عملکرد دستگاه‌ها در اجرای قانون هوای پاک بهبود یافت
معاون محیط زیست انسانی سازمان حفاظت محیط زیست گفت: عملکرد دستگاه‌های اجرایی در اجرای قانون هوای پاک بهبود یافت.
باشگاه خبرنگاران جوان - صدیقه ترابی، معاون محیط زیست انسانی سازمان حفاظت محیط زیست درباره عملکرد این معاونت در سال گذشته توضیح داد: یکی از چالش‌های اصلی ما در کارگروه ملی کاهش آلودگی هوا دریافت داده‌ها و اطلاعات دقیق از دستگاه‌های اجرایی بود که به‌راستی مشکل‌ساز شده بود، اما خوشبختانه با جدیتی که در این کارگروه وجود داشت و مصوباتی که به اجرا در آمد، همراه با برگزاری نشست‌های تخصصی و پیگیری‌های مرتبط، وضعیت به شکل قابل‌توجهی بهبود یافت.
وی اضافه کرد: فعالیت‌های مرتبط با محیط زیست انسانی عمدتاً با مساله آلودگی هوا آغاز شد و موضوعاتی همچون آلودگی ناشی از مازوت‌سوزی، آغاز فصل سرد و مسائل مشابه در صدر کار قرار داشتند.
ترابی افزود: بررسی تکالیف مرتبط با برنامه هفتم توسعه، به‌ویژه ماده 22 آن در کارگروه ملی کاهش آلودگی هوا مورد توجه قرار گرفت. این ماده شامل تدوین آیین‌نامه‌ها و مدیریت برنامه‌هایی می‌شد که عمدتاً به محیط زیست انسانی مرتبط بودند. از جمله این موارد، تدوین آیین‌نامه ارزیابی اثرات زیست‌محیطی طرح‌ها (بند الف ماده 22) و همچنین آیین‌نامه برنامه‌ریزی استراتژیک برای طرح‌های کلان (SEA) بود.
وی اظهار کرد: این آیین‌نامه‌ها به موقع آماده و برای سازمان برنامه‌ریزی ارسال شدند تا مسیر لازم برای تصویب آنها طی شود. همچنین، این موارد در دستور کار شورای عالی محیط زیست قرار گرفته و تاکنون چند جلسه در این خصوص برگزار شده است.
ارتقاء سطح نمایندگان دستگاه‌ها در جلسات
ترابی گفت: کارگروه ملی آلودگی هوا با حضور معاون اجرایی رئیس جمهور و تأکید بر اینکه نمایندگان دستگاه‌های اجرایی باید حداقل در سطح معاون وزیر باشند، سطح برگزاری کارگروه را ارتقاء بخشید. در ابتدا، یکی از چالش‌های اصلی ما دریافت داده‌ها و اطلاعات دقیق از دستگاه‌های اجرایی بود که به‌راستی مشکل‌ساز شده بود، اما خوشبختانه با جدیتی که در کارگروه وجود داشت و مصوباتی که به اجرا در آمد، همراه با برگزاری نشست‌های تخصصی و پیگیری‌های مرتبط، وضعیت به شکل قابل‌توجهی بهبود یافت.
وی تاکید کرد: البته این بهبود به معنای آن نیست که امسال توانستیم شرایط بهتری برای آلودگی هوا ایجاد کنیم، بلکه حداقل توانستیم از برنامه‌ریزی منفعلانه که پیش‌تر وجود داشت فاصله بگیریم. در گذشته، هیچ اقدامی در راستای اصلاح شرایط، چه در حوزه سوخت و چه در موضوع ناترازی‌ها، صورت نمی‌گرفت. ما اصلاً اطلاعات قابل‌استفاده‌ای دریافت نمی‌کردیم و تنها گزارش‌های معمولی و کلیشه‌ای ارائه می‌شد که در آنها همه چیز خوب جلوه داده می‌شد. با این حال، در عمل هیچ تغییری ملموس یا اقدام مؤثری در بهبود وضعیت آلودگی هوا احساس نمی‌شد.
