فرونشست زمین در کاشمر؛ تهدیدی خاموش اما جدی

به گزارش شبکه اطلاع رسانی راه دانا؛ به نقل از صبح توس؛ خشکسالی، برداشت بیش از حد منابع آب زیرزمینی و در نهایت فرونشست زمین، از جمله بحران‌های جدی شهرستان کاشمر و منطقه ترشیز محسوب می‌شوند.

پهناور بودن سرزمین ایران و ویژگی‌های خاص جغرافیایی، اقلیمی و زیست محیطی آن سبب شده که از 41 نوع حادثه طبیعی شناخته شده در جهان، 31 نوع آن در ایران امکان وقوع داشته باشد که سیل، خشکسالی و زمین‌لرزه در این میان بیشترین سهم را به خود اختصاص داده، به نحوی که هر از گاهی یکی از این سوانح طبیعی بخشی از کشور را تخریب کرده و خسارت‌های زیادی وارد میسازد و منطقه ترشیز نیز از این امر مستثنی نبوده و در طول تاریخ، همیشه، کل منطقه یا بخشی از آن با این سوانح طبیعی درگیر بوده و از آنها آسیب دیده است.

خشکسالی، برداشت بیش از حد از منابع آب‌زیرزمینی و در نهایت فرونشست زمین، از جمله بحران‌های جدی شهرستان کاشمر و منطقه ترشیز محسوب می‌شوند، به‌طوریکه هم‌اکنون دشت کاشمر با فرونشست تجمعی بیش از 30 سانتی‌متر، رکورددار فرونشست زمین در کشور به شمار می‌رود.

88 درصد پهنه اقلیمی کاشمر خشکسالی را لمس کرده است

علی اصغرزاده، رئیس هواشناسی کاشمر در گفتگو با خبرنگار صبح توس، اظهار داشت: بیشترین حجم بارش ماهیانه اتفاق افتاده کاشمر در اردیبهشت 1400 با 57 میلیمتر رقم خورد و به لحاظ مقایسه تنها در زمستان فصل زراعی سال گذشته 49 میلیمتر حجم بارش داشتیم و این به معنای تغییر اقلیمی، تغییر در آهنگ بارش و تغییر جابجایی بارش ها از زمستان به بهار است

وی با بیان اینکه شاخص SPI وضعیت خشکسالی را محاسبه می کنند، خاطرنشان کرد: منطقه کاشمر به لحاظ این شاخص، پهنه اقلیمی ما در 11.2 درصد خشکسالی نرمال، 55 درصد خشکسالی خفیف، 25 درصد خشکسالی متوسط، 8 درصد خشکسالی شدید به سر می برد و در مجموع 88.4 درصد پهنه اقلیمی در سال زراعی گذشته خشکسالی را لمس کرده است.

کاشمر با سرعت بیشتری به سمت نابودی دشت ها حرکت می کند / فرونشست تجمعی 4 ساله در برخی مناطق کاشمر به 83 صدم متر می رسد

هادی معماریان، پژوهشگر امور آب و توسعه پایدار در مرکز آموزش عالی کاشمر در گفتگو با خبرنگار صبح توس، تصریح کرد: بررسی هایی انجام شده که به این نتیجه برسیم که آیا کاشمر تنها درگیر خشکسالی هواشناسی بوده و همچنین فرضیه ای وجود دارد که بخش زیادی از خشکسالی آب زیرزمینی و افت سطح سفره های آب ناشی از دستکاری هایی است که ما در طبیعیت انجام داده ایم که بخشی از آن حفر چاه و تغییر کاربری ها و... بوده است.

وی با بیان اینکه شاخص خشکسالی هواشناسی در بازه سال 68 تا 97 در دوره های شش ماهه و 12 ماهه یک روند منفی معنی داری داشته و این معنای قرار داشتن در مسیر خشکسالی است، اذعان کرد: بعد از سال 78 یک خشکسالی خیلی شدیدتری را تجربه کرده ایم.

