منابعی برای کسب معرفت بیشتر درباره امام حسن عسکری (ع)

درباره حیات مبارک امام حسن عسکری (ع) منابع متعددی منتشر شده است، اما اندیشه امام (ع) و احادیث و زندگانی سیاسی آن حضرت (ع) هنوز جای پژوهش بسیار دارد.

خبرگزاری مهر، گروه فرهنگ و ادب: امام حسن عسکری (ع) در روز هشتم ربیع الاول سال 260 هجری در سن 28 سالگی به دست معتمد عباسی به شهادت رسید. آن حضرت 22 ساله بودند که پدر بزرگوارشان امام هادی (ع) به شهادت رسیدند و ایشان بجز وظیفه سنگین امامت در شرایط خفقانی که عباسیون ایجاد کرده بودند، باید راه آماده سازی فضای غیبت امام عصر را برای شیعیان نیز فراهم می‌کردند.

مدت امامت آن حضرت 6 سال بود و مقارن با سه خلیفه عباسی به نام‌های معتز، مهدی و معتمد که جملگی از ضعیف‌ترین خلفای عباسی بودند و در واقع حکومت در دست سرداران ترک بود و از این بین تنها خلافت معتمد بود که دوران خلافتش طولانی شد.

به دستور معتمد آن حضرت (ع) در سامرا که در واقع یک پادگان نظامی بود به شهادت رسید. متوکل در زمان حیات حضرت از هیچ تلاشی برای آزار و اذیت ایشان فروگذار نکرد و شیعیان نیز به شدت در عسر و حرج قرار گرفتند، هرچند که از نظر جمعیتی شیعه امامیه در آن دوران در وضعیت مناسبی قرار داشت.

زندگانی مبارک حضرت امام حسن عسکری از زمان میلاد تا زمان شهادت دستمایه پژوهش‌های بسیاری قرار گرفته که تعدادی از آنها در ذیل معرفی می‌شوند. به همان میزان که تعدد منابع درباره زندگی امام حسن عسکری وجود دارد و از این جهت مایه خوشحالی است، اما درباره احادیث آن حضرت و نظام فکری این امام همام با توجه به شرایط خاص دوره زندگانی ایشان، پژوهش‌ها کمتر انجام شده است. برخی از مهم‌ترین و بهترین این پژوهش‌ها نیز در ادامه معرفی منابع درباره زندگی آن حضرت به مخاطبان شناسانده می‌شوند. لازم به توضیح است که معرفی این منابع بر اساس سلیقه راقم این سطور انجام شده است و طبیعتا این به معنای ضعیف بودن منابع دیگر (یعنی منابعی که نام‌شان در این گزارش درج نشده) نیست.

منابع در زندگینامه حضرت امام حسن عسکری

«امام حسن عسکری (ع) از ولادت تا شهادت» نوشته مرحوم آیت‌الله سید محمدکاظم قزوینی و ترجمه حسین فریدونی است که به سال 1399 توسط نشر آفاق منتشر شد. این کتاب روایتی از زندگانی امام حسن عسکری علیه السلام است که در یازده فصل به بیان مراحل زندگی ایشان پرداخته است. «ولادت امام حسن عسکری (ع)»، «نص‌هایی درباره امامت امام حسن عسکری (ع)»، «حضرت نرجس خاتون (س)»، «امام حسن عسکری (ع) در زمان شهادت پدر»، «حاکمان معاصر با امام حسن عسکری»، «اصحاب امام حسن عسکری»، «درباره نامه‌ها و سخنان امام حسن عسکری»، «کلمات قصار امام حسن عسکری (ع)»، «شهادت امام حسن عسکری (ع)»، «اتفاقات بعد از شهادت امام حسن عسکری (ع)»، «درباره مرقد مطهر امام حسن عسکری (ع)» عنوان های فصل های این کتاب هستند. دقت نظر نویسنده در نگاه به منابع تاریخی و روایات وارده حیرت انگیز است و اهمیت کتاب به دلیل همین دقت نظر و ریزبینی نویسنده است.

