فعال زیست محیطی: رها شدن حقابه و احیای بختگان مزایای بی‌شمار دارد
شیراز - ایرنا - هماهنگ کننده سازمان های تخصصی محیط زیست و منابع طبیعی استان فارس و فعال زیست محیطی با بیان اینکه نباید مزایای رها شدن حقابه بختگان و احیای این تالاب را کم ارزش شمرد افزود: این کار مزایای بی‌شمار دارد که مهمترین آن ایجاد شرایط زندگی سالم برای ساکنان پهنه های پیرامون است.
مجید تقی خانی روز سه شنبه در گفت و گو با خبرنگار ایرنا اظهار داشت: تامین حقابه تالاب و دریاچه بختگان در استان فارس موضوعی است که در سالهای مختلف با چالش و چانه‌زنی همراه بوده است، در حالی که فعالین محیط زیست استان فارس بر لزوم تامین حق آبه حداکثری برای این تالاب تاکید دارند.
وی ادامه داد: مدیران متولی رها سازی آب به ویژه در شرکت آب منطقه ای فارس اولویت نخست را تامین آب شرب و کشاورزی می‌دانند و این موضوع به کاهش حقابه تالاب منجر شده است. امسال نیز در پی تصمیم برای رها سازی اندکی از حقابه تالاب بختگان برخی از کشاورزان معتقد هستند که رها سازی آب به این دریاچه ضرورتی ندارد و کشاورزان متضرر می شوند.
هماهنگ کننده سازمان های تخصصی محیط زیست و منابع طبیعی استان فارس در این زمینه گفت: شاید برخی تصورشان بر این است که رها سازی آب به تالابها و دریاچه ها فقط برای نجات فلامینگوها و جوجه های آنهاست، این در صورتی است که دریاچه ها و تالابها که در دوردست از دریا قرار دارند فواید بسیاری برای نجات انسانها از مرگ دارند و بگونه ای تعادل بین اکوسیستم را فراهم می سازند.
تقی حانی ادامه داد: تامین آب کشاورزی اراضی زیر دست سد درود زن و همچنین رها سازی آب از سد ملا صدرا برای کشت شلتوک که یکی از آب برترین محصولات کشاورزی استان فارس است و ممنوعیت کشت نیز داشته است، در فصل تابستان در اولویت قرار گرفت و تاکنون در مراحل مختلف آب کشاورزی در بالا دست و زیر دست سد درود زن رها شده است.
وی گفت: اما اکنون که در این فصل کشاورزان به آب احتیاج ندارند برخی برای رها سازی قطره چکانی آب به این تالاب داد و بیداد راه می اندازند و این درصورتی است که در سالهای گذشته با رشد کشاورزی ما سالهای متمادی حقابه تالابها را از روی زمین و از زیر زمین توسط چاه های کشاورزی بیرون کشیدیم ومنجر به خشک شدن اکثر تالابهای کشور شدیم و تالابها دم نزدند.
هماهنگ کننده سازمان های تخصصی محیط زیست و منابع طبیعی استان فارس خاطر نشان کرد: تالابها زبان نداشتند که اعتراض کنند، اما امروزه شاهد هستیم که تالاب خشک شده چیزی جز نمک زار نیست و به کانون گرد و غبار تبدیل شده و به همین دلیل بیماریهای تنفسی در آبادیهای مجاور تالابها به حداکثر خود رسیده است و مردم باید بدانند اگر حقابه تالابها را ندهیم آنها با زبان بی زبانی به مبارزه با ما می پردازند و ادامه زندگی را بر ما سخت می کنند.
تقی خانی گفت: سال هاست برخی دستگاهها از شیوه های ناپایدار بهره جسته و شوربختانه هنوز هم همین راه را ادمه می دهند، جوامع محلی باید بدانند تامین حقابه تالاب ها جز با مشارکت آنها که از ذینفعان اصلی تالاب ها هستند، محقق نخواهد شد. چون آنها هستند که هم از اثرات مثبت و خدمات اکوسیستمی تالاب بهره مند می شوند و هم اگر تالاب خشک شود، باید پیامد ها و مضرات را تحمل کنند.
