ماجرای عزل آیت الله منتظری از قائم‌مقامی در کتاب جدید موسسه تنظیم و نشر آثار امام خمینی (ره)

به تازگی موسسه چاپ و نشر عروج وابسته به موسسه تنظیم و نشر آثار امام خمینی (ره) کتاب تاریخی از آیت الله محمد محمدی‌ری‌شهری منتشر کرده است. این کتاب تحسین‌برانگیز با عنوان «روشن‌بینی امام خمینی در نامه 1368/1/6» با رویکرد تاریخی و تحلیلی به ماجرای عزل آیت الله منتظری از قائم‌مقامی پرداخته است.

* درباره نویسنده کتاب

آیت‌الله محمد محمدی ری‌شهری در 7 آبان 1325 در شهر ری زاده شد. او که از مبارزین انقلابی مکتب امام‌خمینی‌(ره) بوده در جریان انقلاب اسلامی، از جمله افرادی است که مسولیت حاکم شرع دادگاه‌های انقلاب اسلامی و دادگاه انقلاب ارتش را بر عهده می گیرد. پس از درخشش در این مناصب وی در میانه سال‌های پر التهاب 1363 تا 1368 با تشکیل وزارتخانه حساس و مهم اطلاعات، صدارت بر این وزارت‌خانه تازه تاسیس و مهم را برعهده می‌گیرد و بعدها در ادامه، مسئولیت دادستانی کل کشور، دادستانی دادگاه ویژه روحانیت، سرپرستی حجاج ایرانی و نمایندگی پنجمین دوره‌ی مجلس خبرگان رهبری را عهده دار می‌شود. آیت‌الله محمدی‌ری‌شهری که هم اکنون نایب تولیه امامزاده شاه‌عبدالعظیم حسنی و ریاست مؤسسه علمی فرهنگی دارالحدیث و دانشگاه قرآن و حدیث را بر عهده دارد؛ در کتاب جدید خود اقدام به واگویه ناگفته‌های ماجرای عزل آیت‌الله حسینعلی منتظری از سمت قائم‌مقامی کرده‌است.

مهم‌ترین نقش‌آفرینی سیاسی آیت‌الله ری‌شهری در تاریخ معاصر و ساحت سیاست‌ورزی ایران امروز را می توان در همین ماجرا دانست.

* درباره کتاب

کتاب با عنوان «‌روشن‌بینی امام خمینی در نامه1368/1/6» در 342 توسط انتشارات عروج وابسته به موسسه تنظیم و نشر آثار امام خمینی (ره) به زیور طبع آراسته شده است. این کتاب که با این جمله آغاز شده است: «نام کتاب پیش‌رو، اشاره به سرنوشت خطرناکی است که بنیان‌گذار جمهوری‌اسلامی ایران، امام خمینی (ره)، برای آقای منتظری پیش بینی کرده است...» شامل پنج بخش است.

* درآمد:

بخش نخستین کتاب تحلیلی است سیاسی، آغشته به آموزه‌های دینی از عملکرد آیت الله منتظری و نحوه مواجهه امام خمینی (ره) با ایشان.

بخش یکم: ادله روشن‌بینی امام‌خمینی (ره):

در این بخش نویسنده با ارائه ده دلیل همراه با ارجاعات تاریخی از رفتار امام در ماجرای عزل آیت‌الله منتظری دفاع می‌کند. ده دلیل مورد استناد نویسنده از این قرار است:

دلیل یکم: خودپسندی و نقدناپذیری آقای منتظری

دلیل دوم: سخنان آقای منتظری درباره‌ی ولایت فقیه

دلیل سوم: به چالش کشیدن رهبری پس از امام خمینی (ره)

دلیل چهارم: تناقض‌گویی آقای منتظری درباره‌ی شرط بودن اجتهاد مطلق برای رهبر!

