ناخن‌ها درباره بیماری چه می‌گویند؟
اگرچه ناخن‌ها فقط قسمت کوچکی از بدن ما را تشکیل می‌دهند و چندان مهم به نظر نمی‌رسند اما تغییر در شکل ظاهری آنها می‌تواند نشانه مهمی از آنچه در داخل بدنمان می‌گذرد، باشد.
به گزارش مشرق، برخی از بیماری‌های ناخن نتیجه تغییر در اندازه سلول یا رشد و تقسیم سلول‌ها به میزان غیرطبیعی است. اگرچه تغییر ظاهر ناخن در چنین مواردی ممکن است باعث ناراحتی برخی افراد شود اما گاهی اوقات، این تغییرات می‌تواند بی‌ضرر باشد. در برخی موارد اما تغییر شکل ناخن نشانگر بیماری در بدن است و نباید بی‌توجه از کنار آن عبور کرد.
مانند هر ناحیه دیگری از بدن، ناخن‌ها نیز ممکن است نئوپلاسم داشته باشند یعنی رشد غیرطبیعی و بیش از حد بافت که ممکن است نام آن را به عنوان تومور شنیده باشید. گاهی نئوپلاسم می‌تواند خوش خیم و گاهی که به بافت‌های مجاور حمله می‌کند، می‌تواند بدخیم باشد.
ملانوم
یکی از نئوپلاسم‌های بدخیمی که در ناخن‌ها یافت می‌شود ملانوم است که نوعی سرطان پوست محسوب می‌شود. این نوع ضایعه که به عنوان ملانونیشی شناخته می‌شود اغلب به صورت خط‌های قهوه‌ای تیره یا سیاه از پایین به بالای ناخن ظاهر می‌شود و می‌تواند در طول زمان رشد کند.
رنگ این خط‌ها نتیجه رشد بیش از حد ملانوسیت‌ها در بافت زیر ناخن است. ملانوسیت‌ها با تولید ملانین، رنگدانه پوست را تعیین می‌کنند.
اونیکوپاپیلوما
البته این خط‌ها همیشه نشانگر ملانوم نیست، گاهی این تغییر رنگ به دلیل وجود تومورهای خوش خیم در ناخن‌هاست. یک نوع از این تومورهای خوش خیم باعث بیماری نادری به نام «اونیکوپاپیلوما» می‌شود که معمولاً با رگه‌های قرمز مایل به قهوه‌ای تیره، رشد زگیل‌مانند، شکافتن و بلند شدن در نوک ناخن ظاهر می‌شود.
با این حال مطالعات جدید نشان می‌دهد که وجود اونیکوپاپیلوما ممکن است با سندرم استعداد تومور (TPDS) مرتبط باشد. این سندرم یک اختلال ارثی نادر است که بر اثر جهش ژن BAP1 ایجاد می‌شود. داشتن این جهش خطر ابتلا به انواع خاصی از تومورهای سرطان پوست، چشم، کلیه و «مزوتلیوم» (بافتی که قفسه سینه و شکم را می‌پوشاند) را افزایش می‌دهد.
ناخن‌ها همچنین می‌توانند تحت تاثیر هیپرتروفی که در آن سلول‌ها حجمشان افزایش می‌یابد قرار بگیرند. در چنین شرایطی که به آن «اونیکوگریفوزیس» گفته می‌شود ناخن‌ها ضخیم شده و بیش از حد رشد می‌کنند. این اختلال گاهی می‌تواند بر اثر یک بیماری ارثی به وجود بیاید و گاهی نیز در نتیجه ضربه به ناخن، عفونت یا به دلیل مشکلات پزشکی مانند گردش خون یا پسوریازیس بروز پیدا می‌کند. این اختلال می‌تواند با کوتاه کردن مداوم ناخن یا گاهی با جراحی و برداشتن کامل ناخن برطرف شود.
اگرچه وجود برآمدگی‌های عمودی برای ناخن طبیعی است، اما بافت‌های دیگر مانند فرورفتگی‌های ریز یا شیارهایی که در عرض ناخن قرار دارند می‌تواند نشانه چیز دیگری باشد.
ناخن‌های حفره‌دار
ناخن‌های حفره‌دار با فرورفتگی‌های گرد و کوچک گاهی نتیجه پسوریازیس است و زمانی که این اختلال در محل رشد ناخن رخ می‌دهد شکل آن را کاملا تحت تاثیر قرار می‌دهد. این حفره‌ها گاهی نیز بر اثر ابتلا به اگزما روی ناخن به وجود می‌آیند و در افرادی که به بیماری «پیگمانتی» یا بیماری خودایمنی «آلوپسی آره‌آتا» مبتلا هستند نیز دیده شود. درمان ممکن است بسته به علت ایجاد این حفره متفاوت باشد، اما در مورد پسوریازیس ناخن، برخی از درمان‌ها شامل کورتیکواستروئیدها یا داروهای مشتق از ویتامین آ هستند.