دبیر انجمن همیاران طبیعت شهرستان اقلید در ادامه گفت: میزان بارندگی در کشور ما 400 تا 413میلیارد متر مکعب برآورد می‌شود که بخشی از آن مربوط به تالابها و رودخانه‌هاست اما متأسفانه با برداشت‌های بی رویه توسط انسانها در بالادست و نیز احداث سدها و بندهای متعدد مانع ورود آب به تالابها شده‌اند.
وی گفت: برای نمونه، هرجا باریکه آبی در جریان بوده سد احداث کرده‌اند که مشکلات آن در پایین دست نمایان شده است. بنابراین مشکل اساسی، ممانعت از ورود حقابه به تالاب‌هاست. این موانع باید برداشته شود تا مشکل تالابها برطرف شود و ذینفعان که بالطبع ساکنین مجاور تالاب و کشاورزان منطقه از خوان گسترده تالابها بهره مند شوند.
این فعال محیط زیست گفت: تالاب در هر هکتار بین پنج هزار تا 21 هزار دلار به انسان ها خدمات مستقیم و غیرمستقیم می دهد. ارزش‌گذاری اقتصادی تالابها بحث تاریخی چندین دهه بین اکولوژیست‌ها و مدیران توسعه بوده است زیرا اکولوژیست‌ها از تنوع زیستی، توالی، زیست بوم و اکوسیستم سخن می‌گفتند در حالی که مدیران توسعه از ریال و دلار صحبت می‌کردند و نوع گفت و گو هایشان با یکدیگر متفاوت بوده است.
وی افزود: در نهایت اکولوژیست‌ها تصمیم گرفتند به زبان مدیران توسعه صحبت کنند وبا زبان ریال و دلار سخن بگویند، برای نمونه خرید یک کیلوگرم ماهی از خدمات مستقیم یک زیستگاه آبی است در حالی که یک تالاب غیر مستقیم خدماتی مانند جلوگیری از سیل و تخریب شهرهای در مسیر آن یا تلطیف هوا با کاهش ذرات معلق برای انسان دارد.
این فعال زیست محیطی اضافه کرد: از این رو همچنین می توان گفت، یک کیلو خاک یا یک لیتر آب چقدر ارزش دارد، یک اصله درخت یا یک رأس گوزن چند دلار می‌ارزد و این ارزش‌گذاری اقتصادی نشان می‌دهد که هر زیستگاه یا گونه زیستی به طور مستقیم و غیرمستقیم چه خدماتی برای انسانها دارد؛ متاسفانه در کشور ما روش‌های استانداردی برای تعیین ارزش اقتصادی اکوسیستم‌های مختلف ابداع نشده است، اما همین ارزش گذاری دست و پا شکسته ای هم که وجود دارد و کارشناسان بر روی آن مطالعه کرده اند معتقدند بر اساس این روش‌ها ارزش یک هکتار تالاب در کشورهای مختلف بین پنج هزار تا 21 هزار دلار برآورد شده است؛ یعنی یک تالاب در هر هکتار سالانه بین پنج هزار تا 21 هزار دلار به انسانها خدمات مستقیم و غیرمستقیم می‌دهد.
تقی خانی با بیان اینکه 90 درصد خدمات تالابها به انسانها، غیرمستقیم است، افزود: گردشگری، تولید و پرورش ماهی، برداشت آب برای کشاورزی و تأمین علوفه تنها 10الی 15 درصد از خدماتی است که مستقیم و قابل مشاهده است.
وی کارکرد تالابها و انتظارت از این اکوسیستم‌ها در کشورهای گوناگون را علت تفاوت ارزش‌گذاری اقتصادی آنها دانست و گفت: چرایی تفاوت ارزش خدمات تالابها که بین پنج هزار تا 21 هزار برآورد می‌شود به رویکرد و دیدگاه یک ملت نسبت به منابع طبیعی کشورش بازمی گردد.
