محرومیت حاشیه‌نشینان مشهد از خدمات شهری / فرآیند مبهم دریافت مجوز ساخت، مردم را به ساخت‌وساز غیرمجاز وادار می‌کند
به‌دنبال کوتاهی‌های صورت گرفته در سال‌های اخیر، حاشیه شهر مشهد به بافتی ناکارآمد در حوزه خدمات شهری تبدیل شده و اهمال در ارائه طرح تفصیلی این مناطق راهی برای فرار رو به جلوی شهرداری در خدمت‌رسانی به مناطق کم‌برخوردار است.
به گزارش شبکه اطلاع رسانی راه دانا؛ به نقل از صبح توس، امروز طبق آمار جمعیتی قریب به یک میلیون و 700 هزار نفر از جمعیت 3 میلیون و 300 هزار نفری مشهد در حاشیه شهر زندگی می‌کنند!
امروز حتی نمی‌توان گفت که حاشیه شهر مشهد فقط در یک نقطه متمرکز شده است، بلکه شاهدیم در 8 پهنه شهری، مشهد دارای سکونتگاه‌های غیررسمی و به اصطلاح عامیانه حاشیه‌نشینی است.
متاسفانه آنچه که امروز شکل گرفته و به‌نام‌های متعدد کمیسیون‌ها، مجامع و ستادها به نام حاشیه شهر مشهد شناخته میشود، گعده‌هایی هستند که خروجی مطلوب را نداشته‌اند. یقیناً عدم نگاه تخصصی شهرداری به توسعه شهر و عدم مدیریت توسعه سکونتگاه‌های غیر رسمی و جلوگیری از رشد بی‌رویه سکونت در کلانشهرها یکی از دلایل مهم وضعیت آشفته شهر مشهد است.
در این رابطه با مهدی خداشناس، شهردار منطقه 3 مشهد، سید مصطفی فیروزآبادی، کارشناس مدیریت شهری، جواد حمیدی، فعال فرهنگی حاشیه شهر و مرتضی روحانی، کارشناس و فعال حاشیه شهر به گفت‌وگو نشستیم تا ابعاد مختلف حاشیه‌نشینی و آسیب‌ها و ناهنجاری‌های اجتماعی نشات گرفته از آن را موردبررسی قرار بدهیم.
مهدی خداشناس، شهردار منطقه 3 مشهد با بیان این که محدوده ی منطقه 3 به لحاظ وسعت پنجمین منطقه و به لحاظ جمعیت دومین محدوده در شهر مشهد بوده و به لحاظ فرهنگی ما تقریبا 11 گونه فرهنگی در محدوده منطقه 3 داریم، عنوان کرد: به لحاظ وسعت محدوده منطقه 3، 3 هزار و 300 هکتار می باشد و در این منطقه 11 هزار هکتار حریم داریم که به لحاظ جمعیت 450 هزار جمعیت را در خود جای داده است.
همچنین با اشاره به این مطلب که منطقه 3 بعنوان دومین منطقه به لحاظ دارا بودن اراضی بایر در مشهد محسوب می شود، افزود: نکته قابل اهمیت در این منطقه وجود 800 هکتار اراضی بایر و رها می باشد که در حال حاضر بعنوان یک تهدید برای این منطقه حساب میشود که ما با یک رویکرد سه الی چهار سال به فرصت برای این منطقه تبدیل خواهیم کرد.
خداشناس به سه پروژه کلان ناتمام در دوره قبل اشاره کرد و گفت: پروژه رسالت 91، پروژه سوله حوادث غیر مترقبه در قرقی بعنوان سوله مدیریت بحران، سوله حوادث غیر مترقبه در محدوده 22 بهمن است و در گام های پایین تر 38 پروژه در حال ساخت خواهیم داشت.