خطوط بیو
شیارهای عمیقی که به صورت افقی در سراسر ناخن ایجاد می‌شوند نشانگر توقف رشد ناخن هستند. همان‌طور که می‌دانید ناخن در ماتریکس ساخته می‌شود. برخی عوامل از قبیل سوء تغذیه، شیمی درمانی، دیابت کنترل نشده و سایر بیماری‌های جسمی شدید یا روحی می‌توانند موجب اختلال در ساخت ناخن توسط ماتریکس شوند. در نتیجه ناخنی که در طول بیماری ساخته می‌شود از نظر ظاهر، بافت و ترکیبات متفاوت است. به همین دلیل به شکل یک خط عرضی و نیز فرورفته دیده می‌شود که به آن خط بیو گفته می‌شود.
گاهی خطوط بیو بر اثر عوامل خارجی مانند آسیب به ماتریکس یا کوتیکول ناخن هنگام مانیکور یا عفونت در این ناحیه ایجاد می‌شود.
رنگ زرد
زرد شدن ناخن‌ها لزوما چیز نگران کننده‌ای نیست، گاهی این رنگ بر اثر استفاده از برخی مواد آرایشی ایجاد می‌شود اما اگر رنگ مایل به زرد از بین نرود و با ضخیم شدن ناخن و کندی رشد همراه باشد، می‌تواند نشانگر سندرم ناخن زرد باشد. این یک بیماری بسیار نادر است که گاهی اوقات می‌تواند با علائمی فراتر از تغییر رنگ ناخن‌ها مانند ورم کرد پاها و مشکلات تنفسی مانند سرفه همراه باشد. اگرچه علت دقیق این بیماری هنوز به طور دقیق مشخص نیست اما برخی محققان معتقدند که احتمالا این بیماری یا ژنتیکی است و یا با مشکلاتی در سیستم لنفاوی بدن ارتباط دارد.
البته یکی از دلایل رایج‌تر زردی ناخن‌ها عفونت قارچی است. چنین عفونت‌هایی معمولاً با زرد شدن لبه ناخن‌ها شروع می‌شود که در نهایت می‌تواند در تمام ناخن پخش شود. این عفونت‌ها معمولا جدی نیستند اما سلامت ناخن را تحت تاثیر قرار می‌دهد. برای درمان آن می‌توان از داروهای ضد قارچ استفاده کرد.
لکه‌های سفید
برخلاف باور عمومی لکه‌های سفید کوچکی که گاهی روی ناخن‌ها ظاهر می‌شوند، ربطی به ننوشیدن شیر کافی یا کمبود کلسیم ندارند. در اصطلاح پزشکی به این لکه‌ها «لوکونیشی» گفته می‌شود و شایع‌ترین علت آن آسیب به خود ناخن یا ماتریکس زیر آن است. در این حالت هیچ درمانی برای آن وجود ندارد و تنها باید منتظر بمانید که با رشد ناخن این لکه‌ها از بین بروند.
با این حال، لوکونیشی می‌تواند دلایل دیگری مانند عفونت قارچی، آلرژی (اغلب به محصولات ناخن) و در موارد نادر، بیماری‌هایی مانند دیابت، نارسایی قلبی و پسوریازیس داشته باشد.
ناخن چماقی
چماقی‌شدن ناخن‌ها حالتی است که ناخن‌های دست و پا برآمده و خم می‌شوند. این تغییر شکل ناخن ابتدا با نرم شدن آن شروع و به خم شدن و تغییر شکل آن ختم می‌شود. این تغییر شکل ناخن دلایل گوناگونی دارد؛ در بعضی از افراد ناخن‌ها به‌طور ارثی، حالت چماقی دارند ولی در گروهی دیگر ناخن‌ها بعدها به این شکل درمی‌آیند.
چماقی شدن ناخن اغلب در افراد مبتلا به بیماری‌های قلبی و ریوی از جمله سرطان ریه دیده می‌شود. تصور می‌شود که این اختلال با تغییرات اکسیژن و گردش خون در این شرایط ارتباط داشته باشد.
ناخن قاشقی
ناخن قاشقی یا کویلونیشیا به اختلالی در ناخن گفته می‌شود که اغلب با نازک شدن ناخن‌ها آغاز می‌شود و معمولاً قبل از اینکه یک فرورفتگی در وسط ناخن ایجاد شود ابتدا ناخن شروع به صاف شدن می‌کند.
شایع ترین علت این ویژگی کم خونی و فقر آهن است. کمبود آهن منجر به کاهش گلبول‌های قرمز خون می‌شود.
در عین حال گفته می‌شود چند علت خارجی بالقوه دیگر نیز برای ایجاد ناخن‌های قاشقی وجود دارد. به عنوان مثال، افرادی که در مشاغلی فعالیت دارند که در معرض فرآورده‌های نفتی قرار دارند و همچنین افرادی که در ارتفاعات زندگی می‌کنند، احتمال بیشتری دارد که ناخن‌های قاشقی داشته باشند.
منبع: ایسنا