«زندگی امام حسن عسکری (ع): تحقیقی درباره حیات فرهنگی، سیاسی، اجتماعی و اقتصادی دوره امام» نوشته علی اکبر جهانی که براین نخستین بار به سال 1384 توسط شرکت چاپ و نشر بین‌الملل منتشر شد. این کتاب به حوادثی از زندگی امام حسن عسگری (ع) در دوره‌ی امامت آن حضرت و قبل از آن اشاره دارد. این اطلاعات شامل نقش حضرت در امور سیاسی در زمان حیات پدر، صفات، خلفای معاصر، علل حبس و زندانی شدن، وضعیت اقتصادی خلفای معاصر، وزرای معاصر حضرت و ویژگی‌های آنها و وضعیت شیعیان در این دوره است. نیز به موضع امام در برابر بدعت‌ها و انحرافات، مکاتبات حضرت با شیعیان، نقش امام در حمایت از علویان، آثار فقهی، اعتقادی و تفسیری امام و حوادث پس از شهادت حضرت، اشاره شده است. این مجموعه با جملات قصاری از حضرت امام حسن عسگری (ع) به پایان می‌رسد.

امام حسن عسکری (ع) در روز هشتم ربیع الاول سال 260 هجری در سن 28 سالگی به دست معتمد عباسی به شهادت رسید. آن حضرت 22 ساله بودند که پدر بزرگوارشان امام هادی (ع) به شهادت رسیدند و ایشان بجز وظیفه سنگین امامت در شرایط خفقانی که عباسیون ایجاد کرده بودند، باید راه آماده سازی فضای غیبت امام عصر را برای شیعیان نیز فراهم می‌کردند

«فضائل امام حسن عسکری (ع)» نوشته شیخ محمود ارگانی بهبهانی حائری که در سال 1392 توسط دارالموده منتشر شد. کتاب با مباحثی عقلی و نقلی در ضرورت امام معصوم برای جامعه آغاز می‌شود و در ادامه زندگانی آن حضرت از تولد تا شهادت را به روایت منابع معتبر ارائه می‌کند. از مهم‌ترین بخش‌های کتاب بررسی شیوه‌های تبلیغی حضرت عسکری (ع) در شهر سامراست و ارسال نامه‌های محرمانه به شیعیان و کارگزاران آن حضرت در اقصی نقاط بلاد اسلامی. بحث درباره برخی فرقه‌های باطله شیعه و همچنین ترجمه برخی از سخنان و احادیث آن حضرت از دیگر مباحث کتاب است.

«امام حسن عسکری» نوشته سیدکاظم ارفع که در سال 1379 توسط انتشارات فیض کاشانی منتشر شد. این کتاب در واقع سیزدهمین مجلد از مجموعه «سیره عملی اهل بیت» در این انتشارات است، شرح گوشه‌هایی از زندگی این امام همام را روایت می‌کند. سیره عملی امام، شاگردان امام، کلمات حکمت‌آمیز و نحوه شهادت امام سرفصل‌های این کتاب است.

«زندگینامه امام حسن عسکری» نوشته یدالله بهتاش که به سال 1400 توسط انتشارات سبحان منتشر شد. این کتاب از مجموعه «ستارگان هدایت» این انتشارات است در چند بخش شامل از ولادت تا شهادت، شهادت امام، شرح‌حال خلفای زمان امام حسن عسکری (ع)، رهنمودهای امام با شیعیان، معجزات و کرامات امام، احادیث ایشان، و اشعار مدح و منقبت امام حسن عسکری (ع)، به حیات طیبه امام حسن عسکری (ع)، می‌پردازد.

