مروری بر وقف‌های جالب و متفاوت خیران / از وقف به کودکان‌کار تا موقوفه 60 میلیاردی

به گزارش خبرنگار فرهنگی خبرگزاری تسنیم، وقف یکی از رسوم نیک اسلام است که حالا به یکی از سنت‌های خوب ایرانی‌ها تبدیل شده است؛ آن‌قدر که قدم در هر شهر و روستایی از ایران که می‌گذاریم، بالاخره مسجدی، مدرسه‌ای، بیمارستانی یا حتی آب‌سردکنی است که وقف استفاده اهالی آن محل شده است و دعای خیری برای واقف دارد اما همه وقف‌هایی که در طول تاریخ انجام شده محدود به همین نیت‌های مرسوم نبوده است. گاهی اوقات کسانی با نیت‌هایی متفاوت، وقف‌های جالبی کرده‌اند؛ وقف‌های متفاوت و جالبی که البته تعدادشان هم کم نیست و شنیدن و دانستن چندتایی از این هزاران وقف عجیب در هفته وقف، شاید تلنگری برای باز شدن راهی برای تبلیغ و ترویج فرهنگ وقف باشد.

وقف آپارتمان برای توسعه فناوری

"سهیلا بهرامی‌نژاد" واقف تهرانی است که یک باب آپارتمان را در خیابان هفتم‌تیر شهر تهران به نیت توسعه علم و فناوری وقف کرده است. این واقف خیراندیش در واقع آمده و مالش را وقف کرده تا برای خودش صدقه جاریه به یادگار بگذارد. می‌گوید نیتش این است که همه مردم در ثواب این کار سهیم باشند. او 90 متر‌مربع آپارتمان را در سال 1385 با نیت کمک به علم و دانش وقف کرده تا پس از عروج از این دنیا، عوائد این موقوفه در محل خودش هزینه شود.

عواید موقوفه 100 ساله به زائران آستان رضوی

فردی به نام "محمدرضا ریزی" حدودا 120 سال گذشته، ملکی را به نیت کمک به زائران آستان قدس رضوی وقف کرده است. این موقوفه در شهرستان لنجان استان اصفهان واقع شده است و عوائد آن بیش از یک قرن است که به دست نیازمندان می‌رسد.

برای کفن و دفن اموات هزینه کنید

"احسان‌الله خانی" از اهالی ورامین، قطعه زمینی را به نیت پرداخت هزینه کفن و دفن مردم وقف کرده است. البته اینکه موقوفه‌ای به این ابعاد و قیمت در سراسر کشور انجام می‌گیرد موضوع عجیب و خاصی نیست اما خب به هر حال، نیت‌ها در جای خودش می‌تواند جالب باشد. مثلا در همین موقوفه احتمالا به دلیل اینکه شاید افرادی باشند که هزینه کفن و دفن برای خود کنار نگذاشته‌اند و یا اطرافیان متوفی به دلایل مشکلات مالی، قادر به پرداخت هزینه‌های کفن و دفن نباشند، عوائد این موقوفه برای این کار استفاده می‌شود.

کمک به کودکان کار

بسیاری از موقوفات در ایران‌اسلامی با نیت برگزاری مراسم عزاداری و نذری به‌ویژه برای ماه محرم و صفر وقف شده‌اند اما در گوشه و کنار این کشور، موقوفاتی به چشم می‌خوردند که در جای خودش قابل توجه است. ماجرای جالب این است که خانم "ساده حمزه"، صاحب یک باغ و یک منزل ویلایی است که همه باغ و خانه‌اش را برای امورات کودکان کار وقف کرده است. داستان این است که او اهل تهران است و محصول باغ و درآمد منزل وقفی خودش را با نیت تهیه وسایل و امکانات به کودکان کار وقف کرده است.

ساخت درمانگاه برای فقرا

هزینه درمان بیماران هم از آن نیت‌هایی است که خیلی از واقفان سراغش می‌روند که خب فقط در نوع مالی که وقف می‌کنند، تفاوت دارند. مثلا "محمدعلی خانی و رضا دانش‌فهیم"، یک ساختمان سه طبقه را در شهر تهران برای بیماران فقیر و نیازمند وقف کرده‌اند. این وقف برای درمان بیماران نیازمند است که به دلیل نوع متفاوت وقفش، در لیست وقف‌های عجیب و جالب قرار گرفته است.

حمایت از نخبگان محصل و دانشجو

شاید تاریخ کمتر کسی را مثل مرحوم حسینعلی البرز به خود دیده باشد. مردی چند بعدی که شاید ساعت‌ها فیلم و سریال و مستند می‌توان درباره او ساخت. مرحوم "حسینعلی البرز" بنیانگذار وقف علمی کشور است. با وجود همه محسنات مرحوم البرز که شاید بسیاری از دانش‌آموزان، دانشجویان، نخبگان و طلاب علوم دینی نام او را با جایزه البرز می‌شناسند، اطلاعات دیگری درباره افکار و اعمال این مرد بزرگ ندارند.

