ماموریت شمخانی در مسکو
سفر دریابان علی شمخانی دبیر شورای عالی امنیت ملی به مسکو اگرچه با محوریت شرکت در پنجمین نشست گفت‌وگوی امنیت منطقه‌ای درباره افغانستان صورت گرفته است، اما دستورکارهای دوجانبه از جمله روابط در حال ظهور اقتصادی بخش مهمی از چارچوب این سفر را به خود اختصاص داده است. سایت نورنیوز نزدیک به شورای عالی امنیت ملی مهم‌ترین نقطه اشتراک ایران و روسیه را که مناسبات دوجانبه را در شرایط جدید شکل داده،...
در همین ارتباط دبیر شورای عالی امنیت ملی ایران که روز سه‌شنبه 18 بهمن برای شرکت در پنجمین نشست گفت وگوی امنیت منطقه ای به مسکو سفر کرده در گفت وگویی درباره این سفر گفت: روابط ایران و روسیه در ابعاد مختلف اعم از علمی، صنعتی، ترانزیت، کریدور، زیرساخت ها، روابط امنیتی تا مبارزه با تروریسم در سوریه و روابط دفاعی و نظامی رو به توسعه و عمیق تر و بنیادی تر شدن است. علی شمخانی در ادامه افزود: برای بررسی نقشه راه روابط دوجانبه در حوزه های مختلف از جمله انرژی لازم بود آنچه رهبرانمان تصمیم گرفتند را مرور کرده و آن را با مقامات روسیه در میان بگذاریم. همزمان با آن، آقای پاتروشف همکار من در روسیه چندی پیش سفر دوجانبه ای به تهران داشت و باید این سفر را باز پس بدهیم و آنچه درباره آن تصمیم گرفتیم را مرور کنیم. خاطرنشان می‌شود که دبیر شورای امنیت ملی روسیه 18 آبان به تهران سفر و با دریابان شمخانی دیدار و گفت‌وگو کرد.
حضور در نشست گفت‌وگوی امنیت منطقه‌ای درباره افغانستان نیز دیگر محور حضور شمخانی در مسکو است. پنجمین نشست گفت وگوی امنیت منطقه ای امروز چهارشنبه در مسکو برگزار می‌شود. در این نشست که با حضور دبیران، مشاوران و نمایندگان نهاد امنیت ملی کشورهای همسایه افغانستان برگزار می‌شود، تحولات سیاسی، اقتصادی و امنیتی این کشور مورد بحث و بررسی قرار خواهد گرفت. در حاشیه این نشست دبیر شورای عالی امنیت ملی ایران با برخی همتایان خود نیز به طور جداگانه دیدار و درباره مسائل دوجانبه، منطقه ای و بین‌المللی گفت وگو خواهد کرد.
در ادامه شمخانی در دیدار با ایگور لویتین دستیار ولادیمیر پوتین، رئیس‌جمهور روسیه با اشاره به تلاش مشترک دو کشور برای سرعت بخشیدن به تکمیل کریدور شمال - جنوب اظهار کرد: ساخت راه آهن رشت - آستارا به عنوان تکمیل کننده کریدورشمال - جنوب که قرار است با سرمایه گذاری روسیه انجام شود تحولی راهبردی در مبادلات تجاری و ترانزیت کالا در منطقه ایجاد خواهد کرد.
جهش در همکاری های اقتصادی
یکی از برنامه های اصلی پیش‌بینی‌شده در سفر دبیر شورای امنیت ملی ایران به مسکو، دیدار و گفت‌وگوی شمخانی با مقامات عالی روسیه و پیگیری توافقات دوجانبه است. در همین خصوص دریابان شمخانی قرار است عصر امروز چهارشنبه و پس از برگزاری نشست گفت‌وگوی امنیت منطقه‌ای با همتای روس خود، مسائل دوجانبه و پیگیری پروژه های مشترک اقتصادی، فناوری، تجاری دو کشور را مورد بررسی قرار دهد. از دی ماه سال گذشته و پس از سفر رئیس‌جمهور ایران به روسیه و توافقات جامعی که میان روسای جمهور دو کشور برای ارتقای مناسبات تجاری، اقتصادی و فناوری به سطوح راهبردی به عمل آمد، به صورت منظم مقامات ارشد ایران و روسیه با هدف عملیاتی سازی و پیگیری توافقات در تهران و مسکو با یکدیگر ملاقات داشته اند.