«فرازهایی از زندگانی: امام حسن عسکری (ع)» تهیه و تدوین گروه محققین موسسه البلاغ و ترجمه محمود شریفی که به سال 1392 توسط شرکت چاپ و نشر بین‌الملل منتشر شد. این اثر یکی از مجموعه کتاب‌های «سرچشمه نور» است که در آن فرازهایی از زندگی امام حسن عسکری به رشته تحریر در آمده است. محتوای کتاب در سه بخش زندگی و شخصیت اجتماعی و عبادی امام حسن عسکری (ع) و مبارزات سیاسی و مقام علمی ایشان بررسی شده است. در پایان نیز مدایح و مراثی از شاعران مختلف چون: «ثابت خراسانی»، «خسرو خراسانی» و... در وصف امام حسن عسکری (ع) به نظم در آمده است.

«آفتاب سامرا: زندگانی امام حسن عسکری (ع): برگرفته از منتهی‌الآمال حاج‌شیخ عباس قمی» به اهتمام سعید ایرانپرست که به سال 1393 توسط انتشارات کتابخانه دانش روانه کتابفروشی‌ها شد. کتاب «منتهی‌الآمال»، اثر محدث نامی حاج شیخ عباس قمی است که درباره زندگانی پیامبر گرامی اسلام و خاندان بزرگوار آن حضرت به نگارش درآمده و یکی از بهترین و مستندترین کتاب‌ها در این موضوع است. محدث قمی در این کتاب از معتبرترین منابع روایات و گزارش‌های تاریخی، حدیثی، رجالی، تفسیری، تراجم، انساب و... استفاده کرده و گلچینی از روایات، کتب سیره و... را درباره چهارده معصوم (ع) گردآوری کرده است. وی برای استواری متن، از سروده‌های شاعران و دستاوردهای علمای لغت، صرف و نحو و دانشمندان علم نسب و جغرافی‌دانان نیز بهره برده است. کتاب حاضر، برگرفته از این اثر شریف است و به بخش زندگی امام یازدهم، امام حسن عسکری (ع) اختصاص دارد. بجز این منبع کتاب‌های بسیاری دیگری نیز شامل ترجمه فارسی بخش امام حسن عسکری از منتهی الامال توسط ناشران مختلف منتشر شده است.

«مظلومیت امام حسن عسکری (ع)» نوشته علی راجی که به سال 1399 توسط انتشارات اهورا قلم در دزفول منتشر شده است. در معرفی این کتاب نوشته‌اند: «در نزدیک سامرا صومعه‌ای بود به نام دیرالعاقول که رئیس آن، عاقول نام داشت و بزرگ مسیحیان بود. عاقول نزد امام حسن عسکری آمد اسلام آورد و جامعه سفیدی پوشید وقتی علت مسلمان شدنش را از او پرسیدند پاسخ داد: از امام عسکری کراماتی دیدم و علاماتی مشاهده کردم که در مسیح دیده شده بود. لذا، به او ایمان آوردم. این حجم از مقبولیت و جاذبه عمومی برای امام عسکری، در گلوی خلافت عباسی استخوانی می‌شود که حکومت، قدرت تدبیر آن را ندارد. معتضد عباسی طرح ترور امام عسکری را به اجرا در آورد و امام، با اِعمال معجزه الهی از قتل نجات پیدا کرد.

پژوهش‌هایی درباره نظام فکری و سیره عملی امام حسن عسکری (ع)

