عربستان در آستانه پیمان دفاعی تازه با آمریکا
دنیای اقتصاد: در حالی که فضای امنیتی خاورمیانه پس از جنگ غزه و افزایش تنش‌های منطقه‌ای شکننده‌تر شده، عربستان سعودی در حال مذاکره با دولت دونالد ترامپ برای امضای یک پیمان دفاعی جدید با ایالات متحده است. به گزارش فایننشال تایمز، این توافق قرار است مشابه پیمان امنیتی اخیر آمریکا با قطر باشد که بر اساس آن، هرگونه حمله به دوحه به مثابه تهدیدی علیه صلح و امنیت آمریکا تلقی می‌شود.
گروه آنلاین روزنامه دنیای اقتصاد - محمدامین مکرمی: هدف ریاض از این مذاکرات، دستیابی به توافقی «محکم‌تر» نسبت به چارچوب‌های همکاری پیشین است؛ توافقی که دامنه همکاری‌های نظامی، اطلاعاتی و فناوری را گسترش دهد. انتظار می‌رود ولیعهد محمد بن‌سلمان در سفر خود به واشنگتن طی ماه آینده، زمینه نهایی‌سازی این پیمان را فراهم کند. چنین توافقی می‌تواند نقطه عطفی در روابط دفاعی دو کشور باشد و به عربستان جایگاه امنیتی تازه‌ای در معادلات خلیج فارس ببخشد.
منابع نزدیک به مذاکرات گفته‌اند واشنگتن قصد دارد در قالب این پیمان، بر همکاری‌های دفاعی و مقابله با تهدیدات منطقه‌ای تمرکز کند. وزارت خارجه آمریکا نیز اعلام کرده است که شراکت امنیتی با عربستان، «ستون اصلی راهبرد منطقه‌ای ایالات متحده» باقی خواهد ماند. با این حال، برخی تحلیلگران آمریکایی معتقدند دولت ترامپ تلاش خواهد کرد امضای این پیمان را به پیشرفت در مسیر عادی‌سازی روابط ریاض و تل‌آویو گره بزند؛ موضوعی که به دلیل اختلاف‌نظر عمیق بر سر آینده فلسطین همچنان با بن‌بست روبه‌روست.
در دوره ریاست‌جمهوری جو بایدن، مذاکرات مشابهی میان واشنگتن و ریاض جریان داشت و قرار بود امضای آن همزمان با توافق عادی‌سازی روابط میان عربستان و اسرائیل انجام شود. اما حمله 7 اکتبر 2023 حماس به اسرائیل و آغاز جنگ غزه، این روند را متوقف کرد. محمد بن‌سلمان بارها تاکید کرده است که هرگونه عادی‌سازی روابط با اسرائیل منوط به تشکیل دولت مستقل فلسطینی است؛ شرطی که تل‌آویو آن را به‌صراحت رد می‌کند.
تحلیلگران می‌گویند بازگشت ترامپ به قدرت، فرصت جدیدی برای عربستان فراهم کرده تا توافق امنیتی مستقلی را بدون الزام به عادی‌سازی با اسرائیل دنبال کند. این پیمان می‌تواند در قالب توافق‌نامه رسمی یا دستور اجرایی رئیس‌جمهور منعقد شود؛ مشابه رویکردی که واشنگتن ماه گذشته در قبال قطر اتخاذ کرد.
در عین حال، ریاض همزمان با این مذاکرات، گام‌هایی برای متنوع‌سازی روابط امنیتی خود برداشته است. امضای پیمان «دفاع متقابل راهبردی» با پاکستان، نشانه‌ای از تمایل عربستان برای تقویت بازدارندگی از طریق همکاری با قدرت‌های غیرغربی است. این اقدام پیامی غیرمستقیم به واشنگتن و تل‌آویو نیز بود مبنی بر اینکه ریاض در پی گزینه‌های جایگزین برای تضمین امنیت ملی خود است.
توافق احتمالی جدید می‌تواند بازتعریفی از روابط سنتی واشنگتن و ریاض باشد؛ رابطه‌ای که با وجود قراردادهای عظیم تسلیحاتی، طی سال‌های اخیر به دلیل بی‌اعتمادی متقابل و نوسان سیاست‌های آمریکا آسیب دیده است. عربستان با تکیه بر برنامه‌های توسعه‌ای بلندپروازانه خود، به دنبال تثبیت سپر امنیتی پایداری است که بتواند از سرمایه‌گذاری و ثبات داخلی آن محافظت کند.