نورنیوز سایت نزدیک به شورای عالی امنیت ملی ایران در گزارشی با اشاره به اهداف اقتصادی سفر علی شمخانی به مسکو با بیان اینکه مهم‌ترین نقطه اشتراک ایران و روسیه که مناسبات دوجانبه را در شرایط جدید شکل داده، تبادل ظرفیت های اقتصادی و تجاری برای بی اثرسازی تحریم های غیر‌قانونی است، نوشته است: موضوعاتی چون تکمیل دالان راهبردی شمال - جنوب با سرمایه‌گذاری روسیه، توسعه همکاری های ترانزیتی، سرمایه‌گذاری در بخش های فولاد، نفت و انرژی، ایجاد سازوکارهای اختصاصی برای مبادلات پولی و بانکی، همکاری در چارچوب سازمان شانگهای و بریکس از جمله مهم‌ترین محورهای همکاری دو کشور در شرایط جدید است.
اما آنچه پیش از سفر دریابان شمخانی به مسکو در حوزه روابط مالی و بانکی بین تهران و مسکو قابل‌توجه بود و در فضای رسانه‌ای نیز بازتاب‌هایی را به خود اختصاص داد، برقراری سوئیفت بانکی بین دو کشور بود که 9 بهمن ماه به امضای مقامات دو کشور رسید. بر اساس این تفاهم‌نامه سامانه های پیام‌رسان دو کشور به یکدیگر متصل خواهند شد و همه بانک‌های ایران و همه بانک‌های روسیه می‌توانند پیام‌های استاندارد بانکی داشته باشند و همه بانک‌های ایران در خارج از کشور و همه بانک‌های خارجی متصل به سامانه پیام‌رسان روسیه که شامل بیش از 100 بانک در 13 کشور خارجی (به غیر از روسیه) است می‌توانند در قالب بستری فراهم شده با بانک‌های ایران تبادل داشته باشند.
آنچه این زمینه را ایجاد کرده، تحریم‌های همزمان علیه ایران و روسیه توسط غرب است که امکان بهره‌مندی از فضای تراکنش‌های مالی بین‌المللی را محدود کرده است. اگرچه در کنار این نیاز فوری، دو کشور از مدت‌ها قبل به سیستم‌های مالی جایگزین برای مقابله با سلطه دلار نیز اندیشیده و درصدد پیشبرد آن و به‌خصوص توسعه دایره شعاع آن با الحاق دیگر کشورها هستند. همان زمینه‌ای که چین نیز به دنبال آن است تا یوآن واحد پول خود را بین‌المللی کرده و بخش مهمی از تجارت با کشورهای عربی را از طریق این ارز مبادله کند.
موانع پیش روی تهران و مسکو
باوجود زمینه‌های مشترک برای توسعه روابط دوجانبه بین تهران و مسکو به‌ویژه در بعد اقتصادی، اما موانع جدی‌ای همچنان برای پیاده‌سازی و پیشبرد آن وجود دارد. برخی دست‌اندرکاران مسائل روسیه موانع بوروکراتیک را عاملی مهم در ایجاد محدودیت برای توسعه روابط می‌دانند. استدلال این گروه این است که منطق حاکم بر دیوان‌سالاری ایران و گرایش بخشی از نخبگان شاغل در حوزه بوروکراسی، الگوبرداری از مدل غربی و عدم‌تمایل به همکاری با سیستم‌های غیرغربی مانند روسیه و چین است. این ذهنیت باعث شد تا در دوره ای، ایران از مزایای همکاری چند میلیارد دلاری در حوزه انرژی با روسیه صرف‌نظر کند، با این استدلال که اولویت با شرکت‌های فرانسوی، ایتالیایی و... است.
تحلیلگران و کارشناسان مسائل روسیه نیز بخش دیگری از موانع همگرایی اقتصادی میان دو کشور را در ارتباط با مسائلی چون مکمل نبودن اقتصادهای ایران و روسیه ارزیابی می‌کنند. در مناسبات دو کشور اقتصاد نقش چندانی نداشته، بلکه ژئوپلیتیک نقش مهمی را ایفا کرده است. نفت، محصول اصلی صادرات ایران برای روسیه جذابیتی ندارد، ایرانی‌ها نیز به نوبه خود فناوری‌های مدرن‌تر غربی را به فناوری‌های روسی ترجیح می‌دهند.
در این رابطه باید این نکته را درنظر داشت که زیرساخت‌های هر دو کشور به دلیل نیازمندی جدی به نوسازی و اعمال فناوری‌های جدید و مدرن، چندان نمی‌توانند پاسخگوی نیازهای فناورانه یکدیگر باشند. از طرفی هر دو کشور به دلیل برخورداری از منابع انرژی و اقتصاد متکی به خام‌فروشی در بازارهای منطقه‌ای و جهانی انرژی به عنوان رقیب یکدیگر ظاهر شده و هر یک در تکاپوی تامین منافع ملی و اقتصادی خود خواهند بود. بخش دیگری از موانع موجود بیشتر دلایل ساختاری هستند. در این راستا، ساختارهای اداری و حقوقی متفاوت، تفاوت فاحش زبانی و فقدان و کمبود متخصصان مسلط به زبان‌های یکدیگر بسیار حائز اهمیت است.
--> اخبار مرتبط