ترابی افزود: با پیگیری جدی که انجام شد، شاهد ارتقاء عملکرد در سطح نمایندگان دستگاه‌ها و کارگروه ملی بوده‌ایم. خوشبختانه اکنون تعداد زیادی کارگروه تخصصی مشترک بین وزارت نفت، وزارت نیرو، وزارت صنعت، معدن و تجارت و سازمان حفاظت محیط‌زیست با محوریت سازمان حفاظت محیط‌زیست تشکیل شده که موضوعات مرتبط را پیگیری می‌کنند. به عنوان نمونه، موضوع توزیع سوخت استاندارد در کلان‌شهر‌ها اهمیت ویژه‌ای دارد، زیرا یکی از عوامل اصلی آلودگی هوا در بسیاری از کلان‌شهر‌ها استفاده از سوخت‌های فسیلی است. چه در منابع ثابت و چه در منابع متحرک، اقداماتی که شروع کرده‌ایم، از حال حاضر آغاز شده و برنامه‌ریزی‌هایی برای سال آینده نیز انجام شده است.
تعیین تکلیف سوخت نیروگاه‌ها
معاون محیط زیست انسانی افزود: در حال حاضر، یک رویکرد جدی به مساله آلودگی توزیع سوخت توسط وزارت نفت در بخش‌های مختلف در دستور کار قرار گرفته است. تاکنون چندین بار این موضوع میان بخش‌های مختلف رفت و برگشت داشته و جلسات مرتبط به طور منظم برگزار می‌شود. امیدواریم این برنامه‌ریزی نه‌تنها برای نیروگاه‌ها، بلکه برای مراکزی که تأمین سوخت انجام می‌دهند، شامل نفت و گاز، بنزین و مازوت نیز اجرایی شود.
وی تصریح کرد: با تأیید ریاست‌جمهوری، تصمیم گرفته شد که حداقل برای سه نیروگاهی که مقرر بود امسال از مازوت استفاده نکنند، اما به دلیل ناترازی سوخت مجبور به استفاده مجدد از آن شدند، برنامه‌ریزی دقیق‌تری صورت گیرد. همچنین، مشکلاتی نظیر قطعی برق یا تعطیلی‌های ناشی از این وضعیت، موجب شد تا از هم‌اکنون تدابیری برای سال آینده در نظر گرفته شود.
این مقام مسئول افزود: این تدابیر شامل بهره‌گیری از ذخایر موجود در نیروگاه‌ها و تأمین سوخت‌هایی با استاندارد بالا برای نیروگاه‌هایی است که در نزدیکی مناطق جمعیتی قرار دارند. در صورت کمبود گاز، حداقل تلاش می‌شود گازوئیل (نفت‌گاز) توزیع‌شده از کیفیت لازم برخوردار باشد.
ترابی تصریح کرد: امسال متوجه شدیم که حتی در نیروگاه پرند، نزدیک تهران، گازوئیلی که در دوره‌ای در آنجا توزیع می‌شد، استاندارد لازم را نداشت و میزان گوگرد آن بالا بود. خوشبختانه اکنون به مرحله‌ای رسیده‌ایم که هر اقدامی که امکان‌پذیر است، با هماهنگی وزارت نفت و وزارت نیرو و تحت هدایت و نظارت سازمان محیط زیست دنبال می‌شود.
معاون محیط زیست انسانی گفت: در زمینه نیروگاه‌ها، امکان نصب فیلتر و تجهیزاتی که بتوانند از آلودگی هوا در موارد ضروری استفاده از سوخت غیراستاندارد مانند مازوت جلوگیری کنند، قبلاً توسط وزارت نیرو غیرممکن اعلام شده بود. خوشبختانه، پس از برگزاری جلسات مشترک میان وزارت نفت، وزارت نیرو، معاونت فناوری ریاست جمهوری و سازمان حفاظت محیط‌زیست، تصمیم گرفته شد که نصب این تجهیزات عملی است. این امر به ما این امکان را می‌دهد که در شرایط اضطراری و در بازه‌های زمانی محدود که ناچار به استفاده از سوخت غیراستاندارد هستیمکه امیدواریم چنین وضعیتی کمترین تکرار را داشته باشدحداقل بتوانیم با کمک این تجهیزات، آلودگی هوا را به حداقل برسانیم.
