قیمت‌های کاذب در بازار سکه
محمد کشتی‌آرای - عضو اتحادیه طلا و جواهر ایران
قیمت سکه سطح مقاومتی 23 میلیون تومان را هم شکست و به این ترتیب سیاست فروش سکه از طریق بورس هم با شکست مواجه شد؛ یعنی بانک مرکزی با فروش سکه در بورس هم نتوانست مانع افزایش نرخ افسارگسیخته انواع سکه شود. این بار بانک مرکزی تصمیم گرفت ربع‌سکه را برای دومین بار در بورس به فروش بگذارد تا شاید از این طریق بتواند از افزایش بی‌رویه نرخ سکه در بازار جلوگیری کند. در حال حاضر افزایش قیمت‌ها در بازار طلا حباب‌گونه و نرخ‌ها کاذب است. این موضوع گواه بر این مدعا است که دست‌های پنهان در بازار طلا، سرمایه‌ها را به سمتی می‌کشد که بیشترین منفعت را از آن ببرد.
بانک مرکزی به‌عنوان نهاد بالادستی بازار سکه و طلا سعی کرده با اقداماتی از جمله پیش‌فروش سکه در قالب اوراق بورسی از جهش قیمت‌ها جلوگیری و تا می‌تواند بازار را آرام کند، اما این راهکار موقت بانک مرکزی هم زورش به بازی‌سازان بازار سکه نرسید؛ بنابراین افزایش قیمت‌ها تا زمانی که تقاضای کاذب وجود دارد، همچنان ادامه خواهد داشت. از سوی دیگر تنش‌های ناشی از عدم توافق برجام و مسائل پیرامون سپاه پاسداران جمهوری اسلامی و همچنین جهش نرخ دلار باعث شده بسیاری از مردم نقدینگی و پول خود را به یک سرمایه مطمئن همچون طلا و ارز تبدیل کنند که همین موضوع باعث رونق گرفتن بازارهای واسطه‌ای و افزایش تقاضا در بازار سکه شده است.
نوسانات هر روزه نرخ سکه به‌هیچ‌عنوان طبیعی نیست و نشانگر ایجاد نوعی بازار هیجانی در این بخش است، زیرا نوسانات طبیعی بازار بر اثر عرضه و تقاضا و نوسانات نرخ جهانی است، اما نوسانات اخیر ناشی از التهابات وارده به بازار است که باید توسط بانک مرکزی مدیریت شود. در بازار آشفته کنونی، معاملات معمول و مرسوم انجام نمی‌شود و خریداران و فروشندگان واقعی که قصد دادوستد دارند، خریدوفروش نمی‌کنند اما شایعات قیمت‌ها را دچار نوسان می‌کند. در این آشفته‌بازار قیمت‌ها که در آن هر ساعت نرخ سکه امامی نسبت به ساعت قبل افزایش می‌یابد، به‌طورقطع هیجاناتی به‌وجودآمده که سرمایه را از بانک‌ها خارج و به بازار سکه تزریق می‌کند. این هیجانات با ورود به هر بازار مالی آن بازارها را دچار نوسان و التهاب می‌کند. در حال حاضر بانک مرکزی در حال رصد این وضعیت است، اما تاکنون هیچ اقدام جدی برای کوتاهی دست‌های واسطه‌گران از بازار سکه صورت نگرفته است. برعکس در اقدامی شکست‌خورده ذخایر طلای بانک مرکزی در قالب ربع‌سکه به بازار بورس تزریق می‌شود.
انتظارات تورمی علاوه بر آنکه مدیریت بازار اقتصادی را سخت می‌کند، باعث بزرگ شدن حجم واسطه‌گری در بازار می‌شود. وجود اقتصاد سیاه در بازار سکه باعث شده نظام انگیزشی فعالان اقتصادی تخریب شود. قیمت‌های کاذب بازار علامت‌دهنده انگیزشی است که بسیاری از فعالان خرد و کلان را ترغیب می‌کند که وارد فعالیت‌های واسطه‌گری شوند. بنابراین اگر امروزه افرادی را می‌بینیم که نه حرفه و تخصص و نه سن و سال‌شان با صف خرید سکه یا اوراق سکه همخوانی ندارد، به این دلیل است که این افراد تنها از یک مزیت و یک سیاست بازار طلا استفاده می‌کنند. این اشخاص اوراقی را می‌خرند و در بازار با نرخ دیگری به فروش می‌رسانند و به این ترتیب در گستردگی بازار واسطه‌گری مشارکت می‌کنند. متاسفانه این مسئله ناشی از نظام قیمت‌گذاری است که نظام انگیزشی فعالان اقتصادی را به سمت دلال‌پروری می‌برد. باتوجه به روند رو به گسترش بازارهای دلالی سکه لزوم ورود بازارساز به بازار طلا بیش از پیش نمایان می‌شود. بازارساز باید هرچه سریع‌تر با عوامل بسترساز و گسترش‌دهنده بازار دلالی، یعنی همان «تورم» در قالب سیاست‌های مدون و بلندمدت مقابله کند. تا دلالان دیگر انگیزه‌ای برای ورود به بازار طلا و سکه نداشته باشند و اقتصاد در این بخش سالم، شفاف و پررونق با متقاضی واقعی شود.