«سیره اطلاعاتی امام حسن عسکری (ع)» نوشته سید محمود محمودی که در سال 1396 توسط موسسه چاپ و انتشارات دانشگاه اطلاعات و امنیت ملی منتشر شد. در معرفی این کتاب چنین آمده است: ورود به احکام حاکمیتی و به عبارتی حوزه‌های سیاسی، اقتصادی، اجتماعی، فرهنگی و امنیتی، نیازمند پژوهش در قرآن و سنت بوده تا برنامه‌های تنظیمی از منظر افکار الهی استخراج و در دستور کار بشر برای ایجاد مدینه فاضله قرار گیرند. پژوهشکده اطلاعات با درک این موضوع سلسله مباحث فقه اطلاعاتی را در ابعاد مختلف به آرای پژوهشی محققان سپرده و در این مسیر کانون فعالیت خود را در مرحله اول بر دو اولویت سیره حضرات معصومین در موضوع اطلاعات و مجموعه همایش‌های اطلاعاتی قرار داده است. کتاب حاضر دربرگیرنده سیره اطلاعاتی امام حسن عسکری است که با بررسی شرایط اجتماعی و سیاسی عصر آن امام و بررسی‌های موضوعات اطلاعاتی در چارچوب سیره و روش امام حسن عسکری به رشته تحریر درآمده است.

«فرهنگ جامع سخنان امام حسن عسکری» با ترجمه محمد جواد محدثی که در سال 1386 توسط شرکت چاپ و نشر بین‌الملل منتشر شد. این کتاب ترجمه «موسوعه کلمات الامام الحسن العسکری (علیه السلام)» تألیف گروه حدیث پژوهشکده باقرالعلوم (علیه السلام) است. روایات مندرج در این موسوعه در چهار فصل تدوین شده است: «در عقاید»، «در احکام»، «در اخلاق» و «در ادعیه و زیارات».

فصل اول که به مباحث اعتقادی اختصاص دارد، مبسوط‌ترین فصل این کتاب است که بیش از نیمی از حجم آن را به خود اختصاص داده است و شامل 186 حدیث از امام حسن عسکری علیه السلام در موضوعات مختلف اعتقادی است. تقسیم بندی احادیث این فصل، براساس اصول اعتقادی است. مثلاً در بحث از توحید، موضوعاتی چون: اسم اعظم خدا، رؤیت خدا و معنای شرک دیده می شود. در بحث نبوت، مباحثی چون: خبرهای غیبی پیامبر، تغییر قبله، قرآن، تأویل و تفسیر، تفسیر آیات متعددی از قرآن و حروف مقطعه. و در موضوع امامت، محورهایی چون: علائم و خصایص امامت، حجت در روی زمین، اهل بیت علیهم السلام، ایام ولادت امامان معصوم، امامت ائمه، امامت حضرت مهدی علیه السلام، تولد، غیبت، ظهور و حکومت جهانی آن حضرت، کرامات و پیشگویی های امام عسکری علیه السلام، علم آن حضرت به طب، لغات و زبان‌های مختلف و تکلم با حیوانات، شیعه و اصحاب آن حضرت، مذاهب مختلفه، توقیعات آن حضرت و... دیده می‌شود. در پایان، احادیثی هم در زمینه معاد آمده است.

فصل دوم که عنوان احکام شرعی را به خود اختصاص داده است، شامل 71 حدیث در ابواب مختلف فقهی است که به ترتیب کتاب‌های فقه و ابواب آن، تنظیم شده است. احادیث این فصل در موضوعاتی از این قبیل است: طهارت، وضو، غسل میت، دفن، نماز، قنوت، نمازهای مستحبی در ایام مختلف، روزه و قضای آن، خمس، زکات، حج، امر به معروف و نهی از منکر، تقیه، بیع و ربا، فروش زمین، خانه، حیوان و... وقف، اجاره، ضمان، دین، نکاح، ارث، حدود، شهادات و کفاره.

کتابی درباره سیره اطلاعاتی امام حسن عسکری با بررسی شرایط اجتماعی و سیاسی عصر آن امام و بررسی‌های موضوعات اطلاعاتی در چارچوب سیره و روش امام حسن عسکری به رشته تحریر درآمده استفصل سوم کتاب درباره سخنان اخلاقی آن حضرت است. عناوینی همچون: مواعظ، دوستی، اقبال و ادبار دل، عفو، توریه، مراء و جدال و مزاح، نحوست ایام، اهل معروف، حسن ظن، امانت داری، جود، حیا، شکر، تفکر، غضب و... در این بخش کار شده است. بخش پایانی همین فصل، با عنوان «کلمات قصار»، جملات کوتاه حکمت آمیزی دارد که معمولاً برای هرکدام عنوان خاص گذاشته شده تا برای استفاده کننده از این کتاب، راهگشاتر باشد. تعداد احادیث این فصل، 65 حدیث است.

