مرور مصوبات یک قطعنامه درباره جنگ تحمیلی

به گزارش ایسنا، 31 شهریورماه سال 1359؛ یعنی حدود 19 ماه پس از پیروزی انقلاب اسلامی ایران، جنگی در منطقه خلیج فارس توسط رژیم بعث عراق به ایران تحمیل شد که به اندازه دو جنگ جهانی اول و دوم به طول انجامید.

رژیم بعث عراق در طول جنگ تحمیلی به سه روش با جمهوری اسلامی ایران جنگید و در هر یک از آن‌ها روش‌های خاصی را اتخاذ کرد. روش اول را می‌توان به کاربرد سلاح‌های متعارف در مناطق نظامی، روش دوم جنگ عبارت از جنگ شهرها، حمله به مناطق مسکونی، سکوهای نفتی و بنادر ایران و روش سوم نیز به جنگ شیمیایی اشاره کرد. این شیوه‌ها را می‌توان به جنگ متعارف، جنگ علیه غیرنظامیان و جنگ‌های غیرمتعارف نامید. جنگ غیرمتعارف به نام‌های جنگ نوین یا استفاده از سلاح‌های کشتار جمعی شناخته می‌شود.

نکته حائز اهمیت در رابطه با قطعنامه‌های شورای امنیت این است که به نظر می‌رسد شورا در مورد جنگ عراق علیه ایران به مسامحه و ملاحظه‌کاری و نه شدت عمل علیه تجاوز و حتی کشوری که با حمله به مناطق غیرمسکونی، نفتکش‌ها، حملات شیمیایی و بانی گسترش جنگ بود، مبادرت کرد.

به گونه‌ای که در بیشتر قطعنامه‌های صادر شدهِ شورای امنیت دربارهِ جنگ عراق علیه ایران، همواره، جنگ به عنوان «وضعیت» یا «مناقشه» میان ایران و عراق بررسی شد. شورای امنیت با آوردن واژهِ وضعیت، جنگ ایران و عراق را «تهاجم و تجاوز» به شمار نیاورد.

در همین راستا در نخستین روزهای شهریورماه سال 1367 شورای امنیت سازمان مللل متحد در جلسه 2825 خود مورخ 26 آگوست 1988 قطعنامه 620 را با چهار مصوبه پیرامون کاربرد سلاح‌های شیمیایی عراق علیه ایران به تصویب رساند. متن این قطعنامه به شرح زیر است.

«قطعنامه 620 (1988)

مصوبه شورای امنیت در جلسه 2825 خود مورخ 26 آگوست 1988

شورای امنیت،

با یادآوری قطعنامه 612 (1988) خود،

با بررسی گزارش‌های 20 و 25 جولای و 19 اگوست 1988 (S/200060 and Add.1, S/20063 and Add.1, S/20134) هیئت‌های اعزامی دبیرکل جهت بررسی ادعاهای استفاده از سلاح‌های شیمیایی در مناقشه میان جمهوری اسلامی ایران و عراق،

با ابراز تأسف عمیق از نتایج تحقیقات هیئت‌ها مبنی‌بر اینکه استفاده از سلاح‌های شیمیایی در مناقشه ایران و عراق تداوم یافته و چنین استفاده‌ای علیه ایرانیان شدت و تکرار بیشتری پیدا کرده است،

با ابراز نگرانی عمیق از خطر استفاده احتمالی از سلاح‌های شیمیایی در آینده، با در نظر گرفتن مذاکرات جاری در کنفرانس خلع سلاح راجع به ممنوعیت کامل و مؤثر توسعه، تولید و انبار کردن سلاح‌های شیمیایی و نیز نابودی آنها، با عزم راسخ جهت شدت بخشیدن به تلاش‌های خود برای پایان دادن به هرگونه استفاده از سلاح‌های شیمیایی در حال حاضر و در آینده که در مغایرت با تعهدات بین‌المللی است:

1- استفاده از سلاح‌های شیمیایی در مناقشه ایران و عراق را که مغایر با تعهدات مطابق با پروتکل ممنوعیت استفاده از گازهای خفه‌کننده، سمی و دیگر گازها و مواد میکروبی در جنگ مصوب 17 ژوئن 1925 و قطعنامه 612 شورای امنیت است، شدیداً محکوم می‌کنیم،

2- دبیرکل را تشویق می‌کند که در پاسخ به ادعاهای ارائه شده به وی از سوی هر دولت عضو مبنی‌بر استفاده از سلاح‌های شیمیایی و میکروبی یا سمی و نقض احتمالی پروتکل 1925 ژنو و دیگر قوانین مربوط در حقوق بین‌المللی عمومی سریعاً تحقیقاتی به عمل آورد تا شواهد را بررسی و نتایج را گزارش کند؛

3- از تمامی دولت‌ها می‌خواهد که نظارت شدیدی بر صادرات محصولات شیمیایی که می‌تواند جهت تولید سلاح‌های شیمیایی به‌کار گرفته شود، اعمال کنند. به‌ویژه کشورهای درگیر در زمانی که استفاده آنها از سلاح‌های شیمیایی با تعهدات بین‌المللی مورد تأیید مغایرت داشته و یا شواهد متقنی دال بر این امر در دست باشد؛

4- تصمیم می‌گیرد با توجه به تحقیقات دبیرکل، در صورت تکرار هرگونه استفاده از سلاح‌های شیمیایی در آینده و مغایرت آن با حقوق بین‌المللی از سوی هر کس و در هر زمان که باشد، مسئله را سریعاً مورد بررسی قرار داده و مطابق با منشور ملل متحد اقدامات مناسب و مؤثری را اتخاذ کند.»