منطقه 3 مشهد رتبه نخست را در پیشرفت فیزیکی و ریالی پروژه‌ها دارد
وی همچنین اضافه کرد: محدوده منطقه 3 مشهد تا دوره قبل رتبه ششم بین مناطق را دارا بود و هم اکنون رتبه اول از نظر پیشرفت فیزیکی و ریالی پروژه ها را در بین مناطق 13 گانه مشهد داریم.
شهردار منطقه 3 مشهد با بیان این نکته که پروژه هایی که برای مردم و منطقه از اهمیت بالایی برخوردار بود را سعی کردیم سرعت ببخشیم، اذعان داشت: پروژه رسالت 91 را با 55 درصد در آذرماه تحویل گرفتم و اکنون به بهره برداری رسیده و مورد استفاده مردم قرار گرفته است.
وی افزود: در محدوده بافت های اصلی که پایین صد متری هستند نیز ما صنعت پیاده رو سازی را پیگیری هستیم و نهضت آنرا با الویت خیابان گاز راه انداختیم که نیمی از خیابان گاز را امسال تمام کردیم و نیمی دیگر را در سال آینده ان شاء الله به پایان خواهیم رسانید.
خداشناس از اقدامات شهرداری منطقه 3 در این دوره گفت، و تصریح کرد: از اقدامات اصلی که در 6 دوره شورا کمتر به آن توجه شد و ما در این دوره بیشتر توجه کردیم این بود که محلات استقبال از بهار را در حاشیه شهریعنی محلات 22 بهمن و رسالت شمالی انتخاب کردیم و سعی کردیم در محلات از تمام ابعاد چه بعد عمرانی و چه بعد زیبایی شهری ورود کنیم و بتوانیم آنرا رونق دهیم.
کاشت یک میلیون گل برای استقبال از بهار در مناطق کم‌برخوردار منطقه 3 مشهد
وی ادامه داد: نکته قابل اتکا در این محدوده این است که بطور میانگین در بحث استقبال از بهار قبلا، بین 200 تا 300 گونه گل کاشته میشد که اکنون این آمار را در منطقه 3 مشهد به یک میلیون گل رساندیم رساندیم که این موضوع توجه ویژه مدیریت شهری را به مناطق حاشیه کاملا نشان می‌دهد که کل مسئولین مدیریت شهری در این زمینه با ما همراه بودند تا توانستیم گام مثبتی را برای مردم این محدوده برداریم.
پل امام حسین 6 سال است که زیباسازی نشده است
شهردار منطقه 3 مشهد اضافه کرد: گام بعدی که در این منطقه آغاز شده است بحث زیبا سازی پل ها می باشد، چیزی که تقریبا 6 سال است که مغفول واقع شده است؛ بطور مثال پل امام حسین که به شکل کثیفی در آمده بود ما امسال به طور ویژه برای زیباسازی آن ورود کردیم و این تنها پلی است که در محدوده حاشیه شهر مشهد و دومین پل بعد از پل آزادی در کل شهر مشهد در سال 1400 این کار بر روی انجام میشود.
وی از توجه و نگاه ویژه شهرداری منطقه 3 مشهد به ورودی شهر مشهد، گفت و اعلام کرد: این منطقه ومحدوده در مسیر کلات می باشد و ما تا ده کیلومتر از محدوده را شروع به پاکسازی و زیبا سازی محدوده کردیم که این جزو اقداماتی که در این دوره بصورت ویژه به آن پرداخته شده است.
رویکرد ایجاد جاذبه‌های جمعیتی در مناطق کم برخوردار
خداشناس همچنین ادامه داد: توجه ویژه ای به مراکز تفریحی و گردشگری داریم و قرار است در این دوره 4 ساله یه نگاه ویژه تری به ابن مناطق داشته باشیم تا یک جاذبه جمعیت را به دنبال این موضوع داشته باشیم.
30 درصد جمعیت بافت فرسوده شهری در سکونتگاه های غیر رسمی زندگی می‌کنند
جواد حمیدی، فعال فرهنگی حاشیه شهر به معضلات و چالش های موجود در منطقه 3 اشاره کرد و تصریح کرد: بافت فرسوده شهری در این منطقه و سکونت بیش از 30 در صد این افراد در سکونتگاه های غیر رسمی، معضل دیگر بحث نخلات ساختمانی است.
