ناهماهنگی در بازار مسکن

بازار مسکن در ایران همواره یکی از موضوعات مهم و حساس در سیاست‌ها و اقتصاد کشور بوده و در طول سال‌ها، بازار مسکن تحت‌تاثیر عوامل متنوعی قرار گرفته است که منجر به نوسانات قیمتی و ناهنجاری‌هایی در این بازار شده‌اند. این مسائل نه‌تنها بر زندگی روزمره مردم تاثیر زیادی داشته، بلکه بر توسعه و پیشرفت جامعه نیز اثرگذار بوده است. یکی از چالش‌های اساسی در بازار مسکن ایران، کمبود عرضه و ناهماهنگی بین تقاضا و عرضه است. تحقق برنامه‌های ساخت مسکن و افزایش قابل‌توجه طرف عرضه، همواره با مشکلاتی مواجه شده است. کاهش رشد قیمتی در ماه‌های اخیر به‌دلیل کاهش نقل و انتقالات در بازار مسکن بوده و رکود ایجادشده تا حدی ترمز قیمت‌ها را کشیده است.

در این شرایط که نرخ مسکن سر به فلک کشیده، خریداران مصرفی چشم‌انتظار ارزان‌تر شدن ملک هستند و این امید را دارند که بازار ملک دستخوش تحولاتی شود و در پی آن قیمت‌ها کاهش یابند. از این‌رو دولت باید برای پیشبرد اهداف خود زمان را هم در نظر بگیرد. در این راستا، دولت همواره نقش مهمی در تنظیم و کنترل بازار مسکن ایران داشته است. تنظیم قوانین و مقررات، ایجاد بسترهای مناسب برای توسعه صنعت ساخت‌وساز و نظارت بر فعالیت‌های بازار مسکن، موضوعاتی است که دولت می‌تواند به پشتوانه آنها بازار مسکن را کنترل کند و به تعادل برساند. همچنین، برای کنترل قیمت‌ها و جلوگیری از نوسانات نامناسب، دولت باید تلاش کند تا با تعیین نرخ مقطعی برخی از واحدهای مسکونی به کمک اقشار کم‌درآمد بیاید. این اقدامات هدفمند، موفقیت‌هایی را به‌همراه دارد که برای اجرایی شدن به راهکارهای سازنده و پایدارتر وابسته است. باتوجه به چالش‌ها و فرصت‌های موجود در بازار مسکن، همکاری و هماهنگی بین دولت، بخش خصوصی و مردم بسیار اهمیت دارد و می‌تواند تورم بخش مسکن را کنترل کند. باتوجه به اهمیت بازار مسکن در زندگی مردم و تاثیر آن بر توسعه اقتصادی کشور، لازم است دولت به‌منظور کنترل و مدیریت مناسب بازار مسکن، سیاست‌های هوشمندانه‌تری را اجرا کند. بازار مسکن در ایران با چالش‌های بزرگی روبه‌رو شده است و بیشتر این مشکلات از اقتصاد کشور ما سرچشمه می‌گیرد.

بنابراین اگر قرار است اقدامی انجام گیرد که مردم بتوانند راحت‌تر به مسکن مناسب دسترسی داشته باشند، باید پایه و ریشه مشکلات هدف قرار گیرد. زمانی که سرمایه به‌سمت بازار ملک سرازیر شود، دیگر در بحث تولید مشکلی دیده نمی‌شود و به‌تبع عرضه، تقاضا در بازار مسکن به‌تعادل می‌رسد.

از سوی دیگر، اگر تیم اقتصادی دولت بتواند در سطوح سیاسی و بین‌المللی گره‌گشایی کند، به‌طورقطع نرخ تورم کند می‌شود و حتی ممکن است نرخ ارز کاهش پیدا کند؛ اما به‌نظر می‌رسد که انتظار کاهش قیمت‌ها چنان بجا نباشد. به هر حال، شرایط اقتصاد ایران پیچیده است و نخستین قدم برای حل مشکلات این است که اوضاع اقتصاد را بپذیریم. اکنون تنها راه ساماندهی بازار مسکن و افزایش تولید، توجه به رفع موانع فوق آن‌هم با همکاری و برنامه‌ریزی تمام بخش‌ها با دولت است تا با یک عملکرد یکپارچه، عرضه و تقاضا در این بازار حیاتی به تعادل برسد، از این‌رو ضرورت دارد تا آمارهای منتشرشده با هم هماهنگی نسبی داشته باشند و وعده‌هایی که برای بازار مسکن داده می‌شود، بر زیرساخت‌ها و منابع موجود در کشور متکی باشد. اگر تدبیر درستی برای بخش مسکن اندیشیده نشود، این بخش همچنان به‌عنوان یک معضل بزرگ برای متولیان این امر باقی خواهد ماند. همچنین، مشکلات مسکن در مدت‌زمان کوتاه برطرف نمی‌شود، اما با ارائه یک برنامه‌ریزی صحیح و اراده لازم به‌مرور زمان رکود در این بخش از بین خواهد رفت. هر قانون و سیاستی که ضمانت اجرایی نداشته و با برنامه‌ریزی و زیرساخت مناسب مطرح نشده باشد، به احتمال زیاد به مرحله اجرا در نمی‌آید، بنابراین هر طرحی که برای بهبود اوضاع بازار مسکن مطرح می‌شود، باید از یک قانون، دستورالعمل و آیین‌نامه همه‌جانبه پیروی کند و با نظر کارشناسان، تمام جنبه‌های مثبت و منفی کار در نظر گرفته شود. اجرای سیاست‌ها و طرح‌های مسکنی باید به‌نحوی برنامه‌ریزی شود که دست دلالان از سنگ‌اندازی و منفعت‌طلبی کوتاه شود و امکان تخلف به‌حداقل برسد.

نویسنده: سعید شعبانی - کارشناس بازار مسکن