مفهوم بازدارندگی

به گزارش مشرق، محمدکاظم انبارلویی در یادداشتی تحت عنوان «مفهوم بازدارندگی» در روزنامه رسالت نوشت:

1- اوایل تیرماه جاری 1500 نفراز 90 کشور جهان به ابتکار داووس با میزبانی چین به پکن آمدند. نشست چهارروزه داووس 120 میزگرد داشت و متخصصین شرق و غرب در این میزگردها دستاوردهای خود را مطرح کردند. یکی از مباحث جدی که در این نشست مطرح شد تحول مفهومی در معنای بازدارندگی بود.

گفته شد معنای بازدارندگی در عرصه ژئوپلیتیک دچار تحول مفهومی و اساسی شده است. هیچ کس از تجهیز به سلاح هسته‌ای به عنوان یک امر بازدارنده سخن به میان نیاورد. بحث‌ها روی توانایی جنگ سایبری، جنگ اطلاعاتی، چگونگی کورکردن اطلاعات طرف مقابل، تخریب و تضعیف نامحسوس ساختار عمرانی دشمن، کمپین اطلاعات غلط برای اخلال در تصیمیم گیری‌های نظام، بهم ریختن هرم کنترل و مدیریت در امنیت ملی و... متمرکز بود.

مطرح شد کار نظامی پرهزینه با نتایج نامعلوم است. مطرح شد توانایی و گستره ارتباط در دیپلماسی مبتنی بر بازدارندگی، حرف اول را می زند.

2- چشم انداز جمهوری اسلامی ایران در افق 1404 که 20 سال پیش از سوی رهبری معظم انقلاب اسلامی به عنوان مبنای سیاست‌های کلی چهاربرنامه پنج ساله آینده ابلاغ شد دارای ویژگی‌ها و محورهای حکیمانه است که در بخشی از آن جامعه ایرانی را در این افق اینگونه معرفی می‌کند.

- دارای تعامل سازنده و موثر با جهان براساس اصول عزت، حکمت و مصلحت

- الهام‌بخش، فعال و موثر در جهان اسلام... براساس تعالیم اسلامی و اندیشه های امام خمینی

- امن، مستقل و مقتدر با سامانه دفاعی مبتنی بر بازدارندگی همه جانبه

- برخوردار از دانش پیشرفته و توانا در تولید علم و فناوری

- توسعه یافته، متناسب با مقتضیات فرهنگی و جغرافیایی و تاریخی خود

3- دو سال دیگر بازه زمانی برنامه چشم انداز به پایان می‌رسد. باید دید طی برنامه های 5 ساله توسعه، جمهوری اسلامی چه رکوردی از عملیاتی کردن آنرا نشان می دهد طی 23 سال گذشته از آغاز کار چشم انداز هیچ کس تردید ندارد که ایران کشوری امن، مستقل با سامانه دفاعی مبتنی بر بازدارندگی همه‌جانبه است. به همین دلیل هیچ کشوری چه در اطراف ایران چه فراتر از ایران جرأت حمله نظامی به تهران را پیدا نکرده است.

همچنین تعامل سازنده با جهان براساس اصول عزت، حکمت و مصلحت طی دولت های گذشته به ویژه دولت آقای رئیسی کارنامه ای روشن دارد. سفر آقای رئیسی به آفریقا، گام بلند و جدیدی برای تعامل سازنده با جهان است.

متأسفانه در دولت گذشته «تعامل سازنده با جهان» را اینطور معنی کرده بودند که منظور از تعامل، گفت‌وگو است و مفهوم جهان هم «آمریکا و سه کشور شرور اروپایی» است. رفتند و نشستند و برخاستند و به عهد و پیمان هم رسیدند. اما آبی از آن گرم نشد و ظرف دیپلماسی یخ بست!

محصول آن دیپلماسی اجرای تعهدات یک طرفه دولت و عدم اجرای تعهدات طرف مقابل و از همه مهمتر تحریم ها و تهدیدها چند برابر شد.

اواخر دیپلمات‌های ما فهمیدند معنای تعامل، «گفت‌وگو» نیست و معنای گفت‌وگو هم «التماس» نیست. اما دیگر دیر شده بود عمر دولت سرآمد.

4- آفریقا ظرفیت‌های بزرگی برای تعامل سازنده جمهوری اسلامی با جهان دارد. اگر درست عمل شود بخش عظیمی از سپر بازدارندگی ایران در این قاره نوسازی می‌شود. هدف گذاری‌های دولت در این سفر هوشمندانه است امیدواریم در دستیابی به آن موفق شود.

این نخستین سفر یک رئیس‌جمهور ایران به کل قاره آفریقا پس از 11 سال است که در راستای سیاست خارجی جامع، متوازن و مبتنی بر همگرایی در عین چندجانبه‌گرایی اقتصادی دولت سیزدهم، با هدف افزایش حضور ایران در اقتصاد حدود 600 میلیارد دلاری قاره آفریقا صورت می‌گیرد.

در همین راستا اولین اجلاس همکاری‌های اقتصادی جمهوری اسلامی ایران با کشورهای غرب آفریقا در 15 اسفند 1401 در تهران برگزار و شرکت‌کنندگان با رئیس‌جمهور کشورمان نیز دیدار و گفت‌وگو کردند.

قاره آفریقا با پنجاه و چهار کشور از نظر تعداد کشورها، اولین قاره جهان و از لحاظ وسعت و جمعیت دومین قاره محسوب می‌شود.