و بالاخره «فصل چهارم»، ادعیه و زیاراتی است که از آن حضرت نقل شده است. مثل دعای حضرت در صبحگاهان، تسبیح خاص وی، صلوات های ویژه امام عسکری بر پیامبرخدا صلی الله علیه و آله وسلم و تک تک امامان معصوم علیهم السلام و حضرت زهرا علیهاالسلام، حرز و دعای خاص آن حضرت و نیز بیانات وی درباره زیارت امام باقر و امام صادق علیهماالسلام و زیارت قبر خود آن حضرت در سامرا که امان برای اهل سنت و شیعه است. روایات این فصل، جمعاً 10 حدیث است که برخی کوتاه و برخی بلند و مفصل است.

مجموعه احادیث گردآمده در این کتاب حدود 340 روایت است که با توجه به شرایط مجموعه احادیث گردآمده در این کتاب حدود 340 روایت است که با توجه به شرایط دشوار سیاسی زمان آن حضرت، در خور تأمل است.

«سیره عسکری: ترجمه و توضیح چهل حدیث درباره سیره امام حسن عسکری (ع)» نوشته و تحقیق جواد محدثی که به سال 1396 توسط انتشارات به‌نشر وابسته به آستان قدس رضوی منتشر شد. این کتاب دربردارنده چهل حدیث است و نگاهی گذرا به سیره و سنت زندگی امام حسن عسکری دارد که از زبان و روایات ائمه اطهار بیان شده است. بررسی موضوعات گوناگون اعتقادی، اخلاقی، اجتماعی و غیره ترجمه روان و توضیح مختصر هر حدیث، ذکر اشعار و نقل داستان‌های تاریخی، از ویژگی‌های این کتاب مختصر است.

«ماه در محاق: مروری بر اندیشه‌های سیاسی و اخلاقی امام حسن عسکری (ع)» نوشته آیت الله احمد بهشتی است که امسال توسط انتشارات اطلاعات در دسترس مخاطبان قرار گرفت. شیوه خاص زندگانی حضرت و مشکلاتی که از نظر سیاسی با آن درگیر بودند، وضعیت خاصی را برای شیعیان ایجاد کرده بود. به همین علت دقت در سیره سیاسی آن حضرت که به هیچ عنوان از زمینه‌های اخلاقی جدا نبود اهمیت بسیاری دارد. ویژگی این کتاب در کثرت منابعی است که مورد استفاده نویسنده بوده است.

«پرسش‌های مردم و پاسخ‌های امام حسن عسکری (ع)» نوشته احمد قاضی زاهدی و ترجمه محمدحسین رحیمیان که به سال 1392 توسط موسسه فرهنگی پیوند با امام (قدس سره) مشهد، منتشر شد.

«چشمه حیات: امام‌شناسی در سیره‌ی امام حسن عسکری (ع)» تهیه و تنظم سیدرضا حسینی است که در سال 1400 توسط انتشارات ذاکرین در مشهد منتشر شد. این کتاب یکی از مجلدات مجموعه «پرسش‌ها و پاسخ‌هایی از تمام ائمه معصومین» است که به پرسش‌های مردم و پاسخ‌های امام حسن عسکری (ع) پرداخته است. پرسش‌هایی پیرامون توحید و یگانه‌پرستی، نبوت و پیامبری، امامت و ولایت، فضائل و برتری‌های امام حسن عسکری (ع) موضوعات برخی از این سؤالات هستند، در ادامه همچنین به بیان پرسش‌هایی مانند: «معجزه‌ها و شگفتی‌های امام»، «آخرالزمان و امام مهدی (ع)»، «آداب و موارد اخلاقی»، «طب و مسائل پزشکی» و «ایمان و کفر» پرداخته شده است.

