مصائب جدید برای اخذ این مالیات / نقشه دولت مشخص شد

در سال‌های اخیر، دولت تلاش می‌کند قانون مالیات بر خانه‌های خالی را به منظور کنترل قیمت اجاره‌ها اجرا کند. اما شناسایی مالکان، یکی از بزرگ‌ترین چالش‌ها در اجرای این قانون است. مسئولان سازمان ثبت‌اسناد و املاک، که مسئول احراز مالکیت در کشور هستند، به اذعان خود، همکاری لازم برای اجرای این قانون را ندارند.

مالیات از خانه‌های خالی راه‌حل کاهش قیمت اجاره مسکن در سال‌های اخیر به دلیل مشکلاتی که در عرضه مسکن ایجاد شده، افزایش هزینه اجاره‌بها به‌شدت مستأجران را در مضیقه گذاشته است. میانگین هزینه اجاره‌بها در سال 1402 نسبت به سال گذشته، حدود 60 درصد افزایش داشته است.

دولت برای حل مشکل هزینه بالای اجاره در کنار راهکارهایی مانند ساخت مسکن و پرداخت وام ودیعه مسکن، به دنبال افزایش عرضه مسکن اجاره‌ای در بازار است. از دلایل مهم گرانی مسکن در شهرهایی مانند تهران احتکار ملک و نگاه سرمایه‌ای به بازار مسکن برشمرده می‌شود.

یکی از راهکارهای دولت جهت افزایش عرضه مسکن در بازار اجاره، الزام مالکان برای اجاره‌دادن خانه‌های خالی‌شان است. در همین راستا قانون مالیات بر خانه‌های خالی در سال 1399 به تصویب رسیده است؛ اما به دلیل نبود زیر ساخت، اجرای طرح به سال‌های بعد موکول شد.

حال باگذشت سه سال از تصویب قانون دریافت مالیات از خانه‌های خالی، اما هنوز موفقیتی ملموسی دیده نمی‌شود. راهکار دولت برای اجرای قانون مالیات بر خانه‌های خالی، راه‌اندازی سامانه املاک و اسکان بوده است. برای اجرای این طرح دستگاه‌های دولتی موظف به ارائه اطلاعاتی شدند که منجر به شناسایی خانه‌ها، تشخیص مالکیت خانه‌ها یا وضعیت سکونت آنها می‌شود. عدم همکاری سازمان ثبت با سامانه املاک و اسکان در این رابطه سرپرست دفتر اقتصاد مسکن وزارت راه و شهرسازی در مصاحبه با صداوسیما گفت: برخی دستگاه‌ها از قبیل سازمان امور مالیاتی، بانک مرکزی، شهرداری‌ها و سازمان ثبت‌احوال همکاری خوبی برای تکمیل اطلاعات سامانه املاک و اسکان داشته‌اند.

نوروزی با اشاره به اینکه سازمان ثبت‌اسناد و املاک موظف است اطلاعات مالکیت املاک را در اختیار وزارت راه و شهرسازی قرار دهد گفت: این دستگاه تاکنون کمترین همکاری را در خصوص سامانه املاک و اسکان داشته و به وظایف قانونی خود عمل‌نکرده است. همکاری‌نکردن سازمان ثبت‌اسناد باعث شده وزارت راه و شهرسازی در انجام وظایف خود در حوزه سامانه املاک و اسکان و خانه‌های خالی دچار مشکل شود.

عدم همکاری سازمان ثبت با وزارت راه در جهت تکمیل اطلاعات سامانه باعث عدم موفقیت طرح در سال‌های اخیر شده است. به گفته زاکانی شهردار تهران تخمین زده می‌شود، 350 هزار واحد خالی در تهران وجود داشته باشد. در حالی که طبق جدیدترین آمار اعلامی توسط مسئولین وزارت راه، تا الان تنها 60 هزار واحد خالی در کل کشور به سازمان مالیاتی معرفی شده است.

نقص اطلاعات سامانه املاک و اسکان به دلیل عدم همکاری سازمان ثبت اسناد باعث گردید که مالیات پیش‌بینی‌شده از خانه‌های خالی محقق نگردد. در حالی که درآمد مالیاتی از خانه‌های خالی 2,000 میلیارد تومان در سال 1402 تخمین زده شده است؛ اما میزان تحقق‌یافته آن در 5 ماه ابتدایی سال 1402 حدود 4 میلیارد تومان بوده که ارزش آن کمتر از یک واحد کوچک در تهران است.

برای تحقق مالیات بر خانه‌های خالی و کاهش فشار اجاره بر مستأجرین، پیش‌نیاز اصلی مشخص‌شدن خانه‌های خالی و تعیین مالکان آنها است. سازمان ثبت‌اسناد و املاک به‌عنوان اصلی‌ترین متولی احراز مالکیت افراد در کشور، علی‌رغم مصوبات کارگروه تعامل‌پذیری همکاری لازم را نداشته و همکاری لازم را در راستای کاهش مشکلات مردم برنمی‌دارد.