مانوری برای مهار فلاکت در جهان

وب‌گاه عصر ایران 1402/01/29 - 09:41 مشاهده در مرجع

در رتبه‌بندی کشورهای جهان بر اساس شاخص "پیشرفت اجتماعی" در سال 2020، ژاپن در رتبه چهاردهم، کره جنوبی در رتبه هجدهم و کره شمالی در این فهرست در رتبه 139 قرار داشت.

عصر ایران؛ هومان دوراندیش - در خبرها آمده بود که علیرغم هشدارهای مکرر کره شمالی به آمریکا درباره برگزاری رزمایش نظامی با کره جنوبی و ژاپن در شرق آسیا، این سه کشور بار دیگر رزمایش انجام دادند. هدف از این رزمایش، تمرینات مشترک دفاع موشکی دریایی با هدف بهبود پاسخ به تهدیدات کره شمالی بود.

به لحاظ سیاسی، این رزمایش از این حیث اهمیت دارد که آمریکا نقش موثری در شکل‌گیری نظام سیاسی لیبرال‌دموکراتیک در ژاپن و کره جنوبی داشته است.

پس از اتمام جنگ جهانی دوم با تسلیم شدن ژاپن در برابر متفقین، ژنرال داگلاس مک آرتور - که فرمانده نیروهای نظامی آمریکا در منطقه جنوب غربی اقیانوس آرام بود - حاکم نظامی ژاپن شد و روشنفکران و حقوقدانان و سیاستمداران ژاپنی را جمع کرد و از آن‌ها خواست برای کشورشان یک قانون اساسی دموکراتیک بنویسند (نگاه کنید به کتاب "دموکراسی‌های آسیایی"، اثر آلن تامس وود).

اما ژاپنی‌ها گرفتار بحث‌های بی‌پایان شدند و به علت فقدان تفاهم و سازگاری، از عمل بازماندند و در نوشتن قانون اساسی جدید برای کشورشان ناکام ماندند. پس مک‌آرتور مشاوران حقوقی ارتش آمریکا را فراخواند و به آن‌ها یک هفته مهلت داد تا برای ژاپن یک قانون اساسی جدید و دموکراتیک بنویسند.

یک هفته بعد، قانون اساسی تازه ژاپن روی میز ژنرال بود و الان 78 سال است که همان قانون اساسی، سنگ بنای نظم سیاسی ژاپن است. علاوه بر این، مک‌آرتور تا سال 1951 بر خلع سلاح ژاپن و پیشرفت اصلاحات سیاسی در این کشور نظارت داشت و پس از تثبیت دموکراسی در ژاپن، کار سیاست در این کشور، به کلی به خود ژاپنی‌ها سپرده شد.

کره جنوبی نیز موجودیتش را مدیون ایالات متحده آمریکا است. اگر مداخله نظامی آمریکا (با کمک نیروهای نظامی سازمان ملل) در جنگ کره نبود، کمونیست‌های کره شمالی کل شبه جزیره کره را فتح می‌کردند و امروز اثری از کره جنوبی لیبرال‌دموکراتیک در دنیای سیاست نبود. چنانکه پس از خروج ارتش آمریکا از جنگ ویتنام، کمونیست‌های ویتنام شمالی، ویتنام جنوبی را هم از آن خود کردند و "ویتنامی کمونیستی" تحویل تاریخ دادند.

اما جدا از کمک نظامی آمریکا به حفظ موجودیت کره جنوبی در سال‌های آغازین دهه 1950، در سال‌های پایانی دهه 1980 نیز حمایت دولت آمریکا از نیروهای اجتماعی دموکراسی‌خواه کره جنوبی، سبب تحقق فرایند گذار به دموکراسی در این کشور شد.

اگر اروپای غربی و آمریکای شمالی و استرالیا و نیوزیلند را منها کنیم، در دنیای امروز فقط دو لیبرال‌دموکراسی مطلوب وجود دارند: ژاپن و کره جنوبی. البته مطلوب، با معیارهای لیبرال‌دموکراتیک و با در نظر گرفتن شاخص‌های "پیشرفت اجتماعی" و "توسعه انسانی".

بنابراین کاملا طبیعی است که آمریکا از این دستاورد تاریخی‌اش، یعنی تحقق لیبرال‌دموکراسی در ژاپن و کره جنوبی، دفاع کند و اجازه ندهد رژیم کمونیستی بیرحم و عقب‌مانده کره شمالی، دموکراسی‌های کارآمد ژاپن و کره جنوبی را با برپایی جنگ اتمی یا غیراتمی، گسترده یا محدود، ویران کند.

شاخص پیشرفت اجتماعی (Social Progress Index) (SPI) میزان تأمین نیازهای اجتماعی و زیست‌محیطی شهروندان توسط کشورها را اندازه‌گیری می‌کند. 54 شاخص در زمینه نیازهای اساسی انسان، مبانی رفاه و فرصت پیشرفت، عملکرد نسبی ملت‌ها را نشان می‌دهد. برخی از عوامل اجتماعی و محیطی مربوط به شاخص پیشرفت اجتماعی، عبارتند از سلامتی (از جمله بهداشت، پناهگاه و بهداشت)، برابری، شمولیت، پایداری، آزادی و امنیت شخصی.

در رتبه‌بندی کشورهای جهان بر اساس شاخص "پیشرفت اجتماعی" در سال 2020، ژاپن در رتبه چهاردهم قرار داشت و کره جنوبی در رتبه هجدهم. در سه دهک بالای این فهرست، همه کشورها غربی و جزو متحدین ایالات متحده آمریکا بودند. اولین کشور غیرغربی این فهرست، سنگاپور است که در رتبه سی‌ام قرار دارد.

کره شمالی در این فهرست در رتبه 139 قرار داشت و حاکمان این کشور در سه سال گذشته هم به جای تمرکز بر افزایش سطح رفاه مردم گرفتار کشورشان، همچنان عزم و اراده خود را معطوف به پیشرفت برنامه موشکی‌شان و تهدید گاه و بیگاه کره جنوبی و ژاپن کرده‌اند.

فرض کنیم که ارتش آمریکا پاسدار موجودیت و دموکراسی ژاپن و بخصوص کره جنوبی در برابر تهدیدات کره شمالی نباشد و کمونیست‌های کره شمالی بتوانند مطابق آرزوهایشان، کره جنوبی را فتح کنند و سیاست و اقتصاد مد نظر خودشان را در کره جنوبی هم پیاده کنند.

آیا نتیجه چیزی جز این خواهد که جمعیت 54 میلون نفری کره جنوبی، به 26 میلیون انسان فلک‌زده کره شمالی اضافه خواهند و حاکمان کمونیست کره شمالی، فلاکت و نکبت بیشتری در جهان ایجاد خواهند کرد؟

رزمایش اخیر آمریکا و کره جنوبی و ژاپن، در کنار سایر حمایت‌های نظامی ایالات متحده از این دو دموکراسی کارآمد شرق آسیا، اگر از چشم‌اندازی کلان بنگریم، هدفش دقیقا ممانعت از بسط فلاکت در جهان از طریق نابودی دو لیبرال‌دموکراسیِ پایدار و پیشرفته شرق دور است.

تماشاخانه