دلیل پنجم: سخنان آقای منتظری درباره‌ی انتخاب آیت‌الله خامنه‌ای به رهبری

دلیل ششم: نامشروع دانستن فرمان امام خمینی (ره) درباره بازنگری قانون اساسی

دلیل هفتم: بهرمند نبودن آقای منتظری از ملکه‌ی عدالت

دلیل هشتم: آگاهی نداشتن آقای منتظری از نیازهای داخلی و خارجی کشور

دلیل نهم: نسبت های ناروا به مقام معظم رهبری

دلیل دهم: صلاحیت آیت‌الله خامنه‌ای برای مرجعیت

بخش دوم: پاسخ به مهم‌ترین اتهامات آقای منتظری به مجریان فرمان امام خمینی‌(ره):

در این بخش نویسنده با واگویه‌های تاریخی خود به عنوان وزیر اطلاعات جمهوری اسلامی از ماجرای مهدی هاشمی معدوم و عملکرد آیت الله منتظری در آن ماجرا و نحوه مواجهه صبورانه و قاطعانه امام راحل عظیم‌الشان با ایشان، نکات بدیع و مهمی از تاریخ ناگفته جمهوری اسلامی را بازگو می کند.

بخش سوم: مهمترین اتهامات فرزند آقای منتظری به مجریان فرمان امام خمینی (ره):

شاید بتوان کتاب حاضر را پاسخی به اتهامات کتاب «انتقاد از خود» آیت‌الله منتظری دانست. در این بخش از کتاب همچون بخش قبلی، آیت‌الله ری شهری بر آن است تابه شکل مستقیم با استنادات تاریخی به اتهامات وارده در کتاب مذکور پاسخ دهد.

* پیوست‌ها:

در این بخش که بخش پایانی کتاب است متن برخی اسناد و اظهارات مورد اشاره، آورده شده است.

* واگویه‌های ناگفته وزیر اطلاعات وقت:

در این کتاب، واگویه‌های تاریخی ناگفته‌ای مورد اشاره قرار گرفته که برای علاقمندان تاریخ سیاسی معاصر ایران بسیار جذاب است که از آن جمله در اینجا برای مخاطبین گرامی می توان به دو مورد اشاره کرد:

* طرح گمانه نخست وزیری سید مهدی هاشمی معدوم از سوی آیت الله منتظری

یکی از نکته های تاریخی جذاب بیان شده درکتاب ماجرای شکایت دو تن از اتباع کشور کره‌جنوبی از آقای شنتیا رضایی، کارمند وزارت کار به کلانتری 5 تهران درسال 1365 است. درجریان این شکایت با دستگیری شنتیا رضایی و با بازرسی بدنی و منزل ایشان، یک عدد سلاح کمری و مقادیر بسیاری شناسنامه و مدارک شناسایی و مدارک و اسناد جعلی دولتی کشف می شود. نامبرده با اتهام رشوه خواری، مفاسد اخلاقی و ارتباط گسترده با خارجی ها با حکم قضایی برای تخلیه اطلاعاتی تحویل وزارت اطلاعات می شود. در جریان بازجویی، متهم به ارتباط با آقای مهدی هاشمی و وجود یک خانه تیمی اعتراف می کند.

وزیر اطلاعات با کسب اجازه از امام (ره) خانه تیمی را تخلیه می کند و در جریان تخلیه خانه تیمی، وزارت اطلاعات انواع مواد منفجره، سلاح، پودر سرطان زا، شناسنامه های جعلی، گذرنامه های جعلی و اسناد سری دولتی مربوط به وضع مالی دولت و... کشف می کند. متهمین مدعی می شود موارد کشف شده برای نهضت های آزادی بخش بوده و با بودجه آیت الله منتظری تهیه شده است.

