌شود. درحالی که در ایران مخصوصا زمان جنگ آدم‌هایی بودند که با یک رهبر پر جذبه‌ای مثل امام خمینی (ره) اتفاقی را ایجاد کردند که همه تحت تاثیر آن هستیم، اما حالا عده‌ای درحال فراموشی و نادیده گرفتن قالب شدن رسانه‌های سرمایه داری هستند. قدیم‌تر اسم این شیوه را تهاجم فرهنگی گذاشتند و تنها از آن صحبت شد، اما واقعیت این است که آنچه ما باید درباره آن اقدام کنیم وسراغش برویم در قالب این کلمات نمی‌گنجد؛ مسئله تمدن و نگرش تمدنی است که ایران از آن بهره‌مند است که در اوج تحریم‌ها هم شکوفا می‌شود، اما از طرفی جامعه‌ی آن از طرف نظام سرمایه داری مورد حمله قرار می‌گیرد.

در خلاصه نمایش آمده؛ همه چیز از وقتی شروع میشه که چیزی تموم بشه. نمایش دندان خواب سفر مرگ به کارگردانی علیرضا نجفی با بازی رامتین کرامتی دیبا، حدیث بیابان گرد و حمیده هاشمی از 7 تا 17 آذر ماه خانه نمایش دا سالن دو روی صحنه می‌رود.