فصل جدید عصر جدید و چند مشکل از عصر قدیم!

عصر ایران؛ نهال موسوی - مشخصا برنامه عصر جدید ادامه دهنده برنامه‌های استعداد یابی موسوم به Got Talent است که معروفترین آنها America's Got Talent از سال 2006 از شبکه ان بی سی آمریکا در حال پخش است. نمونه‌های بریتانیا، استرالیا، یونان، تایلند، فیلیپین و... هم به همین شکل وجود دارد. برنامه های استعداد یابی به شکل‌های مختلفی در جهان وجود دارد، از کشف خواننده گرفته تا شعبده باز یا آشپز و حتی آهنگرانی چیره دست.

هر کدام از این برنامه‌ها هم شکل و ساختار خاص خود را دارد. برنامه‌های مانند آشپزخانه جهنمی hell's kitchen / آمریکا استعداد دارد America's Got Talent / اسطوره آمریکایی یا ستاره آمریکایی American idol / صدا The Voice / فکر می‌کنی می‌تونی برقصی So You Think You Can Dance / آبدیده در آتش Forged in Fire و...

2 قسمت جدید فصل دوم برنامه "عصر جدید" از تلویزیون پخش شد و علی رغم تلاش‌هایی که صورت گرفته تا روند رو به جلوتری نسبت به فصل قبل داشته باشد اما این برنامه با مشکلاتی بدیهی و اساسی همراه است. در فصل قبل چون شروع کار بود، اصل وجود این برنامه را به فال نیک گرفتیم و با اغماض از کنار آن رد شدیم اما چون همان رویه ادامه دارد ناچاریم به چند نکته اشاره کنیم:

مخاطب را ساده فرض نکنید! بزرگترین مشکل برنامه عصر جدید دست کم گرفتن مخاطب است، همواره همه اتفاقات و همه آنچه هست راتوضیح می‌دهند، به این دلیل که نکند مخاطب متوجه نشده باشد یا آن گونه که مد نظر ماست نفهمیده باشد، با نگاهی خوشبینانه می توان گفت مخاطب را ساده فرض می‌کنند.

جای فکر و تخیل به تماشاچی نمی‌دهند، احسان علیخانی نشسته است تا همه چیز را به مخاطب شیر فهم کند. مدام توضیح می‌دهد که این که دید به این دلیله یا منظورشون اینه مثلا در اجرای یکشنبه شب گروه "مجاز"که فضای یک ماشین و رانندگی را بازسازی کرده بودند علیخانی توضیح می‌داد که این سانروف ماشینه است، این ایربگه (کیسه هوا) و... دوست عزیز ما هم همین‌ها را داریم می‌بینیم. حال یک نمونه بسیار ساده بود ولی در کل برنامه این روند توضیح دهی وجود دارد.

باید یادآوری کرد که عصر جدیدی‌ها عزیز شما برنامه تان را اجرا کنید و اجازه دهید تا مخاطب خودش به جمع‌بندی، تفسیر و تحلیل آن چه می‌بیند بپردازد. همه چیز را نباید توضیح داد اجازه دهید تا سمند خیال تماشاچی هم به پرواز درآید، در آن صورت برنامه شما جذابتر و گیراتر خواهد بود. چرا سعی دارید که مخاطب حتما آنگونه که شما می‌خواهید باید به این اتفاق نگاه کند؟

من مخاطب باید خودم دریافت، تحلیل و نتیجه‌گیری کنم حال موافق یا مخالف با شما و یا رای داورانتان.

کارگردانی نادرست است! در دنیای تصویر 4 نوع نما (پلان) وجود دارد نماهای استبلیش یا معرف (تعریف کننده موقعیت مکان، زمان و...)، نماهای اکشن (عمل)، نماهای ری‌اکشن (عکس العمل) و خنثی. در یک برنامه تصویری استفاده درست از این نماها و درجای لازم کیفیت کارگردان و تدوین‌گر را نشان می‌دهد.

بسیاری مواقع درکارگردانی و مونتاژ برنامه عصر جدید آنقدر سعی بر نمایش عکس العمل داوران دارند که اصل اتفاق را مخاطب نمی‌بیند، برای مثال در اجرای گروه ورزش باستانی چند حرکت زیبای اجرا را مخاطب ندید به دلیل اینکه می‌خواهند به مخاطب نشان دهند که ببینید داوران تعجب کردند، تحت تاثیر قرار گرفتند یا... البته که این اتفاق لازم است اما بسیار کم و محدود نه اینکه هر چند ثانیه ما صورت داوران را ببینیم!