با این اقدام وزیر اطلاعات، توسط قائم مقام رهبری آیت الله منتظری تحت فشار قرار می گیرد و به دیدار ایشان می رود و در آخر نتیجه دیدار و ماوقع ماجرا را در گزارشی به تاریخ 8/7/1365 به حضور امام ارسال می کند. در بخشی از این گزارش که مربوط به گفت وگوی وزیر اطلاعات و قائم مقام رهبری آیت الله منتظری است درباره وجود اسناد سری دولتی در خانه تیمی مهدی هاشمی، آیت الله ری‌شهری در رد پاسخ ها و دفاعیات آیت الله منتظری از زبان خود چنین نقل میکند: «مسئله مربوط به کارهای غیر قانونی است. جنابعالی هم قانون اساسی را امضا کرده اید و مجلس را قبول دارید و نباید کار غیر قانونی انجام دهید. وانگهی اسناد دولتی - که ربطی هم به نهضت‌ها ندارد - را چرا این آقایان دزیده‌اند؟!

و ایشان در پاسخ قسمت اخیر فرمودند: "دوست داشته‌اند اطلاع از وضع دولت داشته باشند، که اگر [سید مهدی] احیانا در آینده نخست وزیر شد، از اوضاع با خبر باشد"!

در ادامه صحبت‌های ایشان توضیح دادم که این جمعیت، متهم به 27 فقره قتل افراد مخالف خود هستند. من نمی گویم که اینها مرتکب این قتل ها شده اند؛ ولی با این اتهام، آیا صحیح است که این امکانات بدون حساب و کتاب، در اختیار این افراد باشد؟»

این سند نشان می دهد که فرد متهم به قتل جزو گزینه های احتمالی آیت الله منتظری برای کسب سمت نخست وزیری کشور بوده است.

* نامه عذر خواهی آیت الله آذری قمی به رهبر معظم انقلاب:

یکی دیگر نقاط قابل تامل کتاب ماجرای نامه عذرخواهی آیت الله احمدآذری قمی از رهبر انقلاب است. مرحوم آیت الله آذری قمی بعد ازانتخاب آیت الله العظمی خامنه‌ای به رهبری جمهوری اسلامی و کسب جایگاه ولایت فقیه به مرور زمان منتقد ایشان می‌شوند و مواضع تندی را علیه ایشان اتخاذ می‌کنند. در این کتاب نامه ای به تاریخ بهار سال 1375 منتشر شده است که نشان می دهدآیت‌الله آذری قمی به دلیل مواضع انتقادی و جنجالی خود علیه رهبر انقلاب به صراحت از ایشان عذرخواهی کرده اند. متن نامه به این شرح است:

«بسمه تعالی

14 محرم 1417

1375/3/12

حضرت آیت‌الله خامنه‌ای مقام معظم رهبری انقلاب مقدس اسلامی ایران دامت برکاته

پس از سلام و تحیت

بر اساس یک سوء‌ظن و شدت علاقه به نظام مقدس اسلامی، گرفتار یک تلاطم درونی که مرا بین 2 محذور - یعنی دو ترک وظیفه - مخیر می‌کرد، ناخواسته مبتلا به ضربه‌ای علیه نظام شدم و از این رنج درونی، سرانجام سحر شب یازدهم عاشورا با توسل به قمر بنی‌هاشم رها شدم و خداوند مرا نجات داد. اکنون جز رضایت خاطر مبارک و ائتمار به اوامر مبارک را نمی‌خواهم. در عین حال، نه جناب عالی و نه آقایان حجازی و محمدی را در مظان استجابت دعا فراموش نکردم. خواسته‌ای هم جز خواسته‌هایی را که جنابعالی بپسندید، ندارم. تفصیل مطالب را اگر میل مبارک باشد از آقای مسعودی سوال داشته باشید.

احمد آذری‌قمی»

* فرجام سخن:

کتاب پیش رو سومین کتاب از آثار آیت‌الله محمدی ری‌شهری است که به تاریخ سیاسی معاصر ایران پرداخته است. از مزیت‌های این کتاب نسبت به دو کتاب قبلی پررنگ تر بودن سویه های تحلیلی نویسنده است. کتاب حاضر مواخذ نیست و آن را به قطع می توان از منابع دست اول تاریخ پژوهی جمهوری اسلامی درباره وقایع دهه شصت دانست.

23217