وی به بحث در آمد زایی پایدار در منطقه پرداخت و اظهار داشت: در بحث در آمد زایی پایدار مخصوصا با توجه به اینکه دو ظرفیت بکر در آمد زایی در متطفه وجود دارد یعنی ایستگاه راه آهن و خواجه ربیع که اینها بنظر می‌رسد اگر طرح های استراتژیک مناسبی برایش وجود داشته باشد می‌تواند خیلی به توسعه خود منطقه کمک کند.
شهروندان اقدامات شهرداری را به صورت بصری باید حس کنند
این فعال فرهنگی حاشیه شهر به دغدغه مردم منطقه 3 مشهد اشاره کرد و افزود: دغدغه مردم این منطقه دو شاخه دارد، یکی خدمات آنی که برای حل مشکلات روزمره است و دیگری کارهای بلند مدت است که نیازمند برنامه ریزی است.
وی افزود: شهروندان گلایه مندند و به دنبال اقدام عاجل هستند و بایستی اقدامات را بصورت بصری حس کنند. بر اساس منشور شهری رضایت شهروندان در الویت است و ضعف‌هایی که وجود دارد بایستی به گونه ای مدیریت شود تا تبدیل به قوت شود.
شرح خدکات پیمانکاران برای جمع‌آوری زباله در حاشیه شهر نقص دارد
حمیدی با بیان برخی چالش های منطقه 3 پرداخت و خاطرنشان کرد: چالش خیلی بزرگی که در این محدوده با آن مواجه هستیم که یکی از آنها بحث جمع آوری زباله است که از دیگر مسائل مربوط به معضلات شهری است که بر اساس شرح خدماتی که به پیمانکار داده میشود قاعدتا دو بعد وظایف پیمانکار و وظایف نظار وجود دارد که بنده بعنوان کارشناس حوزه خدمات شهری احساس میکنم در حوزه نظارت نیز نواقصی وجود دارد که پیمانکار به هر ترتیبی که وجود دارد و نقص در تجهیزات حمل و نقل دارد، چون بر او نظارتی نمیشود نیازی نمی‌بیند که تاخیر یا تعجیل داشته باشد.
وی همچین ادامه داد: این عدم نظارتی موجب نارضایتی مردم شده چرا که مربوط شده به حوزه امنیت مردم و باعث فعالیت بیشتر زباله گرد ها شده و مطابق آمار 90 درصد این افراد غالبا اول سارق هستند و بد ضایعات جمع کن و زباله گرد و ما اگر بتوانیم در حوزه جمع آوری زباله اقداماتی انجام دهیم که در همان ساعت مقرر زباله ها جمع شود شاهد کمتر شدن این نارضایتی ها خواهیم بود.
آموزش حقوق شهروندی به مردم توسط شهرداری کاربردی است
این فعال فرهنگی حاشیه شهر با بیان اینکه در حوزه آموزش شهروندی ما کادر به خصوصی در منطقه 3 نداریم، اظهار کرد: اگر بتوانیم با برگزاری جلسات و کلاس هایی حقوق شهروندی را از طریق اداره آموزش شهروندی به شهروندان آموزش و ارائه دهیم، می‌تواند خیلی کاربردی باشد.
وی در بحث فضای سبز نبز تاکیدکرد: سرانه فضای سبز این منطقه نیز بسیار پایین است و ما از پایین ترین ضریب سرانه فضای سبز در منطقه برخورداریم.
افزایش نظارت در ساخت و ساز غیر مجاز عملکرد شهرداری‌های حاشیه شهر را بهبود می‌بخشد
مرتضی روحانی، کارشناس حاشیه شهر با تاکید بر این نکته که یکی از مشکلات حاشیه شهر، ساخت و ساز های غیر قانونی است، تصریح کرد: اگر نظارت بیشتر شود و تعامل اتفاق بیفتد خیلی می‌توان عملکرد بهتری داشت.