«130 پرسش در محضر امام حسن عسکری (ع)»: به همراه گلچین مدایح و مراثی امام حسن عسکری (ع)» پژوهش علیرضا زکی زاده که به سال 1388 توسط انتشارات حدیث نینوا در دسترس مخاطبان قرار گرفت. کتاب شامل طرح مباحثی در زمینههای اخلاقی، کلامی و فقهی به صورت پرسش و پاسخ آنها در قالب ذکر روایاتی از امام حسن عسکری (ع) است. این سوالات درباره توحید و یگانگی خداوند، امامت، فضایل اهلبیت، فضایل امام حسن عسکری و حضرت مهدی (عج)، قرآن کریم، احکام شرعی، نماز، روزه، حج، خمس، زکات، ازدواج، احکام میت، احکام بیع، احکام وقف، احکام اجاره، احکام شهادات و حدود و احکام ضمان و دین است و پاسخ این پرسش روایاتی از امام حسن عسکری است.

کتاب‌هایی برای کودکان و نوجوانان

«امام حسن عسکری (ع): آزادگی در اسارت» نوشته سپیده خلیلی و تصویرگری علی رزاقی که برای نخستین بار به سال 1387 توسط انتشارات لوح دانش منتشر شد. در معرفی این کتاب آمده است: «در ماه ربیع‌الاول سال 233 هجری، دومین فرزند امام هادی (ع) به دنیا آمد و او را حسن نامیدند. محمد، پسر بزرگ امام (ع) در جوانی و زمان حیات پدرش از دنیا رفت. پس از چندی امام (ع) رو به فرزند دومش کرد و گفت که سجده شکر بگذارد، چون در سرنوشت‌اش مسئولیت تازه‌ای پدید آمده است. مدت بسیاری از آن زمان نگذشت و در سال 254 هجری امام حسن عسگری (ع) پس از رحلت پدرشان به امامت رسید. لقب عسکری را به این دلیل به آن حضرت دادند که ایشان سال‌ها در زندان خلفای وقت بود. سال 260 هجری، ناگهان امام بیمار شد و چند طبیب را به بالین ایشان بردند. آنها دریافتند که بیماری ناگهانی ایشان از دست‌های آلوده‌ای خبر می‌دهد که برای از بین بردن امام دست به کار شده‌اند. سرانجام امام در هشتم ربیع‌الاول همان سال دیده از جهان فرو بست. در این کتاب شرح زندگانی امام یازدهم شیعیان به چاپ رسیده است.»

«امام حسن عسکری (ع)» سروده نجمه سادات هاشمی و تصویرگری نفیسه صحرایی که به سال 1398 توسط انتشارات حدیث نینوا منتشر شد. کتاب مصور حاضر سرگذشت زندگی امام یازدهم شیعیان را در قالب اشعار کودکانه برای گروه سنی الف، ب روایت می‌کند. در این داستان نخست به دنیا آمدن امام حسن عسکری (ع) را آورده و رفتار با محبت اهل مدینه را یادآوری می‌کند. سپس مؤلف تبعید شدن پدر آن حضرت توسط خلیفه را بیان کرده و بخشندگی و خوش‌خلقی امام یازدهم (ع) را مورد توجه قرار می‌دهد. در پایان قصه به شهادت ایشان در اثر زهر اشاره می‌کند.

«حضرت امام حسن عسکری علیه‌السلام» اثر حسین میرزایی و تصویرگری حامد غفاریان که به سال 1388 توسط انتشارات برکات اهل بیت در مشهد منتشر شد. کودکان گروه سنی «ب» توسط اشعار کودکانه‌ای که در این کتاب مصور و رنگی گردهم آمده‌اند با امام حسن عسگری (ع) آشنا می‌شوند. کودکان با خواندن این کتاب درمی‌یابند که این امام بزرگوار در چه تاریخی و در چه محلی به دنیا آمده و وفات یافتند. یازدهمین امام شیعیان چه خصوصیات رفتاری داشتند و چرا به ایشان لقب عسکر دادند.

