علت اصلی گران شدن قیمت گوشت / شکاف قیمت 700 هزار تومانی بین دامداری و بازار

یکی از صنایعی که خشکسالی ایران به آن آسیب زده و آن را با چالش جدی مواجه کرده صنعت دامپروری است. به گفته فعالان این حوزه، قیمت گوشت از دامدار تا مصرف‌کننده بیش از 700 هزار تومان افزایش پیدا می‌کند و سهم تولید کننده از قیمت نهایی به کمتر از نصف می‌رسد. به طوری که در برخی از فروشگاه‌ها فروش گوشت با قیمت کیلویی یک میلیون و 500 هزار تومان نیز انجام می‌شود. در حالی که برای خرید دام زنده تنها نصف این مبلغ به دامدار پرداخت می‌شود.

چرا هشدارهای خشکسالی به گرانی گوشت انجامید؟

مدیرعامل اتحادیه مرکزی تعاونی‌های کشاورزی دام سبک در گفت‌و‌گو با خبرنگار روزنامه ایران عنوان کرد: فعالان این صنف از اواخر زمستان و اوایل بهار سال 1403 و همزمان با اعلام گزارش‌های سازمان هواشناسی در مورد خشکسالی گسترده، هشدارهای لازم را در مورد تبعات این پدیده ارائه کردند. اما متأسفانه هشدارهای ما جدی گرفته نشد. نه فقط وزارت جهاد کشاورزی، بلکه سایر نهادهای ذیربط از جمله ستاد بحران کشور، بانک مرکزی و سازمان برنامه و بودجه نیز به آن هشدارها توجه نکردند.

افشین صدر دادرس با اشاره به تأثیر خشکسالی بر تغذیه دام‌ها افزود: «در شش ماهه اول هر سال، دام سبک معمولاً در مراتع تغذیه می‌کند و نیاز به خوراک دستی ندارد، اما خشکسالی بی سابقه امسال موجب شد 70 میلیون رأس گوسفند به طور ناگهانی به بازار نهاده ها وارد شوند. بنابراین متناسب با این افزایش تقاضا واردات نهاده هایی مانند جو نیز باید افزایش پیدا می‌کرد، اما این اتفاق نه تنها رخ نداد، بلکه در مقطعی ثبت سفارش واردات نیز متوقف شد.»

وی به مشکلات سامانه «بازارگاه» نیز اشاره کرد و گفت: «متأسفانه سامانه‌ای که برای حذف واسطه‌ها طراحی شده بود، اکنون در اختیار عواملی قرار گرفته که با ایجاد قیمت های کاذب، بر التهاب بازار اضافه کرده‌اند.»

صدر دادرس تأکید کرد:«یکی از مشکلات ما مربوط به تخصیص نیافتن سهمیه ارزی کافی به وزارت جهاد کشاورزی بود که با وجود شرایط خشکسالی، باید افزایش می‌یافت؛ اما افزایش نیافت. از همین رو تمامی این عوامل موجب افزایش قیمت نهاده‌های دامی شد و دامداران خرده پا را با مشکل مواجه کرد.

از سوی دیگر چنین اقداماتی منجر به کشتار دام های مولد و بره ها با وزن پایین نیز شد که این کار در کوتاه مدت قیمت را کاهش داد، اما در ادامه با کاهش عرضه، باعث افزایش قیمت گوشت قرمز شد.»

 پیشنهاد مدیریت بازار از سوی دامداران 

همچنین نماینده اتحادیه مرکزی تعاونی‌های کشاورزی دامداران ایران نیز در گفت‌و‌گو با خبرنگار روزنامه ایران عنوان کرد: اعضای اتحادیه ما تنها تولید کننده هستند و بازار دست آنها نیست از همین رو تنها در خصوص قیمت تمام شده این محصول می‌توانیم اظهار نظر کنیم.

مجتبی عالی افزود: «دولت فقط به دامداران، بخش کمی از جو، ذرت و سویای مورد نیاز آنها را تحویل می‌دهد و ما مجبوریم مابقی نیاز خود را به صورت آزاد از بازار تهیه کنیم. بررسی‌ها نشان می‌دهد که نهاده‌هایی که دولت در اختیار ما قرار می‌دهد تنها 25 درصد از کل هزینه‌های تولید گوشت قرمز را پوشش می‌دهد.» وی تأکید کرد: «از سوی دیگر نوسان در ذخایر نهاده‌های دامی کشور موجب شد تا ذرت و سویا به میزان کافی در اختیار دامداران قرار نگیرد.» عالی اظهار کرد: «یکی از دلایل مهم افزایش قیمت گوشت قرمز، افزایش قیمت نهاده‌های دامی است که به صورت قطره چکانی در سامانه «بازارگاه» قرار می‌گیرد. زمانی که قیمت نهاده‌ها دو برابر شود، طبیعتاً هزینه های تولید نیز افزایش می‌یابد. در گذشته هزینه روزانه خوراک یک رأس گاو 100 هزار تومان بود که اکنون به 200 هزار تومان افزایش یافته است. در حالی که قیمت خرید گوسفند زنده بین 320 تا 330 هزار تومان است.»

