غیبت غول دیپلماسی روسیه
اخبار مسکو کمی غیرخبری است: دیپلمات ارشد روسیه هنوز در سمت خود است. دیروز جمعه، دیمیتری پسکوف، سخنگوی کرملین، برای کاهش گمانه‌زنی‌های رسانه‌ای در مورد تغییر و تحولات احتمالی در بالاترین سطح سیاست خارجی روسیه اقدام کرد. دلیل آن؟ غیبت چهره برجسته سرگئی لاوروف، وزیر امور خارجه، در جلسه شورای امنیت روسیه در روز چهارشنبه، آن هم زمانی که ولادیمیر پوتین، رئیس‌جمهور، احتمال آزمایش هسته‌ای در...
برای توضیح اینکه چرا این خبر مطرح شد، کمی «کرملین‌شناسی» لازم است. روز چهارشنبه، روزنامه اقتصادی روسی کومرسانت - به نقل از «منابع آگاه» - با گزارش اینکه این دیپلمات کهنه‌کار «با توافق» در جلسه سطح بالا با پوتین غایب بوده، تعجب همگان را برانگیخت. علاوه بر این، ناظران خاطرنشان کردند که لاوروف تنها عضو دائم شورای امنیت بود که در این جلسه غیبت داشت. به موازات آن، مشخص شد که وزیر امور خارجه، هیات روسی را در اجلاس گروه20 در ژوهانسبورگ که اواخر این ماه برگزار می‌شود، رهبری نخواهد کرد: پوتین در 4نوامبر حکمی را امضا کرد که بر اساس آن، یک مقام پایین‌تر، معاون رئیس دفتر اجرایی ریاست جمهوری، ماکسیم اورشکین را به ریاست هیات منصوب کرد.
ذهن‌های پرسشگر به سرعت پرسیدند: آیا لاوروف با پوتین اختلاف داشت و آیا این نشانه‌ای از یک تغییر و تحول احتمالی در درون دولت روسیه بود؟ خبر عدم حضور لاوروف تنها چند هفته پس از شکست برنامه نشست حضوری در بوداپست بین پوتین و دونالد ترامپ، رئیس‌جمهور آمریکا منتشر شد. لاوروف، نماینده روسیه برای تحقق این امر بود، اما پس از تماس تلفنی بین لاوروف و مارکو روبیو، وزیر امور خارجه، این نشست به حالت تعلیق درآمد. مقامات آمریکایی گفتند که روس‌ها از موضع حداکثری خود در مورد اوکراین پایین نیامده‌اند؛ دولت ترامپ نیز تحریم‌های جدیدی علیه مسکو اعمال کرد.
اما اگر در مسکو به‌دلیل یک عقب‌نشینی دیپلماتیک آشکار، واکنش منفی وجود داشته باشد، به نظر می‌رسد کرملین مشتاق است هرگونه اختلاف داخلی را از دید عموم پنهان نگه دارد. ماریا زاخارووا، سخنگوی وزارت امور خارجه، در پاسخ به سوال سی‌ان‌ان مبنی بر اینکه آیا لاوروف هنوز در سمت خود است، گفت که لاوروف هنوز در سمت خود است. او غیبت او در جلسه روز چهارشنبه را تایید کرد و افزود: «اما او هست».
لاوروف بیش از دو دهه چهره دیپلماسی روسیه بوده و پیش از این به‌عنوان سفیر روسیه در سازمان ملل متحد خدمت کرده است. او در دوره‌ای از رویارویی شدید روسیه با غرب، از جنگ کوتاه روسیه و گرجستان در سال2008 و حمله و الحاق کریمه در سال2014 تا ورود مسکو به جنگ داخلی سوریه در سال2015، با وفاداری به پوتین خدمت کرد. او همچنین مدافع سرسخت حمله روسیه به اوکراین در سال2022 بوده است.
لاوروف 75ساله همچنین سبک دیپلماسی جسورانه و تهاجمی را که اغلب با آرمان‌های امپراتوری پوتین مطابقت داشته، تقویت کرده است. در اجلاس اخیر در انکوریج، آلاسکا، وزیر امور خارجه روسیه با ترامپ، با ژاکتی مزین به لوگوی CCCP، حروف اول سیریلیک برای اتحاد جماهیر شوروی وارد شد. به نظر می‌رسد حتی در مواجهه با شکست‌های بزرگ، واکنش رهبر کرملین اغلب تغییر چیدمان صندلی‌های کناری است.