«دوستی پنهان: قصه‌هایی از زندگی امام حسن عسکری (ع)» نوشته مسلم ناصری و تصویرگری محمدحسین صلواتیان که به سال 1388 توسط انتشارات به‌نشر وابسته به آستان قدس رضوی منتشر شد. این کتاب که به صورت مصور و در قالب داستان کودکان تهیه و تدوین شده‌است به بیان داستان‌هایی از زندگی گهربار امام حسن عسکری (ع) می‌پردازد. دوستی پنهان، بازگشت شیرین، خوش رکاب، دزد سکه‌ها از عناوین برخی از این داستان‌هاست.

«اسب چموش» سروده محمدکاظم مزینانی و تصویرگری منصوره محمدی که به سال 1387 توسط انتشارات قدیانی منتشر شد. شرح این ماجرا در کتاب به صورت شعر منتشر شده است: مردی اسب‌هایش را برای فروش به معرض تماشا می‌گذارد. خریدارها به اسب‌ها چشم می‌دوزند. در میان اسب‌ها، کره‌اسبی از همه زیباتر به چشم می‌خورد که بسیار چموش است و آرام نمی‌گیرد. در این هنگام امام حسن عسکری (ع) از راه می‌رسد و به کره اسب چشم می‌دوزد. اسب آرام می‌گیرد و امام اسب را از صاحبش خریداری می‌کند. اما فروشنده وقتی می‌بیند که کره‌اش آرام گرفته، پشیمان می‌شود و اسب را بازپس می‌گیرد. اما اسب دوباره چموش می‌شود. تا این که فروشنده بار دیگر اسب را به امام می‌فروشد، زیرا اسب تنها در نزد امام آرام می‌گیرد.

«معصوم سیزدهم: زندگی‌نامه حضرت امام حسن عسکری (ع)» نوشته عباس داداش زاده و تصویرگری جلال پیرمرزآباد که به سال 1396 توسط انتشارات آسمان اندیشه منتشر شد. این کتاب مصور از زندگینامه امام حسن عسکری است که با زبانی ساده و روان برای گروه سنی (ب) نگاشته شده است.

«مثل روز روشن: قصه‌هایی از زندگی امام حسن عسکری (ع)» نوشته عباس رمضانی و تصویرگیری مقداد صندید که به سال 1398 توسط انتشارات کتاب تارا منتشر شد. کتاب مصور حاضر، مشتمل بر داستان‌هایی از زندگی امام حسن عسکری (ع) است که با زبانی ساده و روان برای گروه سنی (ج) نگاشته شده‌اند. «طلوع خورشید»، «جوان خوش‌سیما»، «روزه ابوهاشم»، «مثل روز روشن»، «نامه‌ای از زندان»، «به‌سوی خدا» عنوان‌های برخی از داستان‌های این کتاب است.

«آن روز، آن اتفاق: داستان‌هایی از زندگی امام حسن عسکری (ع)» نوشته محمود پوروهاب که به سال 1383 توسط موسسه بوستان کتاب منتشر شد. پیشوای واقعی، به من سلام نکنید، با آن سوارکار ماهر، چه لباس زیبایی، عصای شگفت‌انگیز، او روزه نیست، شهرهای گرسنه، فرزند بازوی پدر است، عناوین برخی از داستان‌های این کتاب است که برای گروه‌های سنی ج و د فراهم آمده است.

«انگشتر نقره: داستان‌ها و روایت‌هایی از زندگی امام حسن عسکری (ع)» نوشته عباس رمضانی و صدیقه قاسمی که در سال 1393 توسط انتشارات کتاب تارا منتشر شد.