مسئله دیگر که آنرا واقعا درک نمی‌کنم مثلا در آیتم شنبه شب خانمی بر روی چوب با فندک نقاشی می‌کرد (اصطلاحا سوخته‌کاری) ولی ما بیشتر از این که جزئیات شکل کار کردن وروند این اتفاق را توسط او بر روی چوب ببینیم، بیشتر او را از نماهای غلط و دور می‌دیدم و شاهد حرف زدن و کل کل داوران بودیم! شاید استدلال عصر جدیدی‌ها این باشد که می‌خواستیم مخاطب با دیدن محصول نهایی شگفت زده شود، باید به آنها یادآوری کرد که در این برنامه قرار است مهارت، شکل گیری و فرم کار هنری شرکت کننده به تصویر کشیده شود تا مخاطب از این فرایند آگاه شده و بر اساس آن رای دهد، اگر قرار بود با دیدن محصول نهایی مخاطب شگفت زده شود چه نیازی به انجام این همه کار جلوی دوربین!؟ همان تابلوهایی که قبل‌تر آماده کرده بود را نشان می‌دادند، طبیعتا هم زیباتر بود و هم شگفتی آن بیشتر خواهد بود!

باز در برنامه یکشنبه شب هم برای گروه سفالگری "به نگار" که از لاله‌جین همدان آمده بودند و تابلویی با مصالح گل آماده کردند همین قضیه تکرار شد و ما زحمت این دوستان در آن زمان کم را به شکلی بسیار سربسته و در نماهایی از دور دیدیم، در صورتی که گروه شرکت کننده خود فکر همه اتفاقات را کرده بودند و قطعات را پراکنده درست کردند تا در لحظه آخر با قرار دادن آنها کنار هم باعث شگفتی مخاطب شوند اما کارگردانی نامناسب باعث شد ما روند شکل‌گیری این قطعات سفالی را نبینیم!؟

لطفا بچه زرنگ بازی را بگذارید کنار! شرکت کننده حرفی می‌زند مدام احسان علیخانی و گاهی داوران می‌خواهند از او مچ گیری کنند! دیدی ما فهمیدیم! دیدی اونجوری نیست! و... شرکت کننده‌ای که به فینال راه یافته می‌گوید من از بچه‌هایم (گروه رزمی) پرسیدم آیا فکر می‌کردین یه روزی به صحنه عصر جدید بیاین؟ گفتن: نه / بعد پرسیدم: آیا فکر می‌کردین به فینال راه پیدا کنین؟ گفتن: «بله چون به کارمون ایمان داشتیم» / علیخانی سریع می‌گوید: وایسا این حرفت تناقض داره و... واقعا باید گفت که اگر یک بار شاهد چنین اتفاقی باشیم هیچ اشکالی ندارد و به قولی نمک برنامه است اما وقتی در موقعیت بچه زرنگ و زبل خان قرار بگیری و رویه بر این باشد که مچ‌گیری کنی زیاد جالب نیست!

فکر کردید این اعلام ساعت و دمای سالن کار خوبی است؟ در قسمت‌هایی از برنامه مدام اعلام می‌شود که دمای سالن منفی 4 درجه است و الان ساعت 4 صبحه!؟ بر اساس گفته های خود عوامل برنامه چند سوال مطرح می‌شود: چرا باید گرمای سالن تامین نشود؟ سالنی که در این حد سرد است اصلا چرا باید این همه جمعیت را در آن جمع کرد؟ چرا تا ساعت 4 صبح طول کشیده است؟ و بسیاری پرسش‌های دیگر...

این اتفاقات هیچ که فضیلتی محسوب نمی‌شود بلکه حتی یک ضعف بزرگ برای گروه برنامه ساز است. به جای این حرفها سالن درستی انتخاب کنید با وسایل گرمایشی مناسب و برنامه‌ریزی به گونه‌ای باشد که تولید برنامه تا ساعت 4 صبح طول نکشد.

در نهایت بسیاری موارد دیگر هم هست که می‌توان به آن اشاره کرد اما دوباره تکرار می‌کنم هدف این نوشتار این است که به برنامه سازان عصر جدید چند نکته بدیهی را یادآوری کند.

در فصل قبل عصر جدید مطلبی نوشتم با عنوان «عصر جدید و فرزندان بی شناسنامه!» که به دلیل اهتمام برنامه عصر جدید به یک مسئله اجتماعی مهم از آن تقدیر کردم ولی حال دیگر انتظارات ما از این برنامه بیشتر است.

حال که در موقعیتی ویژه تنها برنامه‌ساز استعدادیابی تلویزیون هستید (بدون هیچ رقیبی در تلویزیون یا خارج از آن)، طبیعتا یکی از پربیننده‌ترین برنامه‌ها هستید و خواهید بود ولی این اقبال توجه باعث نمی‌شود هر چه ساختید و یا گفتید را درست بدانیم و بپذیریم.

بیشتر بخوانید: 

کرونا «عصر جدید» را متوقف کرد / توضیح احسان علیخانی

«عصر جدید» فقط کشف استعداد یا...

عصر جدید و فرزندان بی شناسنامه!