نجات تالاب بین‌المللی هامون نیازمند حرکت جمعی مجامع جهانی محیط زیست
زاهدان - ایرنا - تالاب بین المللی هامون و هامون جازموریان در سیستان و بلوچستان از 2 دهه پیش در حال جان دادن بوده و در نهایت، خشکسالی عامل مرگ آنها شد و مجامع بین المللی محیط زیست نیز در سکوت نظاره‌گر جان‌سپردن دوازدهمین ذخیره‌گاه زیست کره ایران بودند.
به گزارش خبرنگار ایرنا بارانهای سیل آسای مونسون نیز نتوانست جره ای آب به تالابهای سیستان و بلوچستان برساند و به واقع از زنده شدن هامون قطع امید شده است بگونه ای که مدیر کل حفاظت محیط زیست این استان به مردم توصیه کرد وابستگی به این تالاب ها را فراموش کنند و به سوی مشاغلی بروند که وابسته به آب و تالاب نباشد.
داود میرشکار روز پنجشنبه در گفت‌وگو با خبرنگار ایرنا اظهار داشت: علیرغم بارندگی های اخیر متاسفانه 2 تالاب هامون و هامون جازموریان این استان همچنان خشک و بی آب هستند.
وی افزود: تالاب هامون واقع در شمال سیستان و بلوچستان بخشی از آن در خاک افغانستان و بخشی در خاک سیستان ایران قرار دارد.
مدیرکل حفاظت محیط زیست سیستان و بلوچستان گفت: به دلیل اینکه در گذشته آب به وفور در این تالاب وجود داشته برنامه ریزی ها براساس ترسالی و نرمال بوده و کمتر به خشکسالی توجه شده است.
وی بیان کرد: متاسفانه تالاب هامون مدتهاست که دچار خشکسالی شده و باوجود بارندگی های اخیر در سرچشمه رودخانه هیرمند و حوضه آبریز آن، این تالاب همچنان خشک و بی آب است.
میرشکار تصریح کرد: اداره کل حفاظت محیط زیست سیستان و بلوچستان به شدت پیگیر حق آبه این تالاب بوده و جلسات زیادی در این زمینه تشکیل و قول همکاری از سوی طرف افغانستانی نیز داده شده اما متاسفانه تاکنون اقدامی صورت نگرفته است.
وی گفت: سال گذشته از سمت فراه رود مقداری آب وارد تالاب شد اما از اردیبهشت ماه سالجاری کاملا خشک و آبی وارد آن نشده است.
مدیرکل حفاظت محیط زیست سیستان و بلوچستان با اشاره به وضعیت تالاب هامون جازموریان اظهار داشت: هامون جازموریان در حوزه شهرستان دلگان واقع در جنوب غرب سیستان و بلوچستان قرار دارد که این تالاب نیز به دلیل ساخت سد در استان کرمان خشک بوده و از سیلاب محروم مانده است.
مدیرکل حفاظت محیط زیست سیستان و بلوچستان اظهار داشت: متاسفانه شهرستان دلگان در زمان طوفان ها دچار مشکل می شود که درخواست رهاسازی آب در این تالاب را داریم.
وی گفت: بر اثر بارندگی های اخیر پهنه اطراف تالاب جازموریان مرطوب شده اما تاکنون هیچ آبی داخل گودال اصلی این تالاب وارد نشده است.
میرشکار افزود: در گذشته وابستگی به تالاب ها شدید و شغل اکثر افراد دامداری، کشاورزی، صیادی و صنایع دستی بوده اما با توجه به خشکسالی های اخیر و مشکلاتی که امروز برای تالاب ها ایجاد شده، مردم باید وابستگی به این تالاب ها را کم کرده و به سوی مشاغلی بروند که وابسته به آب و تالاب نباشد.
هامون به عنوان سومین دریاچه بزرگ ایران پس از دریای مازندران و دریاچه ارومیه، هفتمین تالاب بین‌المللی جهان و دوازدهمین ذخیره‌گاه زیست‌کره در ایران به ثبت رسیده است. دریاچه و تالاب هامون واقع در شمال استان سیستان و بلوچستان از سه دریاچه کوچک به نام‌های هامون پوزک، هامون صابری و هامون هلمند (هیرمند) تشکیل شده است. این دریاچه‌ها در زمان فراوانی آب به هم می‌پیوندند و دریاچه مشترک هامون، میان افغانستان و ایران را تشکیل می‌دهند. رودخانه هیرمند شریان اصلی ورود آب به هامون است و رودخانه‌های خاش‌رود، فراه رود، هاروت‌رود، شوررود، حسین‌آباد و نهبندان نیز به هامون می‌ریزند.
وسعت دریاچه هامون در زمان پرآبی 5,660 کیلومتر مربع است که از این مقدار 3,820 کیلومتر مربع متعلق به ایران و بقیه متعلق به افغانستان است. با این اوصاف، دریاچه هامون وابسته به رودخانه هیرمند است و این وابستگی باعث شده تا هرگونه نوسانات در میزان آب آن، مشکلاتی را برای همه سامانه به وجود آورد.
تالاب هامون در چهارمین کنگره جهانی ذخیره‌گاه‌های زیست‌کره که روزهای پایانی سال 1394 در لیما پایتخت پرو برگزار شد، از سوی یونسکو به‌عنوان ذخیره‌گاه زیست‌کره ثبت شد و بدین ترتیب تعداد ذخیره‌گاه‌های زیست‌کره در ایران به 12 مورد افزایش یافت.
هامون جازموریان در مرز 2 استان سیستان و بلوچستان و کرمان قرار دارد و حوضه آبریز آن با وسعت 69 هزار و600 کیلومتر مربع است که نیمه باختری این حوضه به وسعت 35 هزار و 600 کیلومتر مربع در استان کرمان و نیمه خاوری آن به وسعت 34 هزار کیلومتر مربع در استان سیستان و بلوچستان جای دارد. دشت‌های جیرفت، فاریاب و رودبار جنوب در استان کرمان و دشت‌های ایرانشهر، بمپور، سردگان، دلگان، سرتختی و اسپکه در استان سیستان و بلوچستان قرار دارد. بعضی از این دشت‌ها مانند دشت جیرفت و رودبار از مساعدترین نقاط فلات ایران برای کشت گیاهان گرمسیری به‌شمار می‌آیند.
با آبگیری سد جیرفت در سال 1370 شمسی بر روی رودخانه دائمی هلیل رود به عنوان مهمترین و پرآب ترین رودخانه حوزه بزرگ جازموریان و رها نشدن آب، جریان زیست محیطی رودخانه برهم خورد و عملا رودخانه هلیل رود در پایین دست سد تبدیل به یک رودخانه غیر دائمی شد و اثر جدی بر وضعیت دریاچه بویژه در حوزه سیستان و بلوچستان گذاشت. خشکسالی چندین ساله موجب شد جازموریان به کانون تولید ریزگرد در منطقه تبدیل شود اما در جریان سیل‌دی‌ماه 1398 آبگیری شد و مجددا به سبب گرمای شدید هوا و تبخیر زیاد آب، خشک شد و باد و ریزگرد نصیب مردم دلگان و برخی مناطق اطراف آن شد.
برچسب‌ها