فولاد مبارکه و ذوب آهن موظف به ارائه برنامه پایش شدند
ترابی اظهار داشت: علاوه بر اقدامات انجام‌شده در بخش دولتی، در حوزه خصوصی نیز اتفاقات مثبتی رخ داده است. برای استان اصفهان، تصمیماتی در کارگروه ملی آلودگی هوا درباره فولاد مبارکه و ذوب‌آهن اتخاذ شد که بر اساس آنها، این صنایع موظف شدند برنامه‌هایی را که قابل پایش و رصد باشد به ما ارائه کنند که خوشبختانه این اقدام عملی شد و حتی درباره ذوب‌آهن که قادر نبود در کوتاه‌مدت تمام فرآیند‌های خود را به فرآیند‌های پاک تبدیل کند، یکی از خطوط تولید با همکاری اداره کل محیط‌زیست استان متوقف شد تا اطمینان حاصل کنیم برنامه‌های ارائه‌شده برای بهبود کیفیت وضعیت اجرایی هستند.
بیش از 2 میلیون هکتار اراضی گرد و غباری با شدت بالا
ترابی گفت: در مورد مساله گرد و غبار، یک برنامه مدیریتی تدوین شده است. مطالعات جدیدی انجام گرفت و مشخص شد که مناطق با شدت بالای گرد و غبار در سطح کشور حدود 2.6 میلیون هکتار را شامل می‌شود. این مطالعات، نخستین بررسی‌های به‌روز شده پس از مطالعات سال 98 هستند.
وی افزود: برنامه‌ای که اکنون تنظیم کرده‌ایم، با هدف تمرکز بر این 2.6 میلیون هکتار در یک بازه زمانی پنج‌ساله مرتبط با برنامه هفتم طراحی شده است. این برنامه بر اساس تخصیص اعتبارات عملی که توسط دولت قابل تأمین باشد، تدوین شده تا بتوانیم گرد و غبار در این مناطق با شدت بسیار زیاد را کاهش داده و کنترل کنیم. تاکنون توزیع اعتبارات بیشتر بر مبنای روند و مطالعات پیشین بوده و پراکندگی گسترده‌ای داشت که عملاً باعث می‌شد مردم تأثیرات ملموسی از این سرمایه‌گذاری‌ها را مشاهده نکنند.
به روز رسانی فهرست سیاهه انتشار
ترابی درباره به روزرسانی سیاهه انتشار گفت: قرارداد مربوط به چهار طرح مطالعاتی تا مرحله تصویب در شهر پیش رفته و خدمات مرتبط با آنها نیز به طور کامل آماده شده‌اند. یکی از موارد، موضوع به‌روزرسانی فهرست انتشار است که در واقع به‌روزرسانی فهرست انتشار قبلی محسوب می‌شود. این پروژه از سال 1396 آغاز شده بود و در سال 1400 به نتیجه رسید، اما داده‌های آن همچنان مربوط به سال 1396 بود. امسال در جلسات کارگروه ملی بار‌ها از ما پرسیده شد که چرا این به‌روزرسانی صورت نگرفته است.
وی افزود: خوشبختانه اکنون تمامی مراحل اجرایی آن انجام شده و به زودی به قرارداد تبدیل خواهد شد. پروژه دیگر مربوط به منشأیابی آلودگی هواست؛ یکی دیگر از اقداماتی که انجام شده و قرار است به قرارداد تبدیل شود. هدف این پروژه شناسایی منشأ‌های ذرات معلق (PM) موجود در هوا و تعیین تأثیرگذارترین منابع آن است؛ چه منابع متحرک و چه منابع ثابت. همچنین، شروع بهینه‌سازی شبکه پایش آلودگی هوا نیز کلید خورده است و قرارداد آن در حال تنظیم نهایی است. این پروژه نیز به زودی به نتیجه خواهد رسید.
منبع: روابط عومی سازمان حفاظت محیط زیست