وی اذعان داشت: بافت حاشیه شهر که دارای بافت فرسوده نیز می باشد و دارای نوعی بافت ارگانیک است که معابر تنگ و باریک آن باعث میشود خیلی وقت ها خدمت رسانی را دچار مشکل کند و همین دلیل باعث شده تا ما سازمانی را بعنوان سازمان باز آفرینی تشکیل بدهیم تا در مناطق حاشیه شهر برای حل مشکل یکبافت های فرسوده، نقش آفرینی کند.
فرآیند طولانی و مبهم دریافت مجوز ساخت بر معضل شب‌سازان دامن می‌زند
روحانی گفت: یکی از مشکلاتی که در بحث ساخت و ساز ها وجود دارد، پروسه طولانی و مبهم احذ مجوز است و مردم مسیر قانونی ساختن ساختمان را نمیدانند و به همین دلیل است که به سمت ساخت و ساز های غیر قانونی می‌روند.
خداشناس در پاسخ به سوالات و در بحث نخلله‌های ساختمانی ساختمانی بیان کرد: ما بطور متوسط در طی سه ماه گذشته بالغ بر 3 هزار تن نخله ساختمانی جمع آوری کردیم که یک معضل خیلی شدیدی می باشد و ما برای این معضل دو رویکرد کوتاه مدت و بلند مدت را در نظر داریم.
وی افزود: با توجه به نیوجرسی هایی که داریم ورود ماشین‌ها برای تخلیه تخله را گرفتیم و خوشبختانه در طی این 3 ماه جواب گرفتیم و میزان و حجم ورود ماشین‌های نخله با این محدوده کم شده است.
استحصال اراضی اولویت نخست شهرداری منطقه 3 برای ایجاد درآمد پایدار است
خداشناس همچنین از گام بلند خبر داد و گفت: ما وارد استهسال اراضی می‌شویم و رویکرد من برای منطقه 3 اقتصاد زمین می باشد چرا که یکی از در آمد های پایداری که شهرداری می‌تواند داشته باشد همین 800 هکتار زمین بایر در این منطقه می باشد که در این راستا طرح و ایده داریم و گام اول آنرا شروع کردیم.
وی با بیان اینکه من واژه بافت فرسوده را برای ابن محدوده و منطقه به کار نمی‌برم، خاطرنشان کرد: بافت فرسوده برای اراضی بکار میرودکه دارای قدمت است و این در حالیست که ما در محدوده منطقه 3 مخصوصا صد متری ما بافت های ناکارآمد بسیاری داریم چرا که به شکل قانونی و ساختمان مهندسی ساز، ساخته نشده اند و در نتیجه بافت ناکار آمد شهری شکل است.
بافت ناکارآمد شهری دلیل ساخت و سازهای غیرقانونی
شهردار منطقه 3 مشهد علل ساخت و سازهای غیرقانونی را بافت ناکارآمد شهری دانست و گفت: گاهی به علت متراژ کم اراضی جوابی به ارباب رجوع داده نمیشود و باعث میشود تا شبانه و بصورت غیرقانونی شروع یه ساخت و ساز کند و عده ای نیز هستند مه اصلا به دنبال قانونی ساختن نیستند و چون قولنامه ای زمین را خریدند، قولنامه ای نیز واگذار می‌کنند.
وی ادامه داد: یک تیپ سازنده هایی داریم که به شب سازها در این منطقه معروف هستند که ما بیشتر با این افراد مقابله میکنیم.
خداشناس از ورود به طرح تفصیلی برای رفع مشکل غیرقانونی سازی ساختمان ها خبر داد و گفت: برای جلوگیری از غیرقانونی سازی ساختمان ها با متراژ پایین در حاشیه شهر و ندادن مجوز توسط شهرداری بعلت نداشتن و عدم تامین پارکینگ طرحی را مطرح کردیم تا این مورد برای حاشیه شهر حذف شود و تاکید ویژه بر روی مهندسی ساز بودن ساختمان ها باشد که خوشبختانه با استقبال نیز مواجه شد.
شهروندخبرنگاران شهرداری را از ساخت و ساز غیر مجاز مطلع می‌کنند
وی به راهکار دیگری که شهرداری از ساخت و سازهای غیر قانونی مطلع میشود، خبرداد و بیان کرد: مردم بعنوان شهروند خبرنگار در محدوده ها، ساخت و سازهای غیرقانونی را به شهرداری اطلاع و گزارش می‌دهند تا از ساختن غیر قانونی جلوگیری شود.
خروج گرمخانه‌ها از شهر مشهد در دستور کار قرار گرفته است
شهردار منطقه 3 مشهد در راستای حل آسیب های اجتماعی افزود: اولین گامی که برای رفع آسیب های اجتماعی برداشتیم بحث ساماندهی معتادین حاشیه شهر بود که با معاونت فرهنگی مطرح شد و ان شاء الله قرار است اتفاقات خوبی برای شهر بیفتد و گرمخانه ها را از شهر خارج کنیم و بصورت کارمشترک کمپ هایی را تشکیل دهیم که هر کسی که جمع میشود تا دو سال در آنجا بماند تا اولا ترک اعتیاد برای فرد محقق شود و ثانیا دوره های کار آفرینی و کارورزی را در انجام بگذراند و بصورت یک فرد ماهر به سیستم مدیریت شهری باز گردد که خوشبختانه این اتفاق در حال رخ داد است.
مشکل اصلی ما در بحث سرانه خدماتی عدم داشتن طرح تفصیلی است
وی با اذعان این نکته که مشکل اصلی ما در بحث سرانه خدماتی عدم داشتن طرح تفصیلی می باشد، اظهار داشت: با اینکه طرح جامع مصوب شده است اما چون طرح تفصیلی نداریم در نتیجه بسیاری از سرانه های خدماتی در منطقه ما محقق نشده است و به شدت پیگیر این موضوع هستیم تا این طرح تفصیلی مصوب شود.
خداشناس ادامه داد: محدوده منطقه 3 دارای 3 طرح تفصیلی، میانه شرقی، میانه غربی و شمال شرق بوده که هر سه محدوده را رصد میکنیم و نگاه ویژه تر ما به شمال شرق این منطقه که بعد صد متری است.
وی افزود: 3 طرح ویژه ترافیکی را در دستور کار داریم که یکی از آنها که در سه ماه اول سال 1401 قرار است انجام شود حل معضل راست گرد های رسالت است.
خداشناس با عنوان اینکه برای اولین بار شرکت آب و فاضلاب را پایکار آوردیم تا معضل فاضلاب منطقه حل شود، گفت: شرکت فاضلاب قرار شده تا محور طبرسی را تاطبرسی 38 و همچنین رسالت را تا رسالت 91 را طی دو سال آینده به طرح اگو وصل کنند که بر این اساس 90 درصد محدوده ما به طرح اگو وصل خواهد شد.
وی همچنین به بحث پروسه اخذ پروانه و مجوز ساخت و ساز در منطقه اشاره کرد و گفت: حدود 27 روز این پروسه اخذ مجوز زمان می‌برد و اگرپروانه به نظام مهندسی برود پروسه به 6 ماه افزایش پیدا می‌کند که مهم ترین دلیل آن قیمت های نظام مهندسی می باشد و همچنین تایید نقشه های نظام مهندسی است که این موارد باعث منصرف شدن ساخت و ساز از طرق قانونی است.
شهردار منطقه 3 مشهد در پایان بیان کرد: برای کسب و کارهای محله محور از همین امسال شروع کردیم و پارک بهار را با عنوان بهار مهدوی، غرفه‌هایی با موضوع کسب و کارهای محله محور برای افراد آسیب‌پذیرتر مثل زنان سرپرست خانوار در نظر داریم.
انتهای پیام /