وی تأکید کرد: «با توجه به این قیمت که گوسفند زنده را از ما می‌خرند باید با قیمت 650 تا 700 هزار تومان در اختیار مصرف کننده قرار داده و در بازار عرضه کنند. اما متأسفانه در حال حاضر شاهد آن هستیم که در برخی موارد در تهران همین گوشت را 1.5 میلیون تومان به فروش می‌رسانند.»

عالی با انتقاد از سیستم توزیع موجود عنوان کرد: «پیشنهاد داریم دولت اجازه دهد بازار دست دامداران باشد و از مزرعه تا سفره بازار را مدیریت کنیم.»

رد شکاف قیمتی 700 تومانی

رئیس اتحادیه صنف تهیه و توزیع کنندگان گوشت گاوی، گوسفندی، پرنده و ماهی تهران عنوان کرد:«عوامل مختلفی از جمله کاهش عرضه نسبت به تقاضا موجب کاهش افزایش قیمت گوشت قزمز شده است. علت این عرضه کم نیز حضور در شش ماهه دوم سال است.»

افضل ملکی با رد ادعای شکاف قیمتی 700 هزار تومانی بین قیمت دام زنده و قیمت فروش گوشت به مصرف کننده افزود: «این ادعا اصلاً قابل قبول نیست. دام زنده پس از کشتار حدود 50 درصد از وزن خود را از دست می‌دهد. اگر گوسفند زنده کیلویی 350 تا 360 هزار تومان خریداری می‌شود از همین رو قیمت لاشه به طور طبیعی به کیلویی 700 تا 780 هزار تومان خواهد رسید.»

وی اظهار کرد: «قیمت لاشه روز گذشته در کشتارگاه بین 750 تا 780 هزار تومان بود. با احتساب سود حدود 10 درصدی فروشنده قیمت نهایی برای مصرف‌کننده به 800 تا 850 هزار تومان می‌رسد که این محاسبات کاملاً شفاف و منطقی است.»

کاهش واردات و خشکسالی؛ دو عامل اصلی گرانی گوشت قرمز

رئیس هیأت مدیره اتحادیه وارد کنندگان نهاده‌های دام و طیور ایران در گفت‌و‌گو با خبرنگار روزنامه ایران عنوان کرد: «درست است که نهاده‌های دامی گران شده است اما قیمت گوشت قرمز تابع عرضه و تقاضا است. در حال حاضر نیز به علت اینکه عرضه گوشت در بازار کاهش یافته قیمت آن دستخوش افزایش شده است.»

داوود رنگی افزود: «علت این عرضه کم این است که ما همه ساله مقدار قابل توجهی گوشت گاوی و گوسفندی به صورت گرم و منجمد وارد می‌کردیم؛ اما سال گذشته به علت اینکه ارز مربوط به واردکنندگان پرداخت نشد، همین امر موجب کاهش عرضه گوشت به مصرف کنندگان شد.»

وی اظهار کرد: «از سوی دیگر میزان گوشت دام‌های سبک به علت خشکسالی و ضعف مراتع کاهش یافته و واردات جو که خوراک اصلی دام‌ها است به علت اینکه ارز واردکنندگان پرداخت نشده بود متوقف شد. در خصوص کاه که یکی از اقلام پر مصرف در پرورش گاو و گوسفند است نیز همین مشکلات وجود دارد. علاوه بر آن به علت خشکسالی امسال میزان تولید جو و گندم در کشور نیز حدود 30 تا 40 درصد کاهش داشته که همه این عوامل باعث کاهش عرضه گوشت قرمز در بازار و پیرو آن منجر به گرانی این محصول شده است.» رنگی تأکید کرد: قیمت نهاده‌ها به طور رسمی افزایش پیدا نکرده اما این محصولات در بازارگاه عرضه می‌شود و اگر نهاده‌ای در بازار به صورت آزاد به فروش می‌رود قسمت عمده آن از طریق خود دامدارها یا مرغدارهایی است که سهمیه‌های خود را در بازار آزاد می‌فروشند. علت اصلی این اقدام نیز این است که با کاهش واردات سهمیه بموقع به آنها نمی‌رسد و آنها مجبورند برای تأمین نیاز خود به بازار آزاد نهاده‌ها مراجعه می‌کنند و زمانی هم که سهمیه خود را دریافت می‌کنند در بازار آزاد به فروش می‌رسانند. در واقع گپ واردات موجب رونق بازار آزاد شده است.