به گفته وی ارزش‌گذاری تالاب در هر کشوری به درک و فهم از منابع طبیعی بستگی دارد، خداوند این نظام خلقت و منابع را به همه انسانها بخشیده و هر که دانش و درک بیشتری از ارزش این منابع دارد ارزش‌های بیشتری را کشف می‌کند و بهره می‌برد.
هماهنگ کننده سازمان های تخصصی محیط زیست و منابع طبیعی استان فارس اضافه کرد: باید این مهم را با فرهنگ سازی برای مردم روشنگری کنند و صداو سیما ورسانه ها نیز با برنامه های آموزشی دانش و آگاهی مردم را بالا ببرند تا مخالفتی با حقابه تالابها مشاهده نشود و بتوان پس از سالها بی مهری به این اکوسیستم های طبیعی که از طرف پرودگار برای آرامش و آسایش انسانها بوجود آمده است در راه احیای اشان مخالفتی بوجود نیاید.
این فعال زیست محیطی در ادامه گفت: در زمینه آفرینش تالابها و دریاچه ها و نقش آن در زندگی انسان هرچه برشمردیم، مواردی بود که برای پیشینیان قابل فهم بوده است؛ اما بی تردید، منافع تالابها و دلایل خداشناسی آن، منحصر به موارد یاد شده نیست؛ بلکه تالابها، منافعی برای زندگی انسان دارد که اگر اهمیت آنها از فوایدی که گذشت، بیشتر نباشد، بی تردید، کمتر نیست.
تقی خانی اظهار داشت: نقش تالابها در نزول باران، تعدیل هوا، و تأمین رطوبت زمین. همچنین، عناصر فراوانی که با پیشرفت دانش بشر، از تالابها گرفته شده و در صنایع مختلف و داروسازی، کاربرد دارند، مانند منیزیم، پتاسیم، برم و سولفات سدیم باید روشنگری و تبیین گردد.
هماهنگ کننده سازمان های تخصصی محیط زیست و منابع طبیعی استان فارس از کشاورزان خواست تا همانطور که تحمل سختی فراوان در تولیدات کشاورزی گامی در راستای خود اتکایی کشور بر می دارند مطمئن باشند آبگیری تالابها به نفع آنها و به نفع تمامی ذینفعان حاشیه تالاب بختگان، طشک، پریشان، کافتر، مهارلو، ارژن و سایر تالابهای استان فارس است.
طی روزهای گذشته با دستور و پیگیری استاندار فارس شاهد رها شدن 55 میلیون متر مکعب حقابه تالاب بختگان بر بستر رودخانه کر بودیم، این آب از سد درود زن رها شده و تا یکی دو روز آینده بر بستر بختگان می نشیند تا این تالاب امسال نیز بتواند لبی تر کند.
سد مخزنی درودزن در استان فارس در 50 کیلومتری شمال غرب شهر مرودشت و بر روی رود کر ساخته شده‌است.
تالاب و دریاچه بختگان بزرگترین دریاچه استان فارس در سالهای پر آب زیستگاه زمستانه پرندگانی مانند فلامینگو، درنا، کبوتر دریایی، آب‌چلیک، مرغابی و غاز است که از روسیه و دشت‌های سیبری به ایران مهاجرت می‌کنند.
این دریاچه که در فاصله 220 کیلومتری شرق شیراز در استان فارس قرار دارد در حفظ بوم‌ساختار و محیط زیست شهرستان‌های اطراف نیز تأثیر بسزایی دارد و در سالهای گذشته کاملا خشک بود و در حالی که امسال بر اثر بارش‌های بهاری آبگیری شد اما در گرمای تابستان معمولا باز هم به سمتی خشکی می گراید.
دریاچه بختگان در شهرستان های نی ریز و بختگان در شرق استان فارس واقع شده است.
*س_برچسب‌ها_س* *س_پرونده خبری_س*