واقعیت این است که وقف شاید به عنوان یکی از ابعاد زندگی او مطرح شده باشد اما مرحوم البرز از نظر اقتصادی و شخصیتی نیز از جایگاه ویژه‌ای برخوردار است و از معدود افراد تأثیرگذار در دوارن حیاتش به شمار می‌رفته است. جالب است بدانید که خدمات شایسته مرحوم البرز علاوه بر اینکه مستقیما در زندگی بسیاری از نخبگان تأثیرگذار بوده و شرایط معیشتی بسیاری از مردم را متحول کرده، در زمان حال نیز همچنان در جریان است.

مرحوم البرز از پولی که از آن مناقصه به‌دست می‌آورد، یک باب مغازه در خیابان فردوسی خریداری می‌کند و در مدت 3 سال کار شبانه‌روزی و تمام وقت موفق می‌شود که نمایندگی 11 شرکت و کارخانه معتبر اروپایی را در صنعت دوچرخه، موتور، رادیو و وسایل صوتی و ماشین چاپ در تهران بگیرد و در واقع از این فرصت استفاده می‌کند و اموال خیلی خوبی هم به‌دست می‌آورد و با تلاش شبانه‌روزی و تکیه به توان و تعهد شخصی‌اش می‌تواند به‌عنوان یکی از کارآفرینان سده اخیر ایران، نامش را ثبت کند.

او در تحقیقی که اخیرا به چاپ رسیده است، جزو 50 نفر اول از کنشگران و فعالان برتر اقتصادی 150 سال اخیر ایران معرفی شده است. این یعنی فارغ از اقدامی که حسینعلی البرز در بنیاد فرهنگی البرز به ارمغان آورده، به تنهایی به‌عنوان یک نخبه و کارآفرین اقتصادی مطرح است که توانسته در بازه زمانی کوتاه با یک فکر اقتصادی درست، کار ارزشمندی را در حوزه اقتصاد کشور انجام دهد. این مسائل تازه بخشی از زندگی مرحوم البرز است که نشان می‌دهد ایشان از به اصطلاح "هیچ" شروع کرده و آن جمله معروفی را که گفته "من از هیچ شروع کردم و با هیچ هم می‌خواهم تمام کنم" به عینیت رسانده است. مرحوم البرز فردی نبوده که ارث بادآورده‌ای به دستش رسیده باشد و بگوید می‌خواهم این را وقف کنم؛ نه، خودش برای قران‌قرانش زحمت کشیده است.

وقف برای انرژی صلح‌آمیز هسته‌ای

انرژی هسته‌ای هم از آن مواردی است که وقف‌های متفاوتی برای پیشرفتش انجام شده است. "ستاره شاکرمی"، خانمی است که آپارتمان خودش را در خرم‌آباد با نیت این‌که همه درآمدهای آن برای انرژی صلح‌آمیز هسته‌ای مصرف شود، وقف کرده است. شاید برایتان جالب باشد بدانید که عین کلمه صلح‌آمیز در موقوفه این واقف نوشته و تأکید شده که اتفاقا همین موضوع این وقف را شگفت‌انگیزتر از قبل کرده است. ماجرای وقف برای انرژی هسته‌ای به یکی دو مورد ختم نمی‌شود. همین چند سال اخیر، نیکوکار دیگری هم ملکی را در خرمشهر که در زمان خودش حدود 2 میلیارد تومان ارزش داشت برای توسعه فعالیت علمی دانشجویان در زمینه انرژی هسته‌ای وقف کرد. علاوه بر آن، در سال 92 و به مناسبت هفته وقف، این بانوی نیکوکار که تهرانی‌الاصل است، ملکی تجاری را در خرمشهر با متراژ 400 متر مربع به منظور حمایت از دانشجویان در زمینه انرژی هسته‌ای وقف کرد.

موقوفه 60 میلیارد تومانی

"محمدصادق برزانی" واقف خیراندیشی است که از اموال 60 میلیارد تومانی خودش گذشته است تا صدقه‌جاریه‌ای برای آخرتش جمع کند. برزانی واقفی است که یک ساختمان 22 واحدی و یک ساختمان 63 واحدی مسکونی و تجاری و یک استخر را در استان اصفهان با 13 نیت خاص از جمله ساخت مسجد، مدرسه، کمک به نیازمندان، داور و درمان، جهیزیه، ازدواج جوانان و روضه‌خوانی و غیره وقف کرده است.

خرید جهیزیه برای دختران بی‌بضاعت

یکی از موقوفات جالب، قطعه‌زمینی به مساحت 120 متر مربع در روستای سیرجان استان کرمان است که این موقوفه جزو موقوفاتی با نیت احیاء روضه‌خوانی و تهیه جهیزیه برای دختران بی‌بضاعت برای این استان است. حالا ماجرا چه بوده است؟ "غلامحسین ملازینعلی" واقف خیراندیشی است که شش دانگ از آپارتمان به قیمت 120 میلیون تومان را با نیت مصرف در هزینه‌های برگزاری روضه و کمک به تهیه جهیزیه برای دختران بی‌بضاعت وقف کرده است.