پژوهشگر امور آب و توسعه پایدار در مرکز آموزش عالی کاشمر با تاکید بر اینکه بر اساس شاخص PSI نشان می دهد که تمام چاه های حفر شده کاشمر در این شاخص یک روند کاهشی منفی دارد، عنوان کرد: این به این معنا است که ما هم از سفره های زیر زمینی آب برداشت کرده ایم و هم خشکسالی هواشناسی باعث شده که تغذیه مجدد آب های زیر زمینی را نداشته باشیم.

وی با اشاره به اینکه آبخیزداری در بسیاری از نقاط سفره آب های زیرزمینی ما را نجات داده است، تشریح کرد: سال هاست که در مورد فرونشست در کاشمر صحبت می کنیم و با سرعت بیشتری نسبت به بسیاری از شهرها به سمت نابودی دشت ها حرکت می کنیم.

معماریان با بیان اینکه فرونشست تجمعی 4 ساله در برخی مناطق کاشمر به 83 صدم متر می رسد یعنی سالانه 20 سانتیمر در برخی مناطق شهرستان فرونشست زمین داریم، تاکید کرد: هر چه به سمت شمال شهر کاشمر می رویم فرونشست زمین کمتر می شود و حداکثر فرونشست را در مناطقی که با رسوبات ریزدانه آبرفت روبرو هستیم مشاهده می کنیم و در این مناطق منافذ ذخیره آب را از دست می دهیم.

وی با تاکید بر اینکه فرونشست بر روی بسیاری از پارامترهای زندگی تاثیرگذار خواهد بود، بیان کرد: وقتی خاک را از دست بدهیم، حاصلخیزی، پوشش گیاهی و اقتصاد را از دست خواهیم داد و تمام این موارد نیازمند این است که باید فکری به حال کشاورزی و محیط زیست داشته باشیم.

کاشمر با داشتن دشت ممنوعه بحرانی، هنوز سند آمایش آب ندارد

مسلم ساقی، فرماندار کاشمر اظهار داشت: با توجه به تغییر اقلیمی که اتفاق افتاده باید در همه زمینه‌ها تغییر رویه دهیم، اگر دستگاه‌ها در حوزه پیشگیری نتوانند تمهیدات لازم را اتخاذ کنند قطعأ بحران اتفاق خواهد افتاد و بعضأ خسارت‌های مالی و جانی برجای مانده غیر قابل جبران خواهند بود.

وی همچنین خاطرنشان کرد: ضمن اینکه باید تعاملات مداوم و همکاری‌های همه جانبه با دانشگاه و هواشناسی داشته باشیم باید در برنامه‌ریزی‌ها از داده‌ها و اطلاعات استفاده بهتری کرد.

فرماندار کاشمر تهیه سند آمایش آب را نیاز جدی برای شهرستان کاشمر که دشت‌های آن ممنوعه بحرانی است دانست و تصریح کرد: سند آمایش آب با محوریت مدیر مرکز آموزش عالی و همکاری تمامی دستگاه‌های اجرایی و در یک بازه زمانی مشخص باید مدون شود.

وی اذعان کرد: در سند آمایش آب باید چشم‌اندازی تعریف شود تا برای اقداماتی که بعدأ در حوزه‌های مختلف می‌خواهد انجام شود نقشه راه داشت، اگر فاز دوم شهرک صنعتی، منطقه ویژه اقتصادی و یا کارخانه‌های جدیدی بخواهند راه‌اندازی شوند باید بر اساس سند آمایش آب باشد.

ساقی همچنین عنوان کرد: باید اطلاع‌رسانی‌های لازم در خصوص پهنه‌های دشت کاشمر که فرونشست دارند، انجام شود

کاشمر در سنوات اخیر با پدیده خشکسالی روبرو شده که این امر برداشت بی رویه از سفره‌های آب زیرزمینی را افزایش داده است لذا با توجه به این شرایط برای در امان ماندن از خطرات فرونشست باید راهکارهای جایگزین برای تأمین منابع آبی مورد نیاز در بخش کشاورزی، صنعت و آب شرب در نظر